50 075
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(ny lenke til ny artikkel på lokalhistoriewiki) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (16 mellomliggende versjoner av 6 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 7: | Linje 7: | ||
==Bibelskule og lærarskule== | ==Bibelskule og lærarskule== | ||
å [ | å [https://no.wikipedia.org/wiki/Fjellhaug_utdanningssenter Fjellhaug bibelskule] i [[Oslo]] gjekk han 1920-1921. Deretter vart det [[Volda lærarskule]] 1921-1925. Arne var lærar på [[Fredheim Ungdomsskule]]<ref>Sømna/Brønnøy 1918: Fredheim Ungdomsskule etablerer seg på Berg med 57 elever og Halvor Aasheim som bestyrer. Seinare [[Fredheim Folkehøgskole]].</ref> 1928-1929, reiste for ungdomsforbundet på [[Helgelandskysten]] og var «feltprest» på Soldatheimen på [[Drevjemoen]], også ungdomsforbundet 1925-1928. | ||
==Middelskule og gymnas== | ==Middelskule og gymnas== | ||
{{thumb|Gardsporten Øvre Haugane 1931.jpg|Gardsporten til Øvre Haugane laga av Arne Momrak og faren Olav i 1931.|Aslak Momrak-Haugan (1931)}} | {{thumb|Gardsporten Øvre Haugane 1931.jpg|Gardsporten til Øvre Haugane laga av Arne Momrak og faren Olav i 1931.|Aslak Momrak-Haugan (1931)}} | ||
Arne tok middelskuleeksamen på [[Volda videregående skole|Volda]] 1929-1930 og deretter studenteksamen på [[ | Arne tok middelskuleeksamen på [[Volda videregående skole|Volda]] 1929-1930 og deretter studenteksamen på [[Firda videregående skole|Firda landsgymnas]] på [[Sandane]] 1930-1931. Båe stadene var det å bu på hybel. Desse skulestadene var langt heimanfrå Haugane. Tankane var mykje heime og han var litt i tvil om kva veg han skulle gå vidare. Han hadde sers god støtte i ei jamleg brevveksling med mor Else, også med far Olav, men det var mora som var den mest flittige til å skrive. Det var lang og dyr reise heim slik at det var lite aktuelt å kome ofte heim. Hennar brev frå denne perioden har ein i dag tilgjengeleg, det er ei sers god utgreiing om livet på garden, i grenda og også utover i bygda, så imponerande godt skrive midt i hennar travle liv som bondekone. Og likedan, og mest viktig, alltid trøstande og oppmuntrande ord til sonen som var langt vekk. Arne sine brev har ein ikkje. Og han gjorde ein god eksamen! Då han melde seg opp til studenteksamen gjorde han det med berre etternamnet Momrak og nytta berre det vidare, ulikt nokre andre i familien som kombinera namna Momrak og Haugann, som han og hadde gjort til då. | ||
Om sumaren, mellom middelskule og gymnas, var han heime og braut åker, var ei veke og hjelpte broren Torleiv på Timrud med slåtten, og var 5 veker veker hjå broren Erling som var prest i Kviteseid, og las gresk og fransk, ei gild og travel tid skriv han i ei dagbok. | Om sumaren, mellom middelskule og gymnas, var han heime og braut åker, var ei veke og hjelpte broren Torleiv på Timrud med slåtten, og var 5 veker veker hjå broren Erling som var prest i Kviteseid, og las gresk og fransk, ei gild og travel tid skriv han i ei dagbok. | ||
==Teologistudium== | ==Teologistudium== | ||
Han vart immatrikulert 31. september 1931 og vinteren 1931-1932 leste han til studiet i teologi på [[Det teologiske menighetsfakultet|Det teologiske menighetsfakultetet]] i Oslo og budde på [[Schultz' gate (Oslo)|Studenthuset]] i Oslo.<ref>Studenterhuset i [[Schultz' gate (Oslo)|Schultz’ gate]] 7 vart etablert i 1919.</ref> Heimreisa gjekk no oftast om [[Brevik]]. | Han vart immatrikulert 31. september 1931 og vinteren 1931-1932 leste han til studiet i teologi på [[Det teologiske menighetsfakultet|Det teologiske menighetsfakultetet]] i Oslo og budde på [[Schultz' gate (Oslo)|Studenthuset]] i Oslo.<ref>Studenterhuset i [[Schultz' gate (Oslo)|Schultz’ gate]] 7 vart etablert i 1919.</ref> Heimreisa gjekk no oftast om [[Brevik]]. Han vart cand. theol. i 1934. | ||
