Elias Blix: Forskjell mellom sideversjoner

'''[[Elias Blix]]''' (fødd [[24. februar]] [[1836]], død [[1902]]) var forfattar, professor, lærar, [[målmann]] og politikar. Han blei fødd på [[Våg i Gildeskål|Våg]] i [[Gildeskål]] i [[Salten]] i [[Nordland]] den [[24. februar]] [[1836]] og døydde i heimen sin i Kristiania ([[Oslo]]) den [[17. januar]] [[1902]]. </onlyinclude> Han blei gravlagt på [[Vår Frelsers Gravlund]] i Kristiania.

Blix var fødd og oppvaksen i folkelege kår i eit bygdemiljø prega av jordbruk og fiske. Han var son av småbrukar og fiskar Peder Christophersen (1804–39) og Margrethe Christophersdotter (1808–57).  Dei hadde garden Volden i Våg på [[Sandhornøya]] i Gildeskål. Namnet Blix er eit døypenamn som Elias fekk etter ein etter onkel som nyleg hadde døydd. Elias tok altså seinare dette til etternavn.

I 1871 gifta Blix  seg med Emma Alvilde Marie Hansen (fødd 20. april 1849, død 16. juli1927). Ho var dotter av snekkarmeister Hans Mathias Hansen og Marie Saxen.  

* I [[1862]] var Blix med på å stifte «[[Den nordlandske Forening]]» og var første formannen i organisasjonen.

* Han tok teologisk embetseksamen i [[1866]].

* I [[1868]] var han med på å stifte «[[Det norske Samlaget]]», som fekk til oppgåve å gje ut nynorske skrifter.

* Professor i teologi [[1878]].

* Statsråd i [[Kyrkjedepartementet]] frå [[26. juni]] [[1884]] til [[23. februar]] [[1888]]. Som statsråd greidde han å få oppretta eit professorat i norsk folkemål ved universitetet. I [[1885]] gjorde [[Stortinget]] vedtak om at [[landsmål]]et skulle vere jamstilt med [[riksmål]]et, det såkalla [[Jamstellingsvedtaket]]. Som politikar representerte Blix partiet [[Venstre]].

<onlyinclude>Blix oppdaga [[landsmål]]et då han gjekk på lærarskole i [[Tromsø]] i [[1850-åra]]. Han tok kontakt med målrørsla då han kom til [[Kristiania]] og blei knytt til [[Aasmund Olavsson Vinje]] og [[vekeblad]]et ''[[Dølen]]''. Han besøkte Gildeskål sommaren [[1866]] og bad om løyve til å preike i [[Gildeskål gamle kyrkje|Gildeskålkyrkja]], men på grunn av Blix sitt arbeid som målmann ville ikkje soknepresten gje løyve. </onlyinclude> Blix hadde nettopp tatt [[teologisk embetseksamen]]. Hendinga i Gildeskål blir sagt å vere grunnen til at han ikkje blei prest og at han aldri kom tilbake til Gildeskål.

Blix var med på arbeidet med å omsette [[Bibelen]] og [[Luthers litle katekisme]] til [[landsmål]]. Elias Blix blir rekna som ein stor salmediktar. Han har skrive meir enn 200 salmar. Det var først i [[1892]] at det blei lov å synge [[Nokre Salmar|salmane hans]] i kyrkja. I ''[[Norsk Salmebok]]'' er det tatt med 71 salmar av Blix.  

Blant hans mest kjende salmar er «No Livnar det i Lundar» og fedrelandssalmen «Gud signe vårt dyre fedreland», den første tonsatt av [[Ludvig Mathias Lindeman]].

== Ettermæle ==

* [http://nn.wikipedia.org/wiki/Elias_Blix «Elias Blix»] på [[Nynorsk Wikipedia]]

* Bolling, Reidar: [http://www.saltenmuseum.no/artikler/blix.htm «Elias Blix»] på [[Salten Museum]] sin nettstad

* Bull, Tove: artikkel om Blix i [https://nbl.snl.no/Elias_Blix ''Norsk biografisk leksikon'', digital utgåve.]

* {{hbr1-1|pf01052055053830|Elias Blix}}.

== Lenkjer ==