Skribenter
87 027
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(Flyttar setning.) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (Én mellomliggende versjon av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb | <onlyinclude>{{thumb|Bruun Chr soldat.jpg|Christopher Bruun som frivillig i den danske hæren 1864.|Ukjent}} | ||
'''[[Christopher Bruun|Christopher Arnt Bruun]]''' (fødd i [[Christiania]] [[23. september]] [[1839]], død i [[Gausdal]] [[17. juli]] [[1920]]) var folkehøgskulepioner, prest, samfunnsdebattant og venstrepolitikar. Han har øvd sterk innverknad på den venstrenasjonalistiske rørsla i Noreg, slik det har ytra seg fyrst og fremst gjennom den [[Grundtvigianisme|grundtvigianske]] [[folkehøgskole|folkehøgskulen]], [[frilynt ungdomslag| den frilynte ungdomsrørsla]] og i partiet [[Venstre]]. Både hans gammaltestamentleg inspirerte teologi og hans sterke engasjement for forsvarssaka vart viktig som inspirasjon for ei viss mannlegdomsdyrkande og folkevæpningsorientert militarisme frå 1880-åra av. | '''[[Christopher Bruun|Christopher Arnt Bruun]]''' (fødd i [[Christiania]] [[23. september]] [[1839]], død i [[Gausdal]] [[17. juli]] [[1920]]) var folkehøgskulepioner, prest, samfunnsdebattant og venstrepolitikar. Han har øvd sterk innverknad på den venstrenasjonalistiske rørsla i Noreg, slik det har ytra seg fyrst og fremst gjennom den [[Grundtvigianisme|grundtvigianske]] [[folkehøgskole|folkehøgskulen]], [[frilynt ungdomslag| den frilynte ungdomsrørsla]] og i partiet [[Venstre]]. Både hans gammaltestamentleg inspirerte teologi og hans sterke engasjement for forsvarssaka vart viktig som inspirasjon for ei viss mannlegdomsdyrkande og folkevæpningsorientert militarisme frå 1880-åra av. | ||
| Linje 14: | Linje 14: | ||
Christopher Bruun var son av Johan Peter Bruun (1810-1843) og hustru Hansine Nicoline Juliane Sybille (Line) fødd Stenersen (1816-1901). Faren var overrettssakførar i Christiania. Han døydde da Christopher var fire år gammal. Allereie som barn fekk Christopher kjennskap til Grundtvigs tankar, særleg den religiøse sida ved dei, da mora var åndeleg sterkt påverka av den grundtvigianske teologen [[Wilhelm Andreas Wexels (1797–1866)|Wilhelm Andreas Wexels]] (1797–1866).<ref>Haugen, R. 1980 side 40.</ref> Christopher hadde to sysken, Peter og Thea. Båe syskena døydde med mindre enn to års mellomrom rundt midten av 1860-åra. | Christopher Bruun var son av Johan Peter Bruun (1810-1843) og hustru Hansine Nicoline Juliane Sybille (Line) fødd Stenersen (1816-1901). Faren var overrettssakførar i Christiania. Han døydde da Christopher var fire år gammal. Allereie som barn fekk Christopher kjennskap til Grundtvigs tankar, særleg den religiøse sida ved dei, da mora var åndeleg sterkt påverka av den grundtvigianske teologen [[Wilhelm Andreas Wexels (1797–1866)|Wilhelm Andreas Wexels]] (1797–1866).<ref>Haugen, R. 1980 side 40.</ref> Christopher hadde to sysken, Peter og Thea. Båe syskena døydde med mindre enn to års mellomrom rundt midten av 1860-åra. | ||
I 1872 vart Christopher Bruun gift med [[Kari Skard]] (1851-1924). Ho var fødd og oppvaksen på garden [[Skard]] (Skar) i [[Øyer]]. Foreldra hennar var gardbrukarparet Ole Torsteinson Skard (1804-1886) og Mari Johannesdotter Lånke (1814-1894). Kari hadde åtte sysken, av desse er [[Johannes Skar]] og [[Matias Skard]] særleg kjende. | I 1872 vart Christopher Bruun gift med [[Kari Bruun|Kari Skard]] (1851-1924). Ho var fødd og oppvaksen på garden [[Skard]] (Skar) i [[Øyer]]. Foreldra hennar var gardbrukarparet Ole Torsteinson Skard (1804-1886) og Mari Johannesdotter Lånke (1814-1894). Kari hadde åtte sysken, av desse er [[Johannes Skar]] og [[Matias Skard]] særleg kjende. | ||
Christopher og Kari Bruun fekk åtte born. Fem av desse døydde av tuberkolose i ung alder.<ref>Sørbø, J.I. 2009:32-33.</ref> Dottera Margit var gift med [[Klaus Sletten]], ein sentral person i den frilynde ungdomsrørsla og i målrørsla i fyrste halvparten av 1900-talet. | Christopher og Kari Bruun fekk åtte born. Fem av desse døydde av tuberkolose i ung alder.<ref>Sørbø, J.I. 2009:32-33.</ref> Dottera Margit var gift med [[Klaus Sletten]], ein sentral person i den frilynde ungdomsrørsla og i målrørsla i fyrste halvparten av 1900-talet. | ||
| Linje 101: | Linje 101: | ||
Det partiet som Bruun stifta i 1893, Centrum, realiserte denne tanken. Det er blitt karakterisert som eit parti for større gardbrukarar på [[Austlandet]] og i [[Trøndelag]]. Partiet var proteksjonistisk (for korntoll) og uttrykte skepsis til urbanisering og den aukande kulturelle og politiske innverknaden frå industrien og industriarbeidarklassen. Men Bruuns nære kontakt med arbeidarklassen i hans eigen kyrkjelyd fekk han personleg etter kvart til å søkje eit visst samarbeid med arbeidarrørsla. Han deltok på sosialistiske møte, der særleg likskapstanken appellerte til han. | Det partiet som Bruun stifta i 1893, Centrum, realiserte denne tanken. Det er blitt karakterisert som eit parti for større gardbrukarar på [[Austlandet]] og i [[Trøndelag]]. Partiet var proteksjonistisk (for korntoll) og uttrykte skepsis til urbanisering og den aukande kulturelle og politiske innverknaden frå industrien og industriarbeidarklassen. Men Bruuns nære kontakt med arbeidarklassen i hans eigen kyrkjelyd fekk han personleg etter kvart til å søkje eit visst samarbeid med arbeidarrørsla. Han deltok på sosialistiske møte, der særleg likskapstanken appellerte til han. | ||
Bruuns motstand mot republikanisme og parlamentarisme kan ein seie toppa seg i hans protest mot unionsoppløysinga. Elles var eit hovudargument for han at brotet med Sverige ville auke faren frå aust. Hans skandinavistiske haldning var intakt frå den gongen han stilte som frivillig i den dansk-tyske krigen i 1864. | Bruuns motstand mot republikanisme og [[parlamentarisme]] kan ein seie toppa seg i hans protest mot unionsoppløysinga. Elles var eit hovudargument for han at brotet med Sverige ville auke faren frå aust. Hans skandinavistiske haldning var intakt frå den gongen han stilte som frivillig i den dansk-tyske krigen i 1864. | ||
=== Kjønnsideologi === | === Kjønnsideologi === | ||