Veiledere, Administratorer
9 032
redigeringer
Korrektur
(Ny side: {{thumb|Ilatrappen Oslo 2013 2.jpg|Ulvane ved Ilatrappa i Oslo var eit av verka som gjorde Dyre Vaa kjent for eit breiare publium.|Stig Rune Pedersen|2013}} {{thumb|Kronprinsesse Märtha...) |
(Korrektur) |
||
| Linje 5: | Linje 5: | ||
==Slekt og unge år== | ==Slekt og unge år== | ||
Han var son av gardbrukar og skogeigar Tor Aanundsson Vaa (1864–1928) og Anne Marie Roholt (1866–1947). Han var den yngste av fem syskjen; [[Aslaug Vaa]] (1889–1965) var | Han var son av gardbrukar og skogeigar Tor Aanundsson Vaa (1864–1928) og Anne Marie Roholt (1866–1947). Han var den yngste av fem syskjen; [[Aslaug Vaa]] (1889–1965) var ei av systrene hans. Dyre Vaa vaks opp på farsgarden i Kviteseid. Attåt garden hadde faren også eit spinneri, han handla med eigedom og tømmer og han var ein av dei største skogeigarane i [[Telemark]]. | ||
I 1917 ga faren opp gardsdrifta og tok med familien til [[Oslo|Kristiania]]. Dyre Vaa tok [[middelskule]]n som privatist, og fekk [[examen artium]] frå [[Kristiania katedralskole]] i 1920. Kort etter dette gjekk faren fallitt, og familien vart splitta opp. Ein onkel sørga for at Dyre Vaa fekk gått på [[Statens kunstakademi]] under [[Wilhelm Rasmussen]] i 1922–1923. Han fekk også korrektur av [[Gunnar Utsond]] våren 1922. | I 1917 ga faren opp gardsdrifta og tok med familien til [[Oslo|Kristiania]]. Dyre Vaa tok [[middelskule]]n som privatist, og fekk [[examen artium]] frå [[Kristiania katedralskole]] i 1920. Kort etter dette gjekk faren fallitt, og familien vart splitta opp. Ein onkel sørga for at Dyre Vaa fekk gått på [[Statens kunstakademi]] under [[Wilhelm Rasmussen]] i 1922–1923. Han fekk også korrektur av [[Gunnar Utsond]] våren 1922. | ||
| Linje 11: | Linje 11: | ||
==Karriere== | ==Karriere== | ||
Dyre Vaa kom tidleg i gang som bilethoggar, og allerede i 1930-åra var han rekna som ein av landets fremste i faget. Men det var som skribent han først vart kjent. I 1923 skreiv han om skulptur, og vekte oppsikt då han hevda at forma er grunnlaget for god skulptur. Seinare same året reiste han til Paris, Roma og Athen. Han prøvde å få studere under Antoine Bourdelle, men det vart det ikkje noko av. I 1925 var han for første gongen med på [[Høstutstillingen|Haustutstillinga]]. Hans | Dyre Vaa kom tidleg i gang som bilethoggar, og allerede i 1930-åra var han rekna som ein av landets fremste i faget. Men det var som skribent han først vart kjent. I 1923 skreiv han om skulptur, og vekte oppsikt då han hevda at forma er grunnlaget for god skulptur. Seinare same året reiste han til Paris, Roma og Athen. Han prøvde å få studere under Antoine Bourdelle, men det vart det ikkje noko av. I 1925 var han for første gongen med på [[Høstutstillingen|Haustutstillinga]]. Hans portretthovud av [[Ivar Tveiten]] vart innkjøpt av [[Nasjonalgalleriet]]. På same tida laga han «Hannulv og Hunnulv» til [[Ilatrappa]], og vart kjent i det breie publikum. | ||
