Veiledere, Administratorer
164 188
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
({{nn}}) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (5 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 2: | Linje 2: | ||
| bgfarge = | | bgfarge = | ||
| navn = Aure | | navn = Aure | ||
| bilde = | | bilde = Aure, Sykkylven - no-nb digifoto 20151105 00141 NB MIT FNR 06572.jpg | ||
| bildestr = | | bildestr = | ||
| bildetekst = | | bildetekst = Aure sett frå fjorden.{{byline|[[Nasjonalbiblioteket]]|ca. 1948-49}} | ||
| altnavn = ''Ewre'' (1520), ''Ouffre'' (1603), ''Offraa'' (1606 og 1616), ''Ouffre'' (1617), ''Oure'' (1666), ''Oure med Ullevig Engeslette'' (1724), ''Ovraa'' (1838). | | altnavn = ''Ewre'' (1520), ''Ouffre'' (1603), ''Offraa'' (1606 og 1616), ''Ouffre'' (1617), ''Oure'' (1666), ''Oure med Ullevig Engeslette'' (1724), ''Ovraa'' (1838). | ||
| førstnevnt = | | førstnevnt = | ||
| Linje 17: | Linje 17: | ||
| postnr = | | postnr = | ||
}} | }} | ||
<onlyinclude>'''[[Aure (Sykkylven)|Aure]]''' er namnet på den gamle sentrumsgarden i [[Sykkylven]]. I dag ligg den karakteristiske sentrumskvadraturen på grunn som tilhøyrde Auregarden. Det gamle klyngetunet er framleis intakt, med både våningshus og driftsbygningar, men det vert ikkje drive aktivt landbruk her lenger. | <onlyinclude><includeonly>{{thumb|Aure, Sykkylven - no-nb digifoto 20151105 00141 NB MIT FNR 06572.jpg|Aure sett frå fjorden.|[[Nasjonalbiblioteket]]|ca. 1948-49}}</includeonly> | ||
'''[[Aure (Sykkylven)|Aure]]''' er namnet på den gamle sentrumsgarden i [[Sykkylven]]. I dag ligg den karakteristiske sentrumskvadraturen på grunn som tilhøyrde Auregarden. Det gamle klyngetunet er framleis intakt, med både våningshus og driftsbygningar, men det vert ikkje drive aktivt landbruk her lenger. | |||
Namnet har vore skrive på ulike måtar: Ewre i 1520, Ouffre i 1603, Offraa i 1606 og 1616, Ouffre i 1617, Oure i 1666, og Oure med Ullevig Engeslette i 1724. Garden grensar i sør mot [[Klokkerhaug]], [[Nakkegjerde]] og mot Viks sætremark, i aust mot Haugset, i nord mot [[Grebstad]], [[Hjellegjerde]] og Indre Fauske, og i vest mot [[Sykkylvsfjorden]]. Ei bukt av fjorden, Ullavika, går inn mot nordre delen av Aure, og Haubukta eller berre kalla Bukta går mot søre delen på grensa mot Klokkerhaug. | Namnet har vore skrive på ulike måtar: Ewre i 1520, Ouffre i 1603, Offraa i 1606 og 1616, Ouffre i 1617, Oure i 1666, og Oure med Ullevig Engeslette i 1724. Garden grensar i sør mot [[Klokkerhaug]], [[Nakkegjerde]] og mot Viks sætremark, i aust mot Haugset, i nord mot [[Grebstad]], [[Hjellegjerde]] og Indre Fauske, og i vest mot [[Sykkylvsfjorden]]. Ei bukt av fjorden, Ullavika, går inn mot nordre delen av Aure, og Haubukta eller berre kalla Bukta går mot søre delen på grensa mot Klokkerhaug. | ||
| Linje 38: | Linje 39: | ||
Innmarka på Aure var delt mellom brukarane «ved det gammelslags teijgebytte» heiter det i ei jordbruksmelding frå 1802. Slik var det til 1828 då det vart halde jordskifte «herved at kan blive udskeldt fra det i mellem dem værende fællesskab i ager og eng som før har været i et saakaldt teigebytte». Sorenskrivar Krogh styrde jordskiftet, og domsmenn var Hans Rasmus Hansen Strømmegjerde, Peder Nicolai Pedersen Ulvestad, Ole Rasmussen Sollied og Sivert Pedersen Flaate. Bruka vart likevel nokså småbytte til det kom nytt jordskifte av innmarka i 1894 då bruka vart utlagde slik ein finn dei i dag. To av hovudbruka flytte då til nordsida av Aureelva: Jakobsbruket bnr. 13 kom til Ullavika, og Knutbruket bnr. 15 kom oppover mot Grebstad-bytet. | Innmarka på Aure var delt mellom brukarane «ved det gammelslags teijgebytte» heiter det i ei jordbruksmelding frå 1802. Slik var det til 1828 då det vart halde jordskifte «herved at kan blive udskeldt fra det i mellem dem værende fællesskab i ager og eng som før har været i et saakaldt teigebytte». Sorenskrivar Krogh styrde jordskiftet, og domsmenn var Hans Rasmus Hansen Strømmegjerde, Peder Nicolai Pedersen Ulvestad, Ole Rasmussen Sollied og Sivert Pedersen Flaate. Bruka vart likevel nokså småbytte til det kom nytt jordskifte av innmarka i 1894 då bruka vart utlagde slik ein finn dei i dag. To av hovudbruka flytte då til nordsida av Aureelva: Jakobsbruket bnr. 13 kom til Ullavika, og Knutbruket bnr. 15 kom oppover mot Grebstad-bytet. | ||
