Skribenter
2 347
redigeringer
m
→Enke
m (→Enke) |
|||
| Linje 58: | Linje 58: | ||
Peder Mandrup Tuxen Abel var knapt tretten då faren døydde, og må ha hatt det vanskeleg. Niels Henrik hjelpte han å få tatt studenteksamen. Så kludra han det litt til for seg då han fekk to born utafor ekteskap med Kirsti Olsdotter Salvesbu, det første i 1828 og det andre i 1832. Bygdefolket i Gjerstad kalla han «Peder Prestepikk» etter det, og det gjorde vel ikkje livet enklare. I 1833 blei han cand.theol., og i 1835 blei han [[personell kapellan]] hos sokneprest [[Isaach Wilhelm Castberg Fleischer]] i [[Botne prestegjeld|Botne]]. Han gifte seg med [Wilhelmine Magdalene Fleischer (1803–1882)|]], soknepresten sin dotter, i 1836. Dei fekk fem born saman. Peder Abel blei så i 1846 sokneprest i [[Etne prestegjeld|Etne]], og der blei han også vald til ordførar. Heller ikkje han blei gamal; han døydde den 2. desember 1858 i Etne, og blei gravlagd der. | Peder Mandrup Tuxen Abel var knapt tretten då faren døydde, og må ha hatt det vanskeleg. Niels Henrik hjelpte han å få tatt studenteksamen. Så kludra han det litt til for seg då han fekk to born utafor ekteskap med Kirsti Olsdotter Salvesbu, det første i 1828 og det andre i 1832. Bygdefolket i Gjerstad kalla han «Peder Prestepikk» etter det, og det gjorde vel ikkje livet enklare. I 1833 blei han cand.theol., og i 1835 blei han [[personell kapellan]] hos sokneprest [[Isaach Wilhelm Castberg Fleischer]] i [[Botne prestegjeld|Botne]]. Han gifte seg med [Wilhelmine Magdalene Fleischer (1803–1882)|]], soknepresten sin dotter, i 1836. Dei fekk fem born saman. Peder Abel blei så i 1846 sokneprest i [[Etne prestegjeld|Etne]], og der blei han også vald til ordførar. Heller ikkje han blei gamal; han døydde den 2. desember 1858 i Etne, og blei gravlagd der. | ||
Elisabeth Magdalene var ni år då faren døydde. Då ho blei konfirmert i 1825 skreiv sokneprest | Elisabeth Magdalene var ni år då faren døydde. Då ho blei konfirmert i 1825 skreiv sokneprest John Aas: «Utdmerket gode Kundskaber, stadig Flid og godt Forhold». Ho var den av syskna som Niels Henrik Abel hadde det næraste forholdet til, og hausten same året som ho blei konfirmert fekk han ho til Christiania - det må ha vore for å få ho vekk frå mora. Ho budde det første halve året hos [[Cathrine Andrea Borch Hansteen]], og så var ho i fem-seks år hos statsråd [[Niels Treschow]]. I 1832 flytta ho med dottera hans til [[Modum kommune|Modum]], og der trefte ho [[Carl Friedrich Böbert]] som var direktør på [[Blaafarveværket]]. Dei gifta seg i 1833, og fekk tre born. Carl Böbert døydde i 1869, og Elisabeth Magdalene i 1873. | ||
Yngstemann, Thor Henrik, var berre seks år i 1820. Vi veit lite om barndomsåra hans. I 1840 blei hans student og reiste frå Gjerstad. Han fekk seinare stilling som huslærar hos broren Peder i Etne, så hos lensmannen og til sist hos ein bonde same staden. Det ser ut til at familien hjelpte han med pengar, for han fekk aldri nokon betre jobb. Thor Henrik Abel skal ha vore ein særs god fløytespelar. Han døydde i Etne den 15. desember 1870. | Yngstemann, Thor Henrik, var berre seks år i 1820. Vi veit lite om barndomsåra hans. I 1840 blei hans student og reiste frå Gjerstad. Han fekk seinare stilling som huslærar hos broren Peder i Etne, så hos lensmannen og til sist hos ein bonde same staden. Det ser ut til at familien hjelpte han med pengar, for han fekk aldri nokon betre jobb. Thor Henrik Abel skal ha vore ein særs god fløytespelar. Han døydde i Etne den 15. desember 1870. | ||