I 1926 fekk han sitt fjerde stipend. Det var på den tida at han byrja å kurtisere sjukepleiar Thora Lange Bojer (1902–1999). Ho var dotter av forfattaren [[Johan Bojer]] og Ellen Lous Lange. Dei gifta seg 7. april 1927, og tok bryllaupsreisa i Storbritannia og Frankrike. Dei budde i Oslo til 1935, og flytta så til [[Rauland]] der dei bygde hus på [[Sporanes (Rauland)|Sporanes]]. Paret fekk seks born. Thora sto modell for mannen sin, og var aktivt med i hans karriere som kritikar og reisefølgje. | I 1926 fekk han sitt fjerde stipend. Det var på den tida at han byrja å kurtisere sjukepleiar Thora Lange Bojer (1902–1999). Ho var dotter av forfattaren [[Johan Bojer]] og Ellen Lous Lange. Dei gifta seg 7. april 1927, og tok bryllaupsreisa i Storbritannia og Frankrike. Dei budde i Oslo til 1935, og flytta så til [[Rauland]] der dei bygde hus på [[Sporanes (Rauland)|Sporanes]]. Paret fekk seks born. Thora sto modell for mannen sin, og var aktivt med i hans karriere som kritikar og reisefølgje. | ||
Den første separatutstillinga han hadde var i [[Kunstnernes Hus]] i 1935, og omfatta skulptur, måleri og teikningar. Han fekk ein del negativ kritikk, mellom anna for den sterke frontaliteten i | Den første separatutstillinga han hadde var i [[Kunstnernes Hus]] i 1935, og omfatta skulptur, måleri og teikningar. Han fekk ein del negativ kritikk, mellom anna for den sterke frontaliteten i heilfigurane. Ein kan også sjå ein unaturleg stivleik i figurane som ikkje alltid harmonerar med realistiske detaljar. Mellom verk som har vorte kritiserte for dette er [[Sjømannsmonumentet (Bergen)|Sjømannsmonumentet]] i [[Bergen]], [[Holbergmonumentet]] ved [[Nationaltheatret]] i Oslo og statuen av kronprinsesse Märtha med prins Harald ved [[Asker kirke|Asker kyrkje]]. | ||
Skulpturar som har fått betre kritikk er mellom anna eventyrgruppene på [[Ankerbrua (Oslo)|Ankerbrua]] i Oslo - brua har fått tilnamnet «Eventyrbrua» på grunn av dei - «St. Clemens» på [[Nidarosdomen]]s vestfront (med [[Olav Aukrust]] sitt andlet som modell), | Skulpturar som har fått betre kritikk er mellom anna eventyrgruppene på [[Ankerbrua (Oslo)|Ankerbrua]] i Oslo - brua har fått tilnamnet «Eventyrbrua» på grunn av dei - «St. Clemens» på [[Nidarosdomen]]s vestfront (med [[Olav Aukrust]] sitt andlet som modell), statuen av [[Aasmund Olavsson Vinje]] ved [[Sogn studentby]], «Svanegruppe» i borggården til [[Oslo rådhus]], sjølvportrettet «Førstepremie» og statuen «Rallaren». | ||
I 1953 hadde han | I 1953 hadde han ei stor separatutstilling i Oslo, og denne gongen var kritikken mot formbehandlinga hans sterk. Same året flytta familien for ei tid til [[Asker kommune|Asker]], men vende attende til Sporanes etter ei tid. I seinare år budde dei nokre vintrar i Asker, som har eit mildare vinterklima enn Vinje. I 1960–1962 var Dyre Vaa leiar i [[Norsk Billedhoggerforening]]. Han var der ein talsmann for tradisjonell, figurativ skulptur, og kom enda meir på kant med kritikarane. Midt i 1970-åra måtte han avslutte karrieren på grunn av helseproblem. | ||
Dyre Vaa fekk [[Kongens fortjenstmedalje]] i gull i 1951 og Nidaros domkirkes gullmedalje 1969. Same året vart han utnemnt til riddar av 1. klasse av [[St. Olavs Orden]]. I 1973 fekk han æresløn frå Telemark fylkesting. | Dyre Vaa fekk [[Kongens fortjenstmedalje]] i gull i 1951 og Nidaros domkirkes gullmedalje 1969. Same året vart han utnemnt til riddar av 1. klasse av [[St. Olavs Orden]]. I 1973 fekk han æresløn frå Telemark fylkesting. | ||
Han gav verka sine til Vinje kommune i 1964, og dei har danna | Han gav verka sine til Vinje kommune i 1964, og dei har danna grunnlaget for [[Dyre Vaa-samlingane]] som vart opna i 1981. | ||
==Galleri== | ==Galleri== | ||