Vis kilden til Systog Dalen (Bykle gnr 6/18)

{{Infoboks gard
| målform       = nn
| bgfarge       = 
| navn          = Systog Dalen
| bilde         = Vatnedalen 41.jpg
| bildetekst    = Systog Dalen 1965. {{byline|Fjellanger-Widerøe}}
| altnavn       = Åsen
| førstnevnt    = 
| ryddet        = 1917
| utskilt       = 1920
| sted          = [[Vatnedalen (Bykle)|Vatnedalen]]
| sokn          = [[Bykle sokn|Bykle]]
| kommune       = [[Bykle kommune|Bykle]]
| fylke         = [[Agder fylke|Agder]]
| gnr           = 6
| bnr           = 18
| areal         = 
| bruk          = 
| type          = Småbruk
| gateadr       = [[Løyningsvegen (Bykle)|Løyningsvegen]] 48
| postnr        = 
}}
<onlyinclude><includeonly>{{thumb|Vatnedalen 41.jpg|Systog Dalen 1965.|Fjellanger-Widerøe}}</includeonly>
Småbruket '''[[Systog Dalen (Bykle gnr 6/18)|Systog Dalen]]''', som ligg like austom [[Nordstog Dalen (Bykle gnr 6/1)|Nordstog Dalen]], kom til i 1917, då Olav O. Åsen kaupte ein parsell på ein stad mellom 300 og 400 mål hjå Sjur Vatnedalen og Knut K. Vatnedalen. Bruket vart matrikulert i 1920. 

I matrikkelen står namnet Åsen, men til vanleg vert bruket omtala som Systog Dalen. I den gamle gards- og ættesoga (184) og sameleis i Norges Bebyggelse (153) står det at Systog er bnr 17, men bnr 17 er eit heistykke nordom Dalen, som heiter Renna. 

Olav Åsen var son åt Torbjørg Åsmundsdotter frå [[Systog (Bykle gnr 16/6)|Systog Stavenes]]. Faren var Olav Knutsson Nesland (sjå [[Nistog (Bykle gnr 14/10)|Nistog]], gnr 14, bnr 10). Mora gifte seg i 1885 med Olav Auversson Åsen, og Olav Olavsson vaks opp hjå henne og stykfaren (sjå [[Tveitvodd (Bykle gnr 14/9)|Tveitvodd]], gnr 14, bnr 9). Han nytta Åsen-namnet åt Olav Auversson.</onlyinclude> 

{{thumb|Vatnedalen 42.jpg|Torjus O. Vatnedalen (1910-1974) køyrde ein av dei fyrste rutebilane i Setesdal. Dette biletet er teke i tunet hjå Knut Jonsson Heddi på Rysstad. Foto: Knut J. Heddi ca 1930. Frå samlinga ved Setesdalsmuseet.}}
* '''Olav Olavson Åsen''', f 1879, d 1960 
: g 1905 m Ingrid Sjursdtr. Vatnedalen, f 1884, d 1960. Born: 
:* '''Sjur''', f 1905, d Kr.sand 1994, g m Emilie Evensdtr. Heggen, [[Gran kommune|Gran]], f 1902, d 1986, sjå nedanfor 
:* Sigbjørn, f 1908, d 1971, ind.arb., g m Solveig Tveit, busett [[Kristiansand]], born: 
::* Ingrid og Bjørg, båe busette i [[Oslo]]
::* Sissel Synnøve, busett [[Kristiansand]]. 
:* Torjus, f 1910, d 1974, yrkessjåfør, sidan bilmek., g m Jorunn Abusland, busett [[Byglandsfjord]], born: 
::* Olav Ingemann, busett [[Kristiansand]]
::* Odd Bjarne, busett [[Byglandsfjord]] 
:* Torbjørg, f 1911, d 1994, husmor, g m Leif Madsen, busett [[Toten]], seinare [[Oslo]], born: 
::* Ingrid
::* Bjørg Margit
::* Olav 
:* Karl Ingvald, f 1912, d 1987, ind.arb. ug, busett [[Kristiansand]]. 
:* Margit, f 1913, d 1995, skreddar, busett [[Evje (Evje og Hornnes)|Evje]], ug, barn: 
::* Per Berntsen, busett [[Asker]] 
:* Gunnar, f 1914, d 1986, skogsarb., dreiv telefonsentral, g m Astrid, busett [[Sandsvær kommune|Sandsvær]], born: 
::* Vigdis, g Rostrup, busett [[Arendal]] 
:* Knut, 1915, d 1992, vegvaktar, g 1958 m e Gyro O. Løyland, busett [[Hovden (Bykle)|Hovden]], sjå [[Flatemo (Bykle gnr 2/32)|Flatemo]], gnr 2, bnr 32 
:* Åsmund, f 1917, d 1985 ug, skreddar, busett [[Evje (Evje og Hornnes)|Evje]] 
:* Olav, f 1919, d 1982, ind.arb., yrkessjåfør, ug, busett [[Kristiansand]] 
:* Inger Oline, f 1922, d 1983 husmor, g m Folke Olsson, busett Karlstad, [[Sverige]], born: 
::* Sylvia
::* Anita
::* Caisa 
:* Tone, f 1924, husmor, g m Olav A. Nesland, sjå [[Bergtun (Bykle gnr 5/2)|Bergtun]], gnr 5, bnr 2 
:* Turid, f 1925 hj.pl., g m Eimar Arntsen, busett [[Kristiansand]], ikkje born 
:* Tarjei, f 1927, skogsarb., g m Edith Førland, busett [[Vennesla]], ikkje born 
 
