Veiledere, Administratorer
9 032
redigeringer
→Håvard Skirbekks eigne verk (utval): Lenker til Nettbiblioteket
(→Yrkesliv og samfunnsengasjement: korr.) |
(→Håvard Skirbekks eigne verk (utval): Lenker til Nettbiblioteket) |
||
| (12 mellomliggende versjoner av 5 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb | <onlyinclude>{{thumb|Skirbekk-student.jpg|Håvard Skirbekk som student 1922. Fotograf ukjent.}}'''[[Håvard Skirbekk]]''' (fødd i [[Elverum]] 28. februar [[1903]], død på [[Hamar]] 4. februar [[1983]]) var lærar, museumsmann, lokal- og kulturhistorikar. Han var dessutan språkinteressert og språkpolitisk engasjert. I debatten om målformer stod han for ei samnorsk linje. Han var nynorskforkjempar på austnorsk grunn og tilhengar av ei fornorsking av bokmålet. Skirbekk er kjend for sin store innsats på svært mange felt innan organisasjons- og kulturlivet på nasjonalt, regionalt og lokalt nivå. I 41 år var han knytta til [[Glomdalsmuseet]], fyrst som styremedlem frå 1929, så som konservator/fyrstekonservator og styrar 1950-1970. Han fekk i gang [[Årbok for Glåmdalen]] i 1941, og var redaktør for denne heilt frå starten til det siste året han levde. Håvard Skirbekk vart i 1965 tildelt [[Kongens fortjenstmedalje i gull|Kongens fortenestemedalje i gull]] for sitt mangfelte virke.<br /> </onlyinclude> | ||
== Familie == | == Familie == | ||
Håvard Skirbekk var son av bonde og bankstyrar [[Gunnar Skirbekk (1859-1934)]] og Olea Skirbekk (fødd Elseth, 1867-1954). I 1933 gifta Håvard Skirbekk seg med lærar Valborg Nergaard (1904-1994), dotter til lærar og skuledirektør [[Sigurd Nergaard]] (1873-1932) og Helga Pauline Nergaard (fødd Bækken, 1880–1961). Håvard og Valborg Skirbekk fekk sønene Sigurd Nergaard Skirbekk (fødd 1934, professor i sosiologi) og Bjørn Gunnar Skirbekk (fødd 1937, professor i filosofi). | Håvard Skirbekk var son av bonde og bankstyrar [[Gunnar Skirbekk (1859-1934)]] og Olea Skirbekk (fødd Elseth, 1867-1954). I 1933 gifta Håvard Skirbekk seg med lærar [[Valborg Skirbekk|Valborg Nergaard]] (1904-1994), dotter til lærar og skuledirektør [[Sigurd Nergaard]] (1873-1932) og Helga Pauline Nergaard (fødd Bækken, 1880–1961). Håvard og Valborg Skirbekk fekk sønene Sigurd Nergaard Skirbekk (fødd 1934, professor i sosiologi) og Bjørn Gunnar Skirbekk (fødd 1937, professor i filosofi). | ||
== Oppvekst og utdanning == | == Oppvekst og utdanning == | ||
<onlyinclude>Håvard Skirbekk voks opp i eit politisk engasjert miljø som var både nasjonalt og sosialt orientert. Faren var aktiv venstremann og arbeidardemokrat. Da han var ordførar for Venstre i Elverum, arrangerte han i 1894 det første 1.mai-toget på landsbygda i Noreg, og elles var han ivrig folkeopplysningsmann, fråhaldsmann, målmann og | <onlyinclude>Håvard Skirbekk voks opp i eit politisk engasjert miljø som var både nasjonalt og sosialt orientert. Faren var aktiv venstremann og arbeidardemokrat. Da han var ordførar for Venstre i Elverum, arrangerte han i 1894 det første 1.mai-toget på landsbygda i Noreg, og elles var han ivrig folkeopplysningsmann, fråhaldsmann, målmann og forsvarsven.</onlyinclude> | ||
Sterke impulsar frå eit liknande miljø fekk Håvard Skirbekk utan tvil på [[Elverum lærerskole|Elverum lærarskule]], der mellom anna den komande svigerfaren underviste på den tida. Sigurd Nergaard var også folkeminnesamlar og målmann, og han stod sentralt i arbeidet med Glomdalsmuseet i den fyrste tida 1910-1928. | |||