| Linje 67: | Linje 67: | ||
{{thumb|Gravminne over Anne Marie Abel.JPG|Minnesmerke over Søren Georg og Anne Marie Abel. Reist over Søren Georg, kanskje på grava hans. I 2010 vart Anne Maria sitt namn også sett på støtta; ho var gravlagt ein anna stad på kyrkjegarden.|Heidi Thöni Sletten|2015}} | {{thumb|Gravminne over Anne Marie Abel.JPG|Minnesmerke over Søren Georg og Anne Marie Abel. Reist over Søren Georg, kanskje på grava hans. I 2010 vart Anne Maria sitt namn også sett på støtta; ho var gravlagt ein anna stad på kyrkjegarden.|Heidi Thöni Sletten|2015}} | ||
Kva gjorde så Anne Marie Abel i åra etter at mannen døydde? Ho slo seg saman med tenestekaren, Jørgen. Dei flytta til enkesetet Lunde med ungane hennar. Då sokneprest [[Jens Schanche (1777–1848)|Jens Schanche]] frå Risør hadde forretta i Søren Georg Abel sin gravferd tok han for seg enka. Ho forsvara seg med at Jørgen hadde lova at han aldri ville forlate ho. For å ta ein holbergsk vending: Alle visste at Anne Marie drakk, men ingen visste kvifor. Men i den enkle forsvaret hennar ligg kanskje noko av svaret: Mora hadde ho mista som sjuåring, den første stemora mista ho som tiåring og den andre stemora brydde seg ikkje om ungane. Vi har høyrt at Anne Marie sjølv ikkje tok seg av ungane sine, men kven tok seg av Anne Marie? Mannen sin heltemodige innsats for folkeopplysninga tyder på at han ikkje kan ha hatt så mykje tid til kona. Og når dei endeleg var saman var det i festlig lag med andre til stades. Eit kjærleikslaust ekteskap med ein mann som aldri var der ikkje det ho trengte. Ho levde nok også i skugga av svigermora, som skal ha vore den perfekte prestefrue. Og då han fekk motgang og sjølv byrja drikke tett, så mykje at han framskynda sin eigen død, braut ho vel heilt saman. Det var ille at ho ikkje kunne ta seg av ungane sine, men det er ikkje berre enkelt å klandre ho for drikkinga. | Kva gjorde så Anne Marie Abel i åra etter at mannen døydde? Ho slo seg saman med tenestekaren, Jørgen. Dei flytta til enkesetet Lunde med ungane hennar. Då sokneprest [[Jens Schanche (1777–1848)|Jens Schanche]] frå Risør hadde forretta i Søren Georg Abel sin gravferd tok han for seg enka. Ho forsvara seg med at Jørgen hadde lova at han aldri ville forlate ho. For å ta ein holbergsk vending: Alle visste at Anne Marie drakk, men ingen visste kvifor. Men i den enkle forsvaret hennar ligg kanskje noko av svaret: Mora hadde ho mista som sjuåring, den første stemora mista ho som tiåring og den andre stemora brydde seg ikkje om ungane. Vi har høyrt at Anne Marie sjølv ikkje tok seg av ungane sine, men kven tok seg av Anne Marie? Mannen sin heltemodige innsats for folkeopplysninga tyder på at han ikkje kan ha hatt så mykje tid til kona. Og når dei endeleg var saman var det i festlig lag med andre til stades. Eit kjærleikslaust ekteskap med ein mann som aldri var der ikkje det ho trengte. Ho levde nok også i skugga av svigermora, som skal ha vore den perfekte prestefrue. Og då han fekk motgang og sjølv byrja drikke tett, så mykje at han framskynda sin eigen død, braut ho vel heilt saman. Det var ille at ho ikkje kunne ta seg av ungane sine, men det er ikkje berre enkelt å klandre ho for drikkinga. | ||
==Ettermæle== | ==Ettermæle== | ||