Hellisøy fyrstasjon: Forskjell mellom sideversjoner

| kommune      = [[Fedje kommune]]

| fylke        = [[Vestland fylke|Vestland]]

| vernestatus  = Freda etter lov om kulturminner

| tilkomst      =  

Fyrstasjonen har stor aldersverdi med landets nest eldste støpejernsfyr. Fyrstasjonen har høg grad av opprinneligheit, med linseapparatet framleis i drift. Anlegget har stor miljøskapande verdi sett i samanheng med bygningsmiljø og kulturlandskap på Fedje, og den gamle handelsstaden på [[Kræmmerholmen]]. Fedje kommune gjer omvisningar og leiger ut fyret.</onlyinclude>

1. I 1814 var det berre 10 fyr i Noreg, av desse 5 kystfyr. I dei første åra etter lausrivinga frå Danmark var økonomien heller skral, men det vart bygd ein del nye fyr, i alt 15 fram til 1841. Det var aukande handel og skipstrafikk, og ein såg trongen for fleire fyr for å gjera tilhøva sikrare for skipsfarten. Fyrdirektørembetet vart oppretta i 1841, og ein fekk då ei samla leiing av fyrvesenet for heile landet. Bygginga av nye fyr skaut fart, slik at det vart bygd 16 nye fyr frå 1841 til 1849, og 28 i 1850-åra. Utbygginga heldt vidare fram utover mot slutten av 1800-talet, slik at talet på fyrstasjonar i drift ved hundreårsskiftet var komme opp i 138.

5. '''Johannes Sørensen''' f. 1832 [[Brunlanes kommune|Brunlanes]] (i [[Larvik kommune|Larvik]]) d. 1903 g. 1865 m. '''Jakobine Jakobsen''' f. 1841 [[Stavern]] (sjå 4a ovanfor). Han var styrmann, og kom frå [[Brevik]] i [[Telemark]] i 1862 for å overta assistentstillinga. Frå 1871 til 1877 var han fyrforvalter på [[Raudøy fyrstasjon (Osen)|Rødøy fyr]], [[Osen kommune|Osen]] i [[Sør-Trøndelag]] (jf Bjørnørb. I s 193). Frå 1877 til 1887 var han fyrforvalter på [[Prestøy fyrstasjon|Prestøy fyr]], [[Nærøy kommune|Nærøy]] i [[Nord-Trøndelag]]. Han var fyrvaktar på [[Utsira fyrstasjon|Utsira fyr]] i [[Rogaland]] frå 1887 til 1902, sjå Utsirab. s 408. Dei flytta til [[Haugesund kommune|Haugesund]] i 1902, og Jakobine til dottera i [[Drammen kommune|Drammen]] om lag 1904. Ho budde enno der i folketeljinga 1910.<blockquote>Born: '''''a.''''' ''Karl Anton Severin Sørensen'' f. 1866 d. 1941, utvandra til [[Amerikas forente stater|USA]] i 1890, g. 1891 Licking m. Margaret Christina Hoff f. 1872 Dane i [[Wisconsin]] d. 1953 (av norskfødde foreldre), farmarar i Licking, så i Lawrence, begge i Whatcom, Washington. '''''b.''''' ''Andreas Martin Sørensen'' f. 1868 d. 1939, ugift, snikkarmeister og møbelhandlar, bustad [[Haugesund kommune|Haugesund]]. '''''c.''''' ''Oline (Linken) Gurine Sørensen'' f. 1870 d. 1951 g. 1895 [[Utsira kommune|Utsira]] m. Erling Sørbøen f. 1867 [[Sør-Aurdal kommune|Sør-Aurdal]] i [[Valdres]] d. 1927 (jf Sør-Aurdalsb. IB s 151), overlærar ved folkeskulen, bustad [[Drammen kommune|Drammen]]. '''''d.''''' ''Torvald Sørensen'' f. 1872 d. 1896 Utsira av [[Tuberkulose|tæring]]. '''''e.''''' ''Johanne (Hanna) Sørensen'' f. 1875 d. 1938 g. 1900 [[Lindås kommune|Lindås]] m. Einar Bjørnstad f. 1874 [[Mandal kommune|Mandal]] d. 1963, ingeniør, teknisk lærar, direktør, bustad Koblenz i [[Tyskland]], så Breslau (Wroclaw) i [[Polen]], deretter [[Trondheim kommune|Trondheim]], seinare [[Bærum kommune|Bærum]] (son av Anton Bjørnstad, sokneprest m.a. i Lindås, sjå Lindåsb. III s 525). '''''f.''''' ''Jakobine Kristine (Stine) Sørensen'' f. 1875 d. 1961 (tvilling med e.) g.m. Ferdinand Fredrik Hansen f. 1865 Bergen d. 1937, bankkasserar, budde der.</blockquote>{{Thumb|S540.173.1.Hellisøy fyr.jpg|Hellisøy fyr frå sjøsida i 2022.|Karsten Madsen}}