Håvard Skirbekk hadde eksamen artium frå latinlinja ved [[Hamar katedralskule]] (1922). Han tok lærareksamen i Elverum i 1923. Som lærar tok Skirbekk ei rekkje vidareutdanningskurs, mellom anna i praktiske skulefag, biblioteksstell, språk og historie. | Håvard Skirbekk hadde eksamen artium frå latinlinja ved [[Hamar katedralskule]] (1922). Han tok lærareksamen i Elverum i 1923. Som lærar tok Skirbekk ei rekkje vidareutdanningskurs, mellom anna i praktiske skulefag, biblioteksstell, språk og historie. | ||
| Linje 13: | Linje 15: | ||
== Yrkesliv og samfunnsengasjement == | == Yrkesliv og samfunnsengasjement == | ||
{{thumb høyre|Skirbekk-skoleklasse.jpg|Frå Nordhagen skule i Våler i Solør 1932. Håvard Skirbekk øvst og bakarst, flankert av dei andre lærarane fru Bråten, frk Simonsen, fru Svenneby. Fotograf ukjent.}}Den fyrste stillinga Håvard Skirbekk hadde som lærar, var på [[Dovre]] 1923-1924. Deretter hadde han eit lengre opphald i [[Våler i Solør]] (1924-1936). I tidsrommet 1936-1946 var han tilsett ved Byggebeltet framhaldsskule i [[Vang]], og ved Hamar folkeskule frå 1946 til 1952. I denne tida var han lærarlagsformann lokalt, fylkesformann i Hedmark krins av Noregs lærarlag 1945-1948, og i landsstyret for lærarlaget 1946-1951 | {{thumb høyre|Skirbekk-skoleklasse.jpg|Frå Nordhagen skule i Våler i Solør 1932. Håvard Skirbekk øvst og bakarst, flankert av dei andre lærarane fru Bråten, frk Simonsen, fru Svenneby. Fotograf ukjent.}}Den fyrste stillinga Håvard Skirbekk hadde som lærar, var på [[Dovre]] 1923-1924. Deretter hadde han eit lengre opphald i [[Våler i Solør]] (1924-1936). I tidsrommet 1936-1946 var han tilsett ved Byggebeltet framhaldsskule i [[Vang i Hedmark|Vang]], og ved [[Midtbyen skole (Hamar)|Hamar folkeskule]] frå 1946 til 1952. I denne tida var han lærarlagsformann lokalt, fylkesformann i [[Hedmark krets av Norges lærerlag|Hedmark krins av Noregs lærarlag]] 1945-1948, og i landsstyret for lærarlaget 1946-1951. | ||
I 1948 hadde han stipend for eit halvt års opphald i USA for å lære om amerikansk skulestell. | Siste året han var i Vang, 1945-1946, sat Skirbekk i heradsstyret for [[Arbeiderpartiet|Arbeidarpartiet]]. I 1948 hadde han stipend for eit halvt års opphald i USA for å lære om amerikansk skulestell. | ||
I 1952 vart Skirbekk tilsett som konservator og styrar på Glomdalsmuseet, og arbeidde der til han gjekk av med pensjon som fyrstekonservator i 1970. | I 1952 vart Skirbekk tilsett som konservator og styrar på Glomdalsmuseet, og arbeidde der til han gjekk av med pensjon som fyrstekonservator i 1970. | ||
| Linje 47: | Linje 47: | ||
På 1950-talet gjennomførde Skirbekk med støtte frå [[Nordiska Museet]] granskingar av kulturkontakten mellom svenske og norske grensestrok. Skirbekk meinte at [[Østerdalen]] burde studerast som eit sentralt strok i Skandinavia, ikkje som ein periferi i Noreg. | På 1950-talet gjennomførde Skirbekk med støtte frå [[Nordiska Museet]] granskingar av kulturkontakten mellom svenske og norske grensestrok. Skirbekk meinte at [[Østerdalen]] burde studerast som eit sentralt strok i Skandinavia, ikkje som ein periferi i Noreg. | ||
Skirbekk har i Årbok for Glåmdalen og mange andre stader publisert mykje over 100 artiklar og større arbeid. Det har fyrst og fremst dreia seg om kultur-, slekts- og lokalhistoriske emne og om målføre og språkspørsmål. Av dei viktigaste større arbeida utanom den nemnde folkeminnesamlinga er ''Hus og tun'' frå 1963, som er ei bygningshistorisk utgreiing frå regionen, og bygdebøker for [[Øvre Solør]] (generell historie for [[Våler]] og [[Åsnes]]) og [[Elverum]] (gards- og slektshistorie). | |||
== Kjelder og litteratur == | == Kjelder og litteratur == | ||
