Anne Marie Abel: Forskjell mellom sideversjoner

{{thumb|Søren Georg og Anne Marie Abel silhuett.jpg|Søren Georg og Anne Marie Abel. Silhuetten blei laga av venen deira Peder Mandrud Tuxen.}}

'''[[Anne Marie Abel]]''' f. Simonsen (døypt [[5. januar]] [[1781]] i [[Risør]], død [[23. desember]] [[1846]] i [[Gjerstad kommune|Gjerstad]]) var prestefrue i [[Finnøy prestegjeld|Finnøy]] og [[Gjerstad prestegjeld|Gjerstad]]. Ho var kjøpmannsdotter, ho var gift med den populære og forstandige presten [[Søren Georg Abel (1772–1820)|Søren Georg Abel]], og ho var mor til mellom anna matematikaren [[Niels Henrik Abel]]. Ein skulle tru det var oppskrifta på eit godt og lukkeleg liv, men kjøpmannen gjekk konkurs, presten hamna i vanære og matematikarsonen døydde ung. Når Anne Marie allereie før desse problema hadde byrja søkje lukka i botnen av ei flaske, blir dette for ein stor del ei trist livshistorie.  

Søren Georg Abel sitt første soknekall var Finnøy prestegjeld, og der starta han eit leseselskap, han vaksinerte mot [[kopper|koppar]] og han organiserte kystforsvaret som følgje av hendingane i Europa.  

Eldstesonen, [[Hans Mathias Abel]], blei født 13. november 1800 i Finnøy, og døypt der den 24. i same månaden.<ref>[http://www.arkivverket.no/URN:kb_read?idx_kildeid=8813&idx_id=8813&uid=ny&idx_side=-151 Finnøy, Ministerialbok nr. A 5 (1773-1816), Fødte og døpte 1800, side 160].</ref> I [[folketeljinga 1801]] finn vi Anne Marie, mannen og eldstesonen på [[Finnøy prestegard]].<ref>{{folketelling|pf01058361000004|Ane Marie Simonsen|1801|Finnøy prestegjeld|nn}}.</ref>

Våren 1820 døydde Søren Georg Abel, berre 48 år gamal. Den neste soknepresten, [[John Aas]], sette opp eit enkelt trekors på grava, med teksten: «Stands Vandrer! hvo du er, lad denne Grav dig minde, At tidt blev Lykkens Smil omvendt til Graad. Skjønt livet monne blidt som sol oprinde, Blev Suk og Taarer dog dets sidste Lod!». [[Gjerstad ungdomslag]] fekk i 1905 sett opp eit minnesmerke over han, som kan vere plassert på sjølve grava.

Elisabeth Magdalene var ni år då faren døydde. Då ho blei konfirmert i 1825 skreiv sokneprest [[John Aas]]: «Utdmerket gode Kundskaber, stadig Flid og godt Forhold». Ho var den av syskna som Niels Henrik Abel hadde det næraste forholdet til, og hausten same året som ho blei konfirmert fekk han ho til Christiania - det må ha vore for å få ho vekk frå mora. Ho budde det første halve året hos [[Cathrine Andrea Borch Hansteen]], og så var ho i fem-seks år hos statsråd [[Niels Treschow]]. I 1832 flytta ho med dottera hans til [[Modum kommune|Modum]], og der trefte ho [[Carl Friedrich Böbert]] som var direktør på [[Blaafarveværket]]. Dei gifta seg i 1833, og fekk tre born. Carl Böbert døydde i 1869, og Elisabeth Magdalene i 1873.

Kva gjorde så Anne Marie Abel i åra etter at mannen døydde? Ho slo seg saman med tenestekaren, Jørgen. Dei flytta til enkesetet Lunde med ungane hennar. Då sokneprest [[Jens Schanche (1777–1848)|Jens Schanche]] frå Risør hadde forretta i Søren Georg Abel sin gravferd tok han for seg enka. Ho forsvara seg med at Jørgen hadde lova at han aldri ville forlate ho. For å ta ein holbergsk vending: Alle visste at Anne Marie drakk, men ingen visste kvifor. Men i den enkle forsvaret hennar ligg kanskje noko av svaret: Mora hadde ho mista som sjuåring, den første stemora mista ho som tiåring og den andre stemora brydde seg ikkje om ungane. Vi har høyrt at Anne Marie sjølv ikkje tok seg av ungane sine, men kven tok seg av Anne Marie? Mannen sin heltemodige innsats for folkeopplysninga tyder på at han ikkje kan ha hatt så mykje tid til kona. Og når dei endeleg var saman var det i festlig lag med andre til stades. Eit kjærleikslaust ekteskap med ein mann som aldri var der ikkje det ho trengte. Ho levde nok også i skugga av svigermora, som skal ha vore den perfekte prestefrue. Og då han fekk motgang og sjølv byrja drikke tett, så mykje at han framskynda sin eigen død, braut ho vel heilt saman. Det var ille at ho ikkje kunne ta seg av ungane sine, men det er ikkje berre enkelt å klandre ho for drikkinga.  

[[Kategori:Finnøy kommune]]

{{nn}}