8. '''Kristen Matheus Mortensen Eltvedt''' f. 1833 [[Porsgrunn kommune|Porsgrunn]] d. 1893 g.m. '''Erika Helena Hägglund''' f. 1839 Sundsvall i [[Sverige]] d. 1924. Han var fyrassistent frå 1883 til 1888. Han var tidlegare skipsførar, og familien budde i [[Arendal kommune|Arendal]], der borna er fødde. Frå 1888 til 1893 var han fyrvaktar på [[Ytre Møkkalasset fyrstasjon|Ytre Møkkalasset fyr]], [[Austre Moland kommune|Austre Moland]] i [[Aust-Agder]] (no i [[Arendal kommune|Arendal]]). Deretter flytta dei til [[Barbu kommune|Barbu]], der han døydde same året. Ho budde der hjå den eldste dottera i folketeljinga 1900, og døydde der. <blockquote>Born: '''''a.''''' ''Ulrika (Ulla) Kristina Marie Eltvedt'' f. 1859 d. 1951 g.m. Nils Elsenius Eriksen Lunøe f. 1858 Arendal d. 1899 (tæring), skipsførar, bustad [[Hisøy kommune|Hisøy]] og [[Barbu kommune|Barbu]] i Arendal, seinare flytta ho som enkje til byen Arendal. '''''b.''''' ''Morten Abraham Eltvedt'' f. 1864 d. 1914, lagerformann, så styrmann, g.m. Anna Otilie Pedersen f. 1866 [[Fjære kommune|Fjære]] i [[Grimstad kommune|Grimstad]] d. 1955 (Fjæreb. II s 205), bustad Barbu, flytta til Kristiania ([[Oslo]]). '''''c.''''' ''James Julius Eltvedt'' f. 1866 d. 1868. '''''d.''''' ''Karen Mathea Eltvedt'' f. 20/2 1869 d. etter 1910 g.m. Erik Andersen f. 1854 [[Larvik kommune|Larvik]] d. 1904, sagbrukseigar og ordførar, bustad [[Flosta kommune|Flosta]] i Arendal. Han døydde i eit ulykkestilfelle ved fall i ein islagt bakke. Som enkje flytta ho til Arendal by. '''''e.''''' ''Lars <u>Frithjof</u> Eltvedt'' f. 1871, nemnd då faren døydde, men ukjend bustad. '''''f.''''' ''Johan <u>Alfred</u> Hegglund Eltvedt'' f. 1875 d. 1930, skipsførar, g.m. Jenny Berntsen f. 1875 Flosta i nåværende Arendal d. 1928, budde der.</blockquote>{{Thumb|S540.173.1.IMG 20210618 130500.jpg|Hellisøy fyr i 2021 med fyrvaktarbustaden, maskinhuset og naustet. Vêrane ligg på «fastlandet» i framgrunnen.|Karsten Madsen}}

Johan Kristian Rasmussen g.2.g. 1901 Roan m. '''Martha Julie Benjaminsd Berg''' f. 1868 Gåsvær, [[Vikna kommune|Vikna]] d. 1945 (jf Viknab III s 304). Ingen born. Ho budde seinare på Bergsvik og [[Rørvik (Vikna)|Rørvik]] i Vikna, der ho var hushaldar i folketeljinga 1920.

12. '''Heinrich Christian Carl Weltz''' f. 1852 [[Eiker]] i [[Buskerud]] d. 1909, var styrmann og budde på [[Grønland (Oslo)|Grønland]] i Kristiania ([[Oslo]]) i folketeljinga 1875, deretter var han telegrafstyrar på [[Lille Færder fyrstasjon|Færder fyr]] i [[Tjøme kommune|Tjøme]], g.1.g. m. '''Hanne Louise Hansen''' f. 1861 [[Horten kommune|Horten]] d. 1891. <blockquote>Born: '''''a.''''' ''Heinrich Kristian <u>Finn</u> Weltz'' f. 1887 d. 1970, skipsførar, g. 1915 Oslo m. Martha Hermansen f. 1885 [[Bragernes]], [[Drammen kommune|Drammen]] d. 1956, bustad [[Bergen]]. '''''b.''''' ''Hanne Sigfrid <u>Ruth</u> Weltz'' f. 1889 d. 1967 g. 1923 Oslo m. Thorleif Fosse f. 1887 [[Egersund kommune|Egersund]] d. 1972, provisor, bustad [[Bærum kommune|Bærum]] og Drammen. </blockquote>

27. '''Håkon Husa''' f. 1929 ([[Bakketun (Fedje gnr 168 bnr 104)|gnr 168 bnr 104-3a]]) d. 2011 var fyrmeister frå 1991 til 1993. Familien er ført i [[Vårheim (Fedje gnr 168 bnr 259)|Husøyna gnr 168 bnr 259]]. Han var den siste fyrmeisteren på Hellisøy fyr, då fyret vart avfolka i 1993.

*[http://www.fyr.no Norsk Fyrhistorisk Forenings hjemmesider]