*Opplysningar frå Sigurd Skirbekk og Gunnar Skirbekk i e-post til Hans P. Hosar, august 2010. | *Opplysningar frå Sigurd Skirbekk og Gunnar Skirbekk i e-post til Hans P. Hosar, august 2010. | ||
*''Norsk allkunnebok'' bd. IX, 1959, artikkel om Håvard Skirbekk. | *''Norsk allkunnebok'' bd. IX, 1959, artikkel om Håvard Skirbekk. | ||
*''Norske skulefolk'', Dreyer forlag 1952. | *''[[Norske skulefolk]]'', Dreyer forlag 1952. | ||
*Skirbekk, Håvard: ''Elverum bygdebok'' bd. 1, Elverum kommune 1983. | *Skirbekk, Håvard: ''Elverum bygdebok'' bd. 1, Elverum kommune 1983. | ||
*Skre, Ivar: «Håvard Skirbekk som museumsmann», i ''Årbok for Glåmdalen'' 1983. | *Skre, Ivar: «Håvard Skirbekk som museumsmann», i ''Årbok for Glåmdalen'' 1983. | ||
| Linje 58: | Linje 58: | ||
*''Vårt norske morsmål. Austmannalaget 1899-1959''. Opplandske målkontor, Elverum 1959. | *''Vårt norske morsmål. Austmannalaget 1899-1959''. Opplandske målkontor, Elverum 1959. | ||
*''Årbok for Glåmdalen 1983''. Minneskrift for Håvard Skirbekk, Elverum 1983. | *''Årbok for Glåmdalen 1983''. Minneskrift for Håvard Skirbekk, Elverum 1983. | ||
* {{hbr1-1|pf01036411000703|Håvard Skirbekk}}. | |||
== Håvard Skirbekks eigne verk (utval) == | == Håvard Skirbekks eigne verk (utval) == | ||
(Ein utførleg bibliografi finst i ''Årbok for Glåmdalen'' 1983.) | (Ein utførleg bibliografi finst i ''Årbok for Glåmdalen'' 1983.) | ||
* | *''Ny rettskriving - eit samnorsk mål: det vi har nådd og det som står att.''. Utg. [s.n.]. Elverum. 1938. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2010061806066}}. | ||
*''Morsmål og skriftmål i Glåmdalen''. Utg. [s.n.]. 1940. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2008041504031}}. | |||
* ''Skulehistorie: innføring og arbeidsrettleiing for lokalhistoriske granskarar''. Utg. Noregs lærarlags skulehistorienemnd. <Elverum>. 1955. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011051604028}}. | |||
* | *''Hus og tun: Glomdalsmuseet, Elverum''. Utg. I hovudkommisjon: Samlaget. 1963. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2007032301025}}. | ||
*''Vern og vurdering. Utvalde artiklar''. Utg. Glomdalmuseet. 1970. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2011011905006}}. | |||
*''Øvre Solør: alminnelig historie''. Bind 1, 1973: {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2018032048151}}. Bind 2, 1979. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2018032048150}}. | |||
* | *''Tru og tenkjemåte: folkeminne frå Nordre Solør'' samla 1923-1930. Utg. Noregs boklag ; Våler i Solør : i samarbeid med Våler kulturstyre. 1980. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2013013106079}}. | ||
*''Elverum bygdebok'', bind 1 og 2. Elverum kommune 1983 og 1984. | *''Elverum bygdebok'', bind 1 og 2. Elverum kommune 1983 og 1984. | ||
| Linje 75: | Linje 76: | ||
[[Kategori:Fødsler i 1903]] | [[Kategori:Fødsler i 1903]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1983]] | [[Kategori:Dødsfall i 1983]] | ||
[[Kategori:Personer | [[Kategori:Personer]] | ||
[[Kategori:Elverum kommune]] | |||
[[Kategori:Hamar kommune]] | |||
[[Kategori:Lærere]] | [[Kategori:Lærere]] | ||
[[Kategori:Konservatorer]] | [[Kategori:Konservatorer]] | ||
[[Kategori:Lokalhistorikere | [[Kategori:Lokalhistorikere]] | ||
[[Kategori:Bygdebokforfattere]] | [[Kategori:Bygdebokforfattere]] | ||
[[Kategori:Målfolk]] | [[Kategori:Målfolk]] | ||
[[Kategori:Austmannalaget]] | [[Kategori:Austmannalaget]] | ||
[[Kategori:Kongens fortjenstmedalje | [[Kategori:Kongens fortjenstmedalje]] | ||
{{F2}} | {{F2}} | ||
{{nn}} | |||