Gamletunet på garden låg søraust for kyrkja på båe sider av vegen. Pihlstova og Eliasstova stod på nordsida, dei andre stovene stod på sørsida. Frå gamletunet hadde buskapen geil som munna ut i utmarka ved Geilesteinane. Gardsfolket henta vatn frå Kyrkjebrunnen som låg ca. 3 meter frå vegen. Kyrkjefolket drakk også av vatnet i brunnen, og folk stod ofte i kø for å sleppe fram til bytta som dei bøygde seg ned og drakk or, fortalde Peter A. Aure. Vatnet i brunnen var både godt og stabilt, og brunnen var i bruk til 1900-åra. Aure hadde elles ein gardsbrunn lenger oppe i garden, men han var ikkje så sikker. Aure fekk springvatn ca. 1900. Inntaksbrunnen var i utmarka sør for tunet, om lag der Skogvegen no går. Sidan vart brunnen flytt lenger opp i lia for å få betre trykk. Frå 1949 vart Aure knytt til Sykkylven Vassverk som har inntaksbrunnen sin i Aurdalselva på Kjemphol. | Gamletunet på garden låg søraust for kyrkja på båe sider av vegen. Pihlstova og Eliasstova stod på nordsida, dei andre stovene stod på sørsida. Frå gamletunet hadde buskapen [[geil]] som munna ut i utmarka ved Geilesteinane. Gardsfolket henta vatn frå Kyrkjebrunnen som låg ca. 3 meter frå vegen. Kyrkjefolket drakk også av vatnet i brunnen, og folk stod ofte i kø for å sleppe fram til bytta som dei bøygde seg ned og drakk or, fortalde Peter A. Aure. Vatnet i brunnen var både godt og stabilt, og brunnen var i bruk til 1900-åra. Aure hadde elles ein gardsbrunn lenger oppe i garden, men han var ikkje så sikker. Aure fekk springvatn ca. 1900. Inntaksbrunnen var i utmarka sør for tunet, om lag der Skogvegen no går. Sidan vart brunnen flytt lenger opp i lia for å få betre trykk. Frå 1949 vart Aure knytt til Sykkylven Vassverk som har inntaksbrunnen sin i Aurdalselva på Kjemphol. | ||
Aure har hatt ord på seg for å vere ein årviss korngard. Dei gamle åkrane låg nedover Aureflata sør for gamletunet med unntak av eit par åkrar som låg nordafor kyrkja, m.a. Kyrkjeåkeren som no er utlagd til gravplass. Dei fleste åkrane hadde namn. Bakkefolket hadde såleis ein åker som vart kalla Smiåkeren. Janfolket hadde Geitåkeren. For å skøyte på med gjødsel til åkrane, førde aurekarane heim fiskeslo frå Ålesund, la det i mold og laga kompost. Dei tørka også tare og brukte det som strø under dyra. | Aure har hatt ord på seg for å vere ein årviss korngard. Dei gamle åkrane låg nedover Aureflata sør for gamletunet med unntak av eit par åkrar som låg nordafor kyrkja, m.a. Kyrkjeåkeren som no er utlagd til gravplass. Dei fleste åkrane hadde namn. Bakkefolket hadde såleis ein åker som vart kalla Smiåkeren. Janfolket hadde Geitåkeren. For å skøyte på med gjødsel til åkrane, førde aurekarane heim fiskeslo frå Ålesund, la det i mold og laga kompost. Dei tørka også tare og brukte det som strø under dyra. | ||
| Linje 61: | Linje 62: | ||
Kring 1900-årsskiftet var det eit godt utbygt notbruk på Aure. Laget åtte både seinot, fleire sildenøter, stornotbåt og fleire lettnotbåtar. Notnaustet stod på nordsida av huset til Martin Lyshol. Nøtene var så store at dei måtte dragast fram med spel. Aurekarane var heilt til Tafjord for å kaste etter sei, fortelst det. Andreas Larsen Aure i Pihl-garden var notbas. År om anna tok dei mykje både fisk og sild, men gjorde dei storvarp, vart det som regel vanskeleg med avsetnaden. Det hende at dei måtte bruke silda til gjødsel. Etter kvart vart det vanskeleg å samle folket, og laget vart oppløyst. | Kring 1900-årsskiftet var det eit godt utbygt notbruk på Aure. Laget åtte både seinot, fleire sildenøter, stornotbåt og fleire lettnotbåtar. Notnaustet stod på nordsida av huset til Martin Lyshol. Nøtene var så store at dei måtte dragast fram med spel. Aurekarane var heilt til Tafjord for å kaste etter sei, fortelst det. Andreas Larsen Aure i Pihl-garden var notbas. År om anna tok dei mykje både fisk og sild, men gjorde dei storvarp, vart det som regel vanskeleg med avsetnaden. Det hende at dei måtte bruke silda til gjødsel. Etter kvart vart det vanskeleg å samle folket, og laget vart oppløyst. | ||
Fisketurking gav også ei god attåtinntekt heilt fram til 1940-åra. I fine solskinsdagar var fjøra kvit av klippfisk frå Haubukta til Ørsnesodden. | Fisketurking gav også ei god attåtinntekt heilt fram til 1940-åra. I fine solskinsdagar var fjøra kvit av klippfisk frå Haubukta til Ørsnesodden. | ||
== Handel og industri == | == Handel og industri == | ||
| Linje 84: | Linje 85: | ||
[[Kategori:Sykkylven kommune]] | [[Kategori:Sykkylven kommune]] | ||
[[Kategori:Garder]] | [[Kategori:Garder]] | ||
{{F2}} | |||
{{nn}} | {{nn}} | ||