Når Arne var heime var han stadig oppteken med gardsarbeid, bryting av jord, rydding og grøfting, bygging av steinmurar, planting av frukttre, vedhogst og ikkje minst hagearbeid som han var sers glad i, noko han dela med fleire i familien. Og han lika å forme i tre og mur, laga mellom anna ein sers fin port i 1931 der gardsvegen gjekk ut på dåverande riksveg. Likedan port og gjerde til hagen. Han var og strukturert med tanke på studiet og denne sumaren vart det og lest ei stor kyrkjesoge på tre bind, det måtte ein fast timeplan til det. Likevel vart det tid til ein tur til [[Jotunheimen]] og ein lengre biltur opp til [[Valdres]], denne gongen var og mora med! Han var glad i tur i skog og mark, til fjellet Roan i grenda, og til hytta til brørne Aslak og Lars, Fiskeløys, der det vart fiska. Sumaren 1933 leste han teologi åtte timar om dagen ved sidan av å gjere ymse på garden. | Når Arne var heime var han stadig oppteken med gardsarbeid, bryting av jord, rydding og grøfting, bygging av steinmurar, planting av frukttre, vedhogst og ikkje minst hagearbeid som han var sers glad i, noko han dela med fleire i familien. Og han lika å forme i tre og mur, laga mellom anna ein sers fin port i 1931 der gardsvegen gjekk ut på dåverande riksveg. Likedan port og gjerde til hagen. Han var og strukturert med tanke på studiet og denne sumaren vart det og lest ei stor kyrkjesoge på tre bind, det måtte ein fast timeplan til det. Likevel vart det tid til ein tur til [[Jotunheimen]] og ein lengre biltur opp til [[Valdres]], denne gongen var og mora med! Han var glad i tur i skog og mark, til fjellet Roan i grenda, og til hytta til brørne Aslak og Lars, Fiskeløys, der det vart fiska. Sumaren 1933 leste han teologi åtte timar om dagen ved sidan av å gjere ymse på garden. | ||
På Studenthuset fekk han no tremannsrom med utsikt mot gata mot tomannsrom vendt mot bakgarden året før. Med sin bakgrunn frå Hauggrend lika han fri sikt! I 1934 budde han på hybel i [[Ullevål Hageby]], hadde eit godt semester og gjorde ein god eksamen. Seiste året det var aktuelt å jobbe på garden heime, framover vart det andre oppgåver. 1935 var siste eksamen, han var den beste i klassa og måtte halde takketale. Godt å vere i mål etter ei så lang vandring. | På Studenthuset fekk han no tremannsrom med utsikt mot gata mot tomannsrom vendt mot bakgarden året før. Med sin bakgrunn frå Hauggrend lika han fri sikt! I 1934 budde han på hybel i [[Ullevål Hageby]], hadde eit godt semester og gjorde ein god eksamen. Seiste året det var aktuelt å jobbe på garden heime, framover vart det andre oppgåver. 1935 var siste eksamen, practicum., han var den beste i klassa og måtte halde takketale. Godt å vere i mål etter ei så lang vandring. | ||
==Ekteskap== | ==Ekteskap== | ||
| Linje 27: | Linje 27: | ||
==Ordinasjon== | ==Ordinasjon== | ||
I 1937 vart han ordinert av [[James Maroni (1873-1857)|biskop Maroni]] i [[Bø kyrkje]], ordinasjonsmiddagen var på [[Bø prestegard]]. Broren, Erling, var no blitt sokneprest i [[Bø (Telemark)|Bø]]. | I 1937 vart han ordinert av [[James Maroni (1873-1857)|biskop Maroni]] i [[Bø kyrkje]], ordinasjonsmiddagen var på [[Bø prestegard]]. Broren, [[Erling O. Momrak Haugann|Erling]], var no blitt sokneprest i [[Bø (Telemark)|Bø i Telemark]]. | ||
==Prostiprest== | ==Prostiprest== | ||
Arne var fyrst prostiprest i [[Nedre Telemark prosti]] og budde på Bø prestegard, men vart så i 1938 tilsett i [[Holla prestegjeld|Holla]]. Han lærde no å køyre bil, tok sertifikat og kjøpte ein Opel med takluke og reg.nr H443, av broren Aslak og kona Marit. | Arne var fyrst prostiprest i [[Aust- og Nedre Telemark prosti]] i 1937 og budde på Bø prestegard, men vart så i 1938 tilsett i [[Holla prestegjeld|Holla]]. Han lærde no å køyre bil, tok sertifikat og kjøpte ein Opel med takluke og reg.nr H443, av broren Aslak og kona Marit. | ||
==Lærar== | ==Lærar== | ||
Han fekk lærarpost på [[Kolbu | Han var i lærararbeid 1935-1937 og 1939-1945. Han fekk lærarpost på [[Kolbu framhaldsskule]] på [[Toten]]. På grunn av krigen vart kona Aslaug buande på Kiland. 9. april og krig, Arne melde seg til teneste, sa han kunne skyte, men dei hadde korkje våpen eller uniform så han var med og fekk ansvar for ein lastebiltransport. Då Sør-Noreg var okkupert kunne han dra heim i mai, gjekk frå [[Tjønnefoss stasjon|Tjønnefoss]] og til Kiland om natta, der var alt vel. Om hausten reiste alle til [[Kolbu]]. Dei budde på garden [[Dyste]]. Om våren 1941 flytta dei til Bø prestegard og fekk bu i paktarbustaden. Der skulle ikkje vere forpaktar då det var så klein uthusbygning på garden. Om hausten fekk han lærarjobb på [[Valen skule]] i ytre Bø. | ||