Ingrid var dotter åt Sjur Sjursson Natland i [[Der sø (Bykle gnr 6/1)|Vatnedalen Der sø]] og kona, Margit Knutsdotter, fødd Hovden. Fyrste tida dei var gifte budde Ingrid og Olav tydelegvis hjå foreldra hennes i Der sø, og sidan hjå bror hennes. Det var fleire setehus i Der sø, veit me, og Olav og Ingrid hadde det eine av dei, utan at me veit kor lenge dei budde der. [[Folketeljinga frå 1910]] seier at Olav det året framleis var «gaardsarbeider, dagarbeider» og busett i Der sø, slik han hadde vore frå han gifte seg i 1905, men alle innførsler i kyrkjeboka frå og med 1910 og frametter gjev opp at han var «gaardbruger og selveier», og då altså hadde sitt eige bruk. At det siste er det rette vert stadfest av munnleg fråsegn, som også fortel at Olav og Ingrid budde på eit bruk i Vatnedalen, som heitte Åsen, som hadde vorte utskilt for dei frå Der sø, og som låg like austom det eldre bruket. 

Åsen i Vatnedalen vart aldri matrikulert. Kva dei hadde av hus der, veit me ikkje, men etter det som vert fortalt flutte Olav ikkje med seg hus, då han og huslyden bytte verestad. 
 
Grunnen til flytjinga var dambyggjinga i austenden av [[Vatnedalsvatnet]] i åra 1916-21. Olav sette opp uthus og stoge for seg i Systog i 1917 og 1918. I åra som fylgde dyrka han opp omlag 20 mål med jorde, og dreiv bruket sitt med hest, 2-3 kyr og 10-15 sauer. I 1938 skaffa han seg endeleg tinglyst skøyte på eigedomen, og i 1943 overdrog han bruket til den eldste av sønene. 

{|style="float:right; clear:right; "
|-style="vertical-align:top;"
|{{thumb|Vatnedalen 43.jpg|Åge Vatnedalen på utsnitt frå skulebilete frå 1963. Frå samlinga til Tore K. Mosdøl.}}
|{{thumb|Vatnedalen 44.jpg|Ingvald Vatnedalen på utsnitt frå skulebilete frå 1963. Frå samlinga til Tore K. Mosdøl.}}
|}
* '''Sjur O. Vatnedalen''', f 1905, d Kr.sand 1993 
: g m Emilie Evensdtr. Heggen, f 1902, d Kr.sand 1986. Adoptivsøner: 
:* '''Åge''', f 1948, g hv, busett [[Gran kommune|Gran]], sjå nedanfor 
:* Ingvald, f 1949 g m Margit Mydland, barn: 
::* Janne f 1980, busett [[Kristiansand]] 
 
Emilie Vatnedalen var frå [[Gran kommune|Gran]] på [[Hadeland]], dotter åt Even og Mine Heggen i den bygda. 

