Frederik Schmidt: Forskjell mellom sideversjoner

<onlyinclude>{{thumb|Schmidt, Fr (1771-1840) farge.jpg|Frederik Schmidt.|maler=[[Christopher Pritzier Meidell (1821–1876)|C.P. Meidell]] (1860)}}

Allereie i juni 1792, med dispensasjon frå aldersgrensa, fekk han prestestilling ved [[Christiania Tukthus|Tukthuset i Christiania]]. Frå 1797 til 1820 var han sokneprest i Eiker, og frå 1808 også prost i [[Kongsberg prosti]]. I 1820 fekk han etter eige ønske avskil frå kallet i Eiker for å flytte til Danmark. At han flytta frå Noreg, har vore sett i samband med vonbrotet hans over unionen med Sverige. Motiveringa har sikkert vore meir samansett enn som så. Koht nemner som eit moment at han ikkje fekk bispembetet i Bergen som han hadde søkt om i 1817. Allereie frå hausten det året hadde han fått innvilga to års permisjon frå embetet i Eiker. Han og kona budde da ei tid i København.  

Schmidt heldt avskilspreika si i Eiker den 24. september 1820. Da hadde han fått nytt prestekall i Danmark, som sokneprest til Himmelev og Roskilde adelege jomfrukloster. Frå 1822 til 1832 var han dessutan styrar ved stiftsbiblioteket i Roskilde.

Frederik Schmidt gjorde mange og lange utanlandsreiser, både medan han tenestegjorde ved Tukthuset og under si langvarige embetstid i Eiker. I 1794 reiste han saman med stiftamtmann Fr. Moltke i Nord-Tyskland og oppheldt seg tre månader ved universitetet i Göttingen. Han var fleire gonger i lengre periodar i København, såleis hausten 1807 og i 1811. Der vanka han i litterære krinsar som han kjende godt og hadde halde kontakt med allereie frå studiedagane, med eit sentrum rundt Knud Lyne Rahbek og kona Kamma Rahbek, som heldt salong i heimen deira, Bakkehuset på Fredriksberg ved København. Schmidt var både i studietida og seinare ein ivrig medlem i [[Det norske Selskab|Det norske Selskab]].

Frå april 1818 til hausten 1819, i permisjonstida frå sokneprestembetet, reiste Schmidt saman med forfattaren B.S.Ingemann i Tyskland og Italia.  

I sin teologi og haldningar elles var Frederik Schmidt sterkt påverka av rasjonalismen og tildels politisk radikalisme. [[Carl W. Schnitler|C.W.Schnitler]] gjev i sitt omtale av eidsvollsmannen Schmidt eit kanskje litt ideologisk farga uttrykk for dette: «Tiltrods for at han var vokset opp i et gammeldags rettroende hjem, var han blit en radikal tilhænger av rationalismens fantasiløse moralreligion, fornuftsdyrkelse og frygt for al mystik. Og i sin sympati for den franske revolution mottok han med sorg budskapet om Robespierres død».<ref>Schnitler, C.W. 1914 s. 272.</ref> [[Halvdan Koht]] gjev uttrykk for noko av det same, om ikkje i så kvasse vendingar: «Han var en ekte sønn av oplysningstiden, og han hyldet en fornuftskristendom som riktignok fastholdt de viktigste kristelige læresetninger.»<ref>Koht, H. 1954, s. 461.</ref> Det «gammeldags rettroende» i heimen som Schnitler nemner, spelar nok på faren, biskop Christen Schmidt, som var kjend som ein konservativ, luthersk ortodoks teolog med front mot på den eine sida rasjonalismen og på den andre sida pietismen.

Frederik Scmidt vart også vald til [[omframstortinget]] på hausten 1814. Han markerte seg der som ein sterk talsmann for at grunnlova og det nasjonale sjølvstendet skulle stå så sterkt som råd var i den da uungåelege unionen med Sverige.  

Schmidt var kjend som diktar, mest leilighetsdikting og i den lettare sjanger. Han  vart kjend som «selvstendighetspoeten» på Eidsvoll 1814. To gonger fekk han utgjeve sine dikt i samling, i 1811 (København) og i 1835 (Roskilde).

Ei rekkje av preikene og talene sine vart publiserte, dels i tidsskrift, dels som småskrift. Det var gjerne til bestemte høve og føremål, som for eksempel «Prædiken paa Allehelgensdag 1807. Indtægten anvendes til Understøttelse for de udkommanderede Norske Tropper».

Frederik Schmidt tilhøyrde definitivt eit øvre sjikt av det dansk-norske danningsborgarskapet. Han var kunnskapsrik, hadde litterære talent og var openbert ein selskapeleg og sjarmerande person. Såleis glei han lett inn og gjorde seg gjeldande i viktige intellektuelle miljø i tida. Det galdt [[Det norske Selskab]] i København alt frå studietida og ved seinare opphald i hovudstaden. Han tilhøyrde dessutan den krinsen av kulturelite som danna seg rundt ekteparet Kamma og Knud Rahbek i heimen deira Bakkegården på Frederiksberg i København. I Noreg var Schmidt ein av den Christiane Koren (Mor Koren) sine favorittar i den kultur- og selskapskrinsen ho hadde til hyppige samkomer på sorenskrivargarden [[Hovin (Ullensaker)|Hovin]] i [[Ullensaker]]. Den danskfødde Mor Koren tilhøyrde sjølv krinsen rundt Rahbeks i København.

**Bd. 3, utg. Reitzel. København. 1985. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2010010703003}}. Kommentar. Efterskrift. Personregister.