Vis kilden til Eidsvollsbåten

<onlyinclude>{{thumb|Eidsvollsbaaten paa Puddefjorden.jpg|Eidsvollsbåten på [[Puddefjorden]], truleg tidleg i [[1890-åra]]|fotograf= Olaf Svane}}
'''«[[Eidsvollsbåten]]»''' har sidan tidleg på [[1800-talet]] vore namnet var ein [[vengbåt]] som vart bygd kring [[1770]] for [[fut]]en [[Hans Thiis Nagel]] eller sonen hans, [[Jens Worm Nagel]], på [[Svanøy i Sunnfjord|Svanøy]] i [[Sunnfjord]]. Båten hadde fem par årar og var opphavleg [[råsegl]]rigga på [[Leksikon:jekt|jekt]]evis. Båten hadde [[akterspegel]], og mellom [[bakrong]]a og [[bakband]]et var [[veng]]en som fungerte som lugar for dei som vart skyssa. </onlyinclude>

<onlyinclude>Da enkja etter J.W. Nagel gifte seg med [[hoffagent]] [[Herman Dietrich Janson]] på [[Damsgaard]] i [[Bergen]] i 1791 (eller 1798?), vart vengbåten med som [[medgift]]. Frå den tida av var denne vengbåten Janson-slekta sin eigedom. </onlyinclude>

<onlyinclude>Namnet «Eidsvollsbåten» fekk båten etter at han vart bruka til å skysse bergensrepresentantane frå [[Bergen]] til [[Lærdalsøyri]] på veg til [[Eidsvoll]] i samband med [[riksforsamlinga på Eidsvoll i 1814]]. </onlyinclude> Dei som vart skyssa var [[artillerikaptein]] [[Peter Motzfeldt]], [[Wilhelm Frimann Koren Christie]], [[sokneprest]] [[Jonas Rein]] og grosserar [[Jens Rolfsen]], som alle skulle representerte Bergen på riksforsamlinga, og i tillegg [[grosserar]] (seinare [[børsforstandar]]) [[Fredrik Meltzer]], som skulle vera med i bank- og pengekomitéen. Reisa begynte den [[25. mars]] [[1814]], og dei kom fram til Lærdalsøyri den [[28. mars]]. Med seg på denne ferda hadde dei to tenarar, og mannskapet var ti [[rorskar]]ar og ein [[styrmann]]. I tillegg til sjølve vengbåten hadde dei med seg to båtar med til saman ni manns mannskap til å transportere kleda dei hadde med seg. Frå Lærdalsøyri gjekk turen vidare med hest og vogn til [[Eidsvoll]].

[[image:Vengbaat ved Rosendal 1890-aara ukjent fotograf (crop).jpg|thumb|left|250px|Denne vengbåten frå Rosendal gjev eit inntrykk av korleis Eidsvollsbåten truleg såg ut føre ombygginga. {{byline|Ukjent, truleg i 1890-åra}}]]
Etter 1814 fekk vengbåten rolla som paradebåt, og han vart noko ombygd på eit tidspunkt: Han fekk [[gallionsfigur]] og [[baugspryd]], og det vart innsett ny [[master]] som ikkje var seglførande. Gallionsfiguren og baugsprydet gjorde båten svært framtung, noko som vart delvis kompensert ved at det vart påsett ein bakke.

[[Konsul]] [[H.D. Janson]] testamenterte Eidsvollsbåten til [[Bergens Museum]] i [[1895]]. Båten vart framvist ein del gonger av museet &mdash; blant anna under [[Bergensutstillinga i 1898]]. Når båten ikkje vart framvist, var han opphengt i eit skur på [[Marineholmen i Bergen|Marineholmen]]. I mai [[1940]] brann skuret ned, og båten gjekk tapt. [[Bernhard Færøyvik]] målte opp Eidsvollsbåten, og den reinteikna oppmålingsteikninga hans er datert Bergen [[1941]].

== Kjelder ==
* http://www.bergenkystlag.no/ENIGHETEN.doc
* {{Færøyvik 1987}}

[[kategori:sunnfjordsbåter]]
[[kategori:vengbåter]]
[[kategori:fartøy]]
[[Kategori:Vestland fylke]]
[[Kategori:Sogn og Fjordane]]
[[kategori:Bergen kommune]]
[[kategori:1814]]
[[Kategori:Vengbåter]]

{{F1}}
{{nn}}