Sjur sette opp ny uthusbygning i 1936, og bygde på stoga på bruket i 1938. Etter påbyggjinga hadde ho ei grunnflate på 98 m² i to fulle høgder. I 1946 vart det også sett opp kårstoge. 

Under [[andre verdenskrig|krigen]] var Sjur aktiv i [[heimefronten]]. I januar 1943 vart han ved eit uhell skoten i kneet i heimefronthytta «[[Jøssingbu (Bykle)|Jøssingbu]]» ved [[Auversvatn]], noko som førde til at både han og fleire vart arresterte (jfr. bolken om [[Jeiskeli (Bykle gnr 3/7)|Jeiskeli]]). Men merkeleg nok greidde han og Salmund Jeiskelid å overtyde tyskarane om at dei sto på deira side, så Sjur vart sendt på sjukehus og ikkje i fangeleir. 

I 1942, altså året fyre hendingane i Jøssingbu, hadde han kaupt [[Steinsland (Bykle gnr 3/17)|Steinsland]], gnr 3, bnr 17, av Bykle kommune. Dette kaupet vart annullert av det nye heradsstyret i 1946, noko som vart grunngjeve med at Sjur hadde gard frå fyrr, og at ein meinte at Steinsland burde vera eit bruk for seg sjølv, og ikkje berre tilleggsjord. Men tilleggsjord var det i alle høve bruk for, meinte Sjur. I 1947 fekk han kaupt seg ein part på 3/10 av bnr 3, Vatnedalsskogen. Dette var eit stykke med gran- og bjørkeskog på noko over 5000 mål, som hadde vore i utanbygds eige sidan 1700-talet, men hadde vorte selt attende til ein flokk med byklarar i 1921. Han som selde parten sin i skogen til Sjur var Svein O. Rygnestad, som hadde vore ordførar under krigen, og difor hadde skrive under på skøytet på Steinsland på vegner av kommunen i 1942. Bnr 3 låg i sameige til 1960, då det vart halde ei utskifting der eigedomen vart kløyvd opp i 8 teigar med 8 ulike eigarar. Teigen åt Sjur, som er den største, og difor fekk behalde bnr 3 i matrikkelen, vart då oppmælt til litt over 1600 mål. I 1953 sat Sjur og Emilie med hest, 5 kyr, 5 kalvar, 17 sauer og nokre høns, står det i ''Norges Bebyggelse'' (153). 

Men mot slutten av 1960-åra sto det ny vassdragsregulering for døra, og det låg i korta at det under anleggsperioden ikkje kom til å verta verande i Dalen. I 1968 flutte difor Sjur og familien hans til Strai ved Kristiansand. Resten av yrkeslivet sitt var han industriarbeidar. 

Etter flytjinga i 1968 har Systog fungert som fritidseigedom. 
 
Ny eigar etter at Sjur døydde vart den eldre av adoptivsønene, som fekk tinglyst heimel i 1994: 

* '''Åge Vatnedalen''', f 1948 
 
Åge har vore gift, og har borna Lillian, fødd 1973, Ivar André, fødd 1980, og Anne, fødd 1984. Han dreiv lenge transportfirma på [[Brandbu]]. Sidan har han vorte pensjonist, og flutt til Gran på Hadeland. Han reknar med at korkje han sjølv eller eller nokon av borna hans kjem til å flytje til Bykle for å ivaretaka buplikta, og tenkjer seg difor at bruket lyt avhendast. Medrekna det tilkaupte utmarksstykket frå 1947 er eigedomen på i underkant av 2000 mål. 
 
{{Byklesoga|[[Vatnedalsplassen (Bykle gnr 6/6)|Vatnedalsplassen]]|[[Ørnefjødd Der nede (Bykle gnr 6/25)|Ørnefjødd Der nede (Bakken)]]}}

[[Kategori:Garder]]
[[Kategori:Småbruk]]
[[Kategori:Bykle kommune]]
{{artikkelkoord|59.46816|N|7.38361|Ø}}
{{F1}}
{{nn}}