Veiledere, Administratorer
9 032
redigeringer
Utbygging, mellomlagring
(Utbygging, mellomlagring) |
(Utbygging, mellomlagring) |
||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
På Eidsvoll representerte han [[Buskerud amt]] saman med [[Johan Collett (1775–1827)|fogd Collett]] og bonde [[Christopher Hoen]]. Sistnemnde var sambygding og soknebarn av presten Schmidt. Dei to var innkvarterte saman under Eidsvoll-opphaldet, og dei delte mange synsmåtar på politikk og samfunn. Men i religiøse haldningar var dei skarpe motstandarar. Haugianaren Hoen og sokneprest Schmidt hadde endatil tørna saman i nesten fysisk konfrontasjon i haugianismens fyrste kamptid på Eiker. | På Eidsvoll representerte han [[Buskerud amt]] saman med [[Johan Collett (1775–1827)|fogd Collett]] og bonde [[Christopher Hoen]]. Sistnemnde var sambygding og soknebarn av presten Schmidt. Dei to var innkvarterte saman under Eidsvoll-opphaldet, og dei delte mange synsmåtar på politikk og samfunn. Men i religiøse haldningar var dei skarpe motstandarar. Haugianaren Hoen og sokneprest Schmidt hadde endatil tørna saman i nesten fysisk konfrontasjon i haugianismens fyrste kamptid på Eiker. | ||
== Bakgrunn og familie == | == Bakgrunn og familie == | ||
| Linje 24: | Linje 23: | ||
Frederiks Scmidts vilje og evne til å drive folkeopplysning og praktisk reformarbeid kom best til sin rett i tida hans i Eiker. Av tiltaka han sette i gang med kan nemnast at han oppretta eit spinnehus for arbeidslause, han forbetra fattigvesenet, oppmuntra til husflid, arbeidde for å innføre vaksine. Ikkje minst sytte han for å få til fleire og betre allmugeskular. Han heldt kurs for lærarar, og utarbeidde ein plan for eit lærarseminar i prostiet. Han oppretta også ei lokalavdeling av [[Selskabet for Norges Vel]] i Eiker, ein samskipnad som han sjølv hadde vore med og stifta i 1809. | Frederiks Scmidts vilje og evne til å drive folkeopplysning og praktisk reformarbeid kom best til sin rett i tida hans i Eiker. Av tiltaka han sette i gang med kan nemnast at han oppretta eit spinnehus for arbeidslause, han forbetra fattigvesenet, oppmuntra til husflid, arbeidde for å innføre vaksine. Ikkje minst sytte han for å få til fleire og betre allmugeskular. Han heldt kurs for lærarar, og utarbeidde ein plan for eit lærarseminar i prostiet. Han oppretta også ei lokalavdeling av [[Selskabet for Norges Vel]] i Eiker, ein samskipnad som han sjølv hadde vore med og stifta i 1809. | ||
Som reformator hadde han sans for den omfattande næringsverksemda som haugianarane fekk sett i gang i Eiker. Men teologisk kom han altså på kant med dei, særleg i byrjinga. Ei av dei mest fortalde historiene om styresmaktenes og presteskapets forfølgjing av Hauge er knytta til sokneprest Schmidt. Det fyrste året Schmidt var i Eiker, nyttårsaftan 1798, heldt [[Hans Nielsen Hauge]] personleg samling på garden hjå Christopher Hoen. Lensmann og prest var til stades, og Schmidt las opp [[Konventikkelplakaten]]. Da lensmannen skulle arrestere Hauge for brot på plakaten, ba Christopher Hoen om lov til å skysse arrestanten. Det fekk han lov til, men nytta da høvet og sin raske hest til å køyre frå lensmannen over i neste lensmannsdistrikt, slik at Hauge slapp unna. | Som reformator hadde han sans for den omfattande næringsverksemda som haugianarane fekk sett i gang i Eiker. Mellom anna var han oppglødd for den papirmølla som dei sette i gang ved [[Vestfossen]] i 1802, den seinare [[Ekers Papirfabrik]]. Men teologisk kom han altså på kant med dei, særleg i byrjinga. Ei av dei mest fortalde historiene om styresmaktenes og presteskapets forfølgjing av Hauge er knytta til sokneprest Schmidt. Det fyrste året Schmidt var i Eiker, nyttårsaftan 1798, heldt [[Hans Nielsen Hauge]] personleg samling på garden hjå Christopher Hoen. Lensmann og prest var til stades, og Schmidt las opp [[Konventikkelplakaten]]. Da lensmannen skulle arrestere Hauge for brot på plakaten, ba Christopher Hoen om lov til å skysse arrestanten. Det fekk han lov til, men nytta da høvet og sin raske hest til å køyre frå lensmannen over i neste lensmannsdistrikt, slik at Hauge slapp unna. | ||
== 1814 == | |||
I Riksforsamlinga på Eidsvoll var Schmidt blant dei mest overtydde [[Sjølvstendepartiet|sjølvstendemennene]], og Halvdan Koht omtalar han som ein av «de mest demokratiske». Han hadde frå før vore mot at Christian Frederik skulle ta i mot den norske trona i kraft av arveretten. Schmidt tala ivrig mot adelskap, rang og titlar. Han ville ha eit eittkammersystem i Stortinget, men da dette ikkje fekk fleirtal, fremja han det forslaget som vart vedteke, at når Odelstinget og Lagtinget tok ulike standpunkt, skulle saka avgjerast med 2/3 fleirtal i samla storting. Frederik Schmidt var medlem i [[Konstitusjonskomiteen]], dvs. det utvalet som utforma grunnsetningane for Grunnlova. | |||
== Dikting og faglitterært forfattarskap == | == Dikting og faglitterært forfattarskap == | ||