Dyre Vaa: Forskjell mellom sideversjoner

{{thumb|Ilatrappen Oslo 2013 2.jpg|Ulvane ved Ilatrappa i Oslo var eit av verka som gjorde Dyre Vaa kjent for eit breiare publium.|Stig Rune Pedersen|2013}}

{{thumb|Kronprinsesse Märtha statue ved Asker kirke.jpg|Statua av kronprinsesse Märtha med vesle prins Harald har vorte kritisert for stivheten i figurane.|Stig Rune Pedersen|2013}}

Han var son av gardbrukar og skogeigar Tor Aanundsson Vaa (1864–1928) og Anne Marie Roholt (1866–1947). Han var den yngste av fem syskjen; [[Aslaug Vaa]] (1889–1965) var ein av brørne hans. Dyre Vaa vaks opp på farsgarden i Kviteseid. Attåt garden hadde faren også eit spinneri, han handla med eigedom og tømmer og han var ein av dei største skogeigarane i [[Telemark]].

 

Dyre Vaa kom tidleg i gang som bilethoggar, og allerede i 1930-åra var han rekna som ein av landets fremste i faget. Men det var som skribent han først vart kjent. I 1923 skreiv han om skulptur, og vekte oppsikt då han hevda at forma er grunnlaget for god skulptur. Seinare same året reiste han til Paris, Roma og Athen. Han prøvde å få studere under Antoine Bourdelle, men det vart det ikkje noko av. I 1925 var han for første gongen med på [[Høstutstillingen|Haustutstillinga]]. Hans portretthode av [[Ivar Tveiten]] vart innkjøpt av [[Nasjonalgalleriet]]. På same tida lagde han «Hannulv og Hunnulv» til [[Ilatrappa]], og vart kjent i det breie publikum.

Den første separatutstillinga han hadde var i [[Kunstnernes Hus]] i 1935, og omfatta skulptur, måleri og teikningar. Han fekk ein del negativ kritikk, mellom anna for den sterke frontaliteten i helfigurane. Ein kan også sjå unaturleg stivhet i figurane som ikkje alltid harmonerar med realistiske detaljar. Mellom verk som har vorte kritisert for dette er [[Sjømannsmonumentet (Bergen)|Sjømannsmonumentet]] i [[Bergen]], [[Holbergmonumentet]] ved [[Nationaltheatret]] i Oslo og statuen av kronprinsesse Märtha med prins Harald ved [[Asker kirke|Asker kyrkje]].  

Skulpturar som har fått betre kritikk er mellom anna eventyrgruppene på [[Ankerbrua (Oslo)|Ankerbrua]] i Oslo - brua har fått tilnamnet «Eventyrbrua» på grunn av dei - «St. Clemens» på [[Nidarosdomen]]s vestfront (med [[Olav Aukrust]] sitt andlet som modell), statua av [[Aasmund Olavsson Vinje]] ved [[Sogn studentby]], «Svanegruppe» i borggården til [[Oslo rådhus]], sjølvportrettet «Førstepremie» og statuen «Rallaren».

I 1953 hadde han ein stor separatutstilling i Oslo, og denne gongen var kritikken mot formbehandlinga hans sterk. Same året flytta familien for ei tid til [[Asker kommune|Asker]], men vende attende til Sporanes etter ei tid. I seinare år budde dei nokre vintre i Asker, som har eit mildare vinterklima enn Vinje. I 1960–1962 var Dyre Vaa leiar i [[Norsk Billedhoggerforening]]. Han var der ein talsmann for tradisjonell, figurativ skulptur, og kom enno meir på kant med kritikarane. Midt i 1970-åra måtte han avslutte sin karriere på grunn av helseproblem.  

Han gav verka sine til Vinje kommune i 1964, og dei har danna grunnlagt for [[Dyre Vaa-samlingane]] som vart opna i 1981.

Fil:Busterudparken Halden monument av Dyre Vaa.jpg|Monument i Busterudparken i Halden. {{byline|Stig Rune Pedersen|2013}}

[[Kategori:Malere]]