==Krigstid== | ==Krigstid== | ||
Men Bø var «eit fillehol» med tanke på N.S., broren Erling vart forvist, prestegarden avstengd og dei måtte flytte frå staden og fekk bu i den gamle bygningen på garden Sølverud i Nes hjå Mattis. Hadde det triveleg der. Avreisa frå Bø gjekk føre seg med spisslede. På Sølverud budde dei til 1944. Ei tid gjorde han presteteneste i [[Hurdal]] under det midlertidige kirkestyre. I tida 1946-1947 var han prest på [[Hvaler]] før dei flytta til [[Kornsjø]] og [[Idd]] der han | Men Bø var «eit fillehol» med tanke på N.S., broren Erling vart forvist 1943, prestegarden avstengd og dei måtte flytte frå staden og fekk bu i den gamle bygningen på garden Sølverud i Nes hjå Mattis. Hadde det triveleg der. Avreisa frå Bø gjekk føre seg med spisslede. På Sølverud budde dei til 1944. Ei tid gjorde han presteteneste i [[Hurdal]] under det midlertidige kirkestyre. Vikarprest i Oslo 1945. I tida 1946-1947 var han prest på [[Hvaler]] før dei flytta til [[Kornsjø]] og [[Idd]] der han vart hjelpeprest 1947. Deretter vart han tilsett som sokneprest i [[Lærdal]]. | ||
==Sokneprest i Lærdal== | ==Sokneprest i Lærdal== | ||
| Linje 46: | Linje 46: | ||
==Pensjonist== | ==Pensjonist== | ||
Som pensjonist busette dei seg i Bø der han alt i 1956 hadde bygd seg hus. 1972-1973 styrde han [[Bø soknekall]] og sidan gjekk det slag i slag med vikarteneste i Nedre Telemark prosti. Overalt sette dei pris på hans sterke og klare forkynning og ville gjerne ha han som vikar. Han hadde rik kunstnargivnad som synte seg i hans mange målerier, treskurd, rosemåling og ymse snikkararbeid. | Som pensjonist busette dei seg i Bø der han alt i 1956 hadde bygd seg hus i [[Kyrkjevegen (Bø i Telemark)|Kyrkjevegen]] 23. 1972-1973 styrde han [[Bø soknekall]] og sidan gjekk det slag i slag med vikarteneste i Nedre Telemark prosti. Overalt sette dei pris på hans sterke og klare forkynning og ville gjerne ha han som vikar. Han hadde rik kunstnargivnad som synte seg i hans mange målerier, treskurd, rosemåling og ymse snikkararbeid. | ||
==Epilog== | ==Epilog== | ||
Ved gravferda ved Bø kyrkje 14. juni 1989 var det samla ein stor flokk med slekt, vener og frammøtte frå dei ymse stader han hadde verka som prest og lærar. Arne er gravlagd på Bø kyrkjegard. | Ved gravferda ved Bø kyrkje 14. juni 1989 var det samla ein stor flokk med slekt, vener og frammøtte frå dei ymse stader han hadde verka som prest og lærar. Arne er gravlagd på Bø kyrkjegard. | ||
==Biletgalleri== | ==Biletgalleri== | ||
| Linje 74: | Linje 68: | ||
==Referansar== | ==Referansar== | ||
<references/> | |||
==Kjelder== | |||
* Marvik, Steinar: ''Fyresdal. Gards- og ættesoge''. Fyresdal kommune 1992 | |||
* Nenseter, Bjarne: Sokneprest Arne Momrak til minne. Nekrolog, mogleg i Varden | |||
* Brev frå Else Momrak til sonen Arne Momrak i perioden 1929 – 1933 | |||
* Dagbøker, førd i pennen av Arne Momrak. Det er tre stykke som tek føre seg periodane 1929-1931, 1931-1933 og 1933-1944. | |||
* ''NS i Telemark''. Telemark historie Nr. 38 - 2017. s.51 | |||
* Bolling, Reidar: ''Norges prester og teologiske kandidater''. A. M. Hanches forlag. Oslo 1958. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2007060400041}}. | |||
* {{hbr1-1|pf01036536000162|Arne O. Momrak}}. | |||
{{DEFAULTSORT:Momrak, Arne O.}} | |||
[[Kategori:Personer]] | [[Kategori:Personer]] | ||
[[Kategori:Fødsler i 1903]] | [[Kategori:Fødsler i 1903]] | ||
| Linje 80: | Linje 87: | ||
[[Kategori:Prester]] | [[Kategori:Prester]] | ||
[[Kategori:Fyresdal kommune]] | [[Kategori:Fyresdal kommune]] | ||
[[Kategori:Bø kommune | [[Kategori:Bø i Telemark]] | ||
[[Kategori:Midt-Telemark kommune]] | |||
[[Kategori:Lærdal kommune]] | [[Kategori:Lærdal kommune]] | ||
{{nn}} | |||