291 440
redigeringer
Flåmsbana: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (5 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|Flåmsdalen - no-nb digifoto 20150317 00165 NB MIT FNR 02722.jpg|Flåmsbana går i krevjande terreng, og det tok nær eitt år per kilometer å byggje bana.|Ukjend / Nasjonalbiblioteket.}} | {{thumb|Flåmsdalen - no-nb digifoto 20150317 00165 NB MIT FNR 02722.jpg|Flåmsbana går i krevjande terreng, og det tok nær eitt år per kilometer å byggje bana.|Ukjend / Nasjonalbiblioteket.}} | ||
{{thumb|Flåmsbana lok.JPG|Lokomotiv på Vatnahalsen stasjon.|Arnfinn Kjelland|2012}} | |||
{{thumb|Flåmsbana vogn.JPG|Ei av vognene på Flåmsbana på Vatrnahalsen stasjon.|Arnfinn Kjelland|2012}} | {{thumb|Flåmsbana vogn.JPG|Ei av vognene på Flåmsbana på Vatrnahalsen stasjon.|Arnfinn Kjelland|2012}} | ||
'''[[Flåmsbana]]''' er ei sidebane til [[Bergensbanen]] mellom [[Myrdal stasjon|Myrdal]] og [[Flåm stasjon|Flåm]]. Heile bana ligg i [[Aurland kommune]] i [[Sogn og Fjordane]], og ved sida av [[Upsete stasjon|Upsete]] på Bergensbanen er stasjonane på Flåmsbana dei einaste i fylket. | '''[[Flåmsbana]]''' er ei sidebane til [[Bergensbanen]] mellom [[Myrdal stasjon|Myrdal]] og [[Flåm stasjon|Flåm]]. Heile bana ligg i [[Aurland kommune]] i [[Sogn og Fjordane]], og ved sida av [[Upsete stasjon|Upsete]] på Bergensbanen er stasjonane på Flåmsbana dei einaste i fylket. | ||
| Linje 11: | Linje 12: | ||
Det skulle vere tannstangbane opp kneika til Myrdal, då ein vanleg adhesjonsbane ikkje klarte stigninga. Med adhesjonsbane meinast det prinsippet jernbane nytter no, altså friksjon mellom hjul og skinner; på tannstangsbaner får ein hjelp av grep mellom tannhjul på tok og tannstenger i skinnegangen. Men etter å ha studert moderne baner i [[Sveits]], der ein hadde dei same utfordringane med terrenget, kom overingeniør [[Ferdinand Bjerke]] til at det var mogleg å satse på rein adhesjonsbane. Først i 1923 var ein heilt einige, og det ble vedtatt å byggje normalspora adhesjonsbane for elektrisk drift. | Det skulle vere tannstangbane opp kneika til Myrdal, då ein vanleg adhesjonsbane ikkje klarte stigninga. Med adhesjonsbane meinast det prinsippet jernbane nytter no, altså friksjon mellom hjul og skinner; på tannstangsbaner får ein hjelp av grep mellom tannhjul på tok og tannstenger i skinnegangen. Men etter å ha studert moderne baner i [[Sveits]], der ein hadde dei same utfordringane med terrenget, kom overingeniør [[Ferdinand Bjerke]] til at det var mogleg å satse på rein adhesjonsbane. Først i 1923 var ein heilt einige, og det ble vedtatt å byggje normalspora adhesjonsbane for elektrisk drift. | ||
Anleggarbeidet starta i 1923 | Anleggarbeidet starta i 1923 og var ikkje ferdig før i 1947. Leiar for anlegget var [[Peder Bernhard Kristiansen Lahlum]], som på same tid hadde ansvaret for [[Hardangerbana]]. Den store utfordringa var tunnelane, som det er heile tjue av på strekninga. Meir enn ein fjerdepart av strekninga går i tunnel. Atten av dei vart drevne for hand, og det tok ein månad å kome ein meter inn i fjellet. Dei to siste, [[Nåli tunnel]] og [[Vatnahalsen tunnel]], vart drevne med maskinboring. Det er fleire vendetunnellar, og nedafor Myrdal stasjon er det spor i fem «etasjar» for å minimere stigninga. Det er òg tunnelar under [[Flåmselvi]] på dei tre stadene der bana kryssar elva. Arbeidarane verka under farlege og harde kår. I starten måtte dei fleire stader firast i tau ned fjellsida. | ||
I april 1940 var jernbanen kome langt, men | I april 1940 var jernbanen kome langt, men ikkje klar for opning. For å hindre den tyske framrykkinga måtte ein sprenge [[Blomheller-tunnelen]]. Etter at krighandlingane var over starta arbeidet opp att. Tyskarane ville ha bana i drift, og i august 1940 kunne ein kjøre med damplokomotiv der. Den 10. februar 1941 åpna Flåmsbana for persontrafikk med dampdrift. I oktober 1944 vart bana så elektrifisert, med kraft frå [[Kjosfoss kraftverk]]. | ||
Etter krigen tok det tid før ein kunne få i gang normal drift. Ein grunn til det var at [[Per Kures fabrikker]], som leverte materiell til [[NSB]], var blitt aprengt av [[Osvald-gruppa]]. | Etter krigen tok det tid før ein kunne få i gang normal drift. Ein grunn til det var at [[Per Kures fabrikker]], som leverte materiell til [[NSB]], var blitt aprengt av [[Osvald-gruppa]]. | ||
Ein opningsseremoni kom i 1947 så NSB fekk nye elektriske lokomotiv i drift på bana. Men den offisielle opninga kom faktisk ikkje før i 1980, då ein feira at det var førti år sidan dei første toga kom i drift. | Ein opningsseremoni kom i 1947 så NSB fekk nye elektriske lokomotiv i drift på bana. Men den offisielle opninga kom faktisk ikkje før i 1980, då ein feira at det var førti år sidan dei første toga kom i drift. Dei elektriske lokomotiva som gjekk på bana, var El 9, (1947-1982), El 11, (1982-1999), El 17 (1999-2016) og El 18 frå 2016. Togekspeditørar er alltid til stades på Flåm og Myrdal, og om sumaren også på Berekvam ved mogleg krysning. | ||
I stasjonsbygget på Flåm finn ein [[Flåmsbanemuseet]]. Inngangsbillett på museet er inkludert i togbilletten på Flåmsbana. | I stasjonsbygget på Flåm finn ein [[Flåmsbanemuseet]]. Inngangsbillett på museet er inkludert i togbilletten på Flåmsbana. | ||
I 2010 lagde [[NRK]] programmet ''[[Flåmsbana minutt for minutt]]''. | I 2010 lagde [[NRK]] programmet ''[[Flåmsbana minutt for minutt]]''. | ||
==Stasjonar== | ==Stasjonar== | ||
| Linje 65: | Linje 66: | ||
|[[Berekvam stasjon|Berekvam]] | |[[Berekvam stasjon|Berekvam]] | ||
|9,69 | |9,69 | ||
| | |343 | ||
|1940 | |1940 | ||
| | | | ||