Gudbrandsdalslågen: Forskjell mellom sideversjoner
(→Flom) |
(Fylkesreformen etc., artikkelen treng kjelder) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|BergebrueKjoremsgrende.JPG|Bergebrue over Gudbrandsdalslågen, [[Kjøremsgrende]] i Lesja, restaurert i 2000.|[[Arnfinn Kjelland]]|2009}} | {{thumb|BergebrueKjoremsgrende.JPG|Bergebrue over Gudbrandsdalslågen, [[Kjøremsgrende]] i Lesja, restaurert i 2000.|[[Arnfinn Kjelland]]|2009}} | ||
{{thumb|Glomma nedslagsfelt.jpg|Glommavassdragets nedslagsfelt. Gudbrandsdalslågen i grønt.|[[Glommens og Laagens Brukseierforening]]}} | {{thumb|Glomma nedslagsfelt.jpg|Glommavassdragets nedslagsfelt. Gudbrandsdalslågen i grønt.|[[Glommens og Laagens Brukseierforening]]}} | ||
'''[[Gudbrandsdalslågen]]''', òg kjend berre som '''Lågen''', er ei elv som renn gjennom [[Gudbrandsdalen]] i [[ | '''[[Gudbrandsdalslågen]]''', òg kjend berre som '''Lågen''', er ei elv som renn gjennom [[Gudbrandsdalen]] i [[Innlandet fylke|Innlandet]] i heile dalens lengde frå [[Lesjaskogsvatnet]] (611 moh.) i [[Lesja kommune]], og renn ved [[Lillehammer]] ut i [[Mjøsa]] (123,2–119,6 moh.). Lesjaskogvatnet ligg ved vasskiljet, og renn òg ut i [[Rauma (elv)|Rauma]]. | ||
Gudbrandsdalslågen er 204 km lang, og dermed ei av dei lengste elvene i Norge og ho er 349 kilometer til sammenløpet med Glomma. | Gudbrandsdalslågen er 204 km lang, og dermed ei av dei lengste elvene i Norge og ho er 349 kilometer til sammenløpet med Glomma. | ||
Lågen har bielvene [[Otta (elv)|Otta]], [[Sjoa]], [[Vinstra (elv)|Vinstra]], [[Gausa]] og [[Frya]]. Sistnemdne er på austsida, og dei andre på | Lågen har bielvene [[Otta (elv)|Otta]], [[Sjoa]], [[Vinstra (elv)|Vinstra]], [[Gausa]] og [[Frya]]. Sistnemdne er på austsida, og dei andre på vestsida. Saman med Mjøsa og [[Vorma]] utgjer ho eit sidevassdrag til [[Glomma]]. | ||
Meir enn halvparten av Oppland fylke drenerer til vassdraget Gudbrandsdalslågen med eit nedbørfelt på {{formatnum:17509}} km². Det er et kraftpotensiale på 12,9 TWh, hvorav 5,9 TWh er bygget ut og 3 TWh er vernet. Kraftproduksjonen og reguleringene samordnet av [[Glommens og Laagens Brukseierforening]]. | Meir enn halvparten av tidlegare Oppland fylke drenerer til vassdraget Gudbrandsdalslågen med eit nedbørfelt på {{formatnum:17509}} km². Det er et kraftpotensiale på 12,9 TWh, hvorav 5,9 TWh er bygget ut og 3 TWh er vernet. Kraftproduksjonen og reguleringene samordnet av [[Glommens og Laagens Brukseierforening]]. | ||
== Flom == | == Flom == | ||
Den største kjende flommen er [[Storofsen]] i 1789. På det verste stod vatnet i Gudbrandsdalslågen truleg sju meter over det normale. Til saman 72 menneske omkom, og av desse var 61 frå Gudbrandsdalen. | Den største kjende flommen er [[Storofsen]] i 1789. På det verste stod vatnet i Gudbrandsdalslågen truleg sju meter over det normale. Til saman 72 menneske omkom, og av desse var 61 frå Gudbrandsdalen. | ||
Denne flommen raserte mange | Denne flommen raserte mange gardar og førde til utflytting, både frå [[Østerdalen]] og Gudbrandsdalen, blant anna til [[Målselv|Målselvdalen]] i Troms ved hjelp av futen i [[Tromsø og Senjen fogderi]] [[Jens Holmboe (1752–1804)|Jens Holmboe]]. | ||
Storflom har det også | Storflom har det også vore seinare, på forsommaren 1995 gjorde «[[Vesleofsen]]» store øydelegginger blant anna på [[Tretten]], der [[Moksa]] fann eit nytt løp. I Losna har vassføringa kun vorte høgare ein gong (1938) i dei siste 100 år. | ||
== Kjelder og litteratur == | |||
*?? | |||
[[Kategori:Elver og bekker]] | [[Kategori:Elver og bekker]] | ||
Sideversjonen fra 28. jan. 2020 kl. 13:57
Gudbrandsdalslågen, òg kjend berre som Lågen, er ei elv som renn gjennom Gudbrandsdalen i Innlandet i heile dalens lengde frå Lesjaskogsvatnet (611 moh.) i Lesja kommune, og renn ved Lillehammer ut i Mjøsa (123,2–119,6 moh.). Lesjaskogvatnet ligg ved vasskiljet, og renn òg ut i Rauma.
Gudbrandsdalslågen er 204 km lang, og dermed ei av dei lengste elvene i Norge og ho er 349 kilometer til sammenløpet med Glomma.
Lågen har bielvene Otta, Sjoa, Vinstra, Gausa og Frya. Sistnemdne er på austsida, og dei andre på vestsida. Saman med Mjøsa og Vorma utgjer ho eit sidevassdrag til Glomma.
Meir enn halvparten av tidlegare Oppland fylke drenerer til vassdraget Gudbrandsdalslågen med eit nedbørfelt på 17 509 km². Det er et kraftpotensiale på 12,9 TWh, hvorav 5,9 TWh er bygget ut og 3 TWh er vernet. Kraftproduksjonen og reguleringene samordnet av Glommens og Laagens Brukseierforening.
Flom
Den største kjende flommen er Storofsen i 1789. På det verste stod vatnet i Gudbrandsdalslågen truleg sju meter over det normale. Til saman 72 menneske omkom, og av desse var 61 frå Gudbrandsdalen.
Denne flommen raserte mange gardar og førde til utflytting, både frå Østerdalen og Gudbrandsdalen, blant anna til Målselvdalen i Troms ved hjelp av futen i Tromsø og Senjen fogderi Jens Holmboe.
Storflom har det også vore seinare, på forsommaren 1995 gjorde «Vesleofsen» store øydelegginger blant anna på Tretten, der Moksa fann eit nytt løp. I Losna har vassføringa kun vorte høgare ein gong (1938) i dei siste 100 år.
Kjelder og litteratur
- ??