Lydia Olsrud
Lydia Olsrud (gift Lydia Olsrud Norland) (fødd 11. desember 1884, daud 18. mai 1983) var forretningskvinne i Mosjøen frå 1927 og til omkring 1980, og gjennom det meste av tida var ho kioskeigar.
Familie
Lydia Olsrud vart fødd og vaks opp på garden Olsrud i Grane. Foreldra var Kristine Lovise Jonsdotter (f. 1850) og Svein Erik Davidsson (1840–1920), ein svensk skreddar som var kommen til distriktet grunna sølvgruvedrifta i Svenningdalen. Det har vore sagt at ho vart fødd utanfor ekteskap, men det er ikkje rett. Forelda var gifte ved folketeljinga 1875, og alle borna vi kjenner er ført i kyrkjeboka som ektefødte, inkludert Lydia og tvillingbroren Ingvald Karlén Davidsen.
Gjennom faren var ho halvsyster til forfattaren Andreas Haukland.
I 1930 vart ho gift med stavangermannen Harald Norland. Han døydde om vinteren 1945.
Vaksenliv og virke
Som nykonfirmert 15-åring fekk ho teneste hos sokneprest Ole Tobias Olsen i Hattfjelldal, og sidan flytta ho nedover til Mosjøen og fekk arbeid i forretning. I 1907 var ho med på å stifte Øvre Vefsn Ungdomslag, og ei tid var ho kasserar i laget.
I 1927 opna ho eiga forretning, og i same året kjøpte ho eigne lokale der ho selde tobakk, frukt, grønsaker og sjokolade. Somme år etter Andre verdskrigen vart lokala rivne, men då hadde ho alt kjøpt ein kiosk i Strandgata, som fram til han brann i 1976 var kjend som Lydiakiosken.
Lydiabrygga, som vart eit førebilete for restaureringsarbeidet i Sjøgata, var det lenge Lydia Olsrud som åtte.
I vår tid har næringsdrivande i Vefsn halde Lydia fram som eit førebilete for både kvinner og menn. Lydiadagen har blitt markert i Vefsn flere ganger på 2000-tallet.
Litteratur og kilder
- Lydia Olsrud på Wikipedia på nynorsk
- Are Andersen i Far etter fedrane 1999, utg. av Vefsn museum 1998
- Lydia kvinnenettverk
- Lydiadagen
- Lydiabrygga
- Markant forretningskvinne, tekst og bilder
- Blogg om Lydia Olsrud
- Lydia Olsrud i Historisk befolkningsregister.
