Veiledere, Administratorer
164 188
redigeringer
m
ingen redigeringsforklaring
(Utdrag, kategori, F2) |
mIngen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Portrett av Hulda Garborg.jpg|Portrett av Hulda Garborg|Gustav Borgen/Nasjonalbiblioteket}}</onlyinclude> | <onlyinclude>{{thumb|Portrett av Hulda Garborg.jpg|Portrett av Hulda Garborg|[[Gustav Borgen]]/Nasjonalbiblioteket}}</onlyinclude> | ||
{{thumb|0953 Labraaten Asker drakt etter Hulda Garborg.jpg|Bunad etter Hulda Garborg på Labråten i Asker.|Olve Utne|2007}} | {{thumb|0953 Labraaten Asker drakt etter Hulda Garborg.jpg|Bunad etter Hulda Garborg på Labråten i Asker.|[[Olve Utne]]|2007}} | ||
<onlyinclude>'''[[Hulda Garborg|Karen Hulda Garborg]]''' (fødd [[22. februar]] [[1862]] på [[Stange]], død [[5. november]] [[1934]] i [[Asker kommune|Asker]]) var forfattar, folkeopplysar og samfunnsdebattant. Ho var ein av dei viktigaste frontfigurane innan norskdomsrørsla frå 1880-åra fram til sin død, i glanstida for den kulturelle venstrenasjonalismen. Ho gav ut mellom 40 og 50 bøker, av dette mest romanar og skodespel. Mange av dei provoserte og vekte sterk debatt, spesielt dei som dreia seg om emne relaterte til feminisme og kjønnsliv. Mest kjend er ho truleg for arbeidet sitt med bunader og folkeviseleik, og ikkje minst for å ha vore ei hovuddrivkraft i skipinga av [[Det Norske Teatret]] i [[Kristiania]]. | <onlyinclude>'''[[Hulda Garborg|Karen Hulda Garborg]]''' (fødd [[22. februar]] [[1862]] på [[Stange]], død [[5. november]] [[1934]] i [[Asker kommune|Asker]]) var forfattar, folkeopplysar og samfunnsdebattant. Ho var ein av dei viktigaste frontfigurane innan norskdomsrørsla frå 1880-åra fram til sin død, i glanstida for den kulturelle venstrenasjonalismen. Ho gav ut mellom 40 og 50 bøker, av dette mest romanar og skodespel. Mange av dei provoserte og vekte sterk debatt, spesielt dei som dreia seg om emne relaterte til feminisme og kjønnsliv. Mest kjend er ho truleg for arbeidet sitt med bunader og folkeviseleik, og ikkje minst for å ha vore ei hovuddrivkraft i skipinga av [[Det Norske Teatret]] i [[Kristiania]]. | ||
| Linje 17: | Linje 17: | ||
== Ekteskap og heim på Kolbotn 1887-1897 == | == Ekteskap og heim på Kolbotn 1887-1897 == | ||
{{thumb høyre|Kolbotn, Tynset W Commons.jpg|Hulda og Arne garborgs heim Kolbotn i Tynset.|Kaitil (Wikimedia Commons) | {{thumb høyre|Kolbotn, Tynset W Commons.jpg|Hulda og Arne garborgs heim Kolbotn i Tynset.|Kaitil (Wikimedia Commons)}} | ||
Hulda Bergersen og Arne Garborg fann tonen, og i 1887 blei dei borgarleg gifte. Dei flytta til huset [[Kolbotn]] ved [[Savalen (Alvdal)|Savalen]] i Tynset kommune (på grensa mot [[Alvdal kommune|Alvdal]]), der dei fekk sonen [[Arne Olaus Fjørtoft Garborg]] (Tuften) året etter. Familien budde på Kolbotn i ni år, og Hulda Garborg fortalde seinare mange historier om denne tida. Ho lærte tradisjonelt matstell av bondekvinner i grenda, og formidla dette vidare gjennom artiklar i ''[[Den 17de Mai]]''. Desse artiklane blei seinare samla i boka ''Heimestell''. | Hulda Bergersen og Arne Garborg fann tonen, og i 1887 blei dei borgarleg gifte. Dei flytta til huset [[Kolbotn]] ved [[Savalen (Alvdal)|Savalen]] i Tynset kommune (på grensa mot [[Alvdal kommune|Alvdal]]), der dei fekk sonen [[Arne Olaus Fjørtoft Garborg]] (Tuften) året etter. Familien budde på Kolbotn i ni år, og Hulda Garborg fortalde seinare mange historier om denne tida. Ho lærte tradisjonelt matstell av bondekvinner i grenda, og formidla dette vidare gjennom artiklar i ''[[Den 17de Mai]]''. Desse artiklane blei seinare samla i boka ''Heimestell''. | ||
| Linje 25: | Linje 25: | ||
Familien Garborg flytta frå Kolbotn i 1896, og budde eit års tid i eit leigd husvære på ein gard i [[Stokke]], Vestfold. I 1897 slo dei seg ned på [[Hvalstad (Asker)|Hvalstad]] i Asker, der dei budde i sjølveigd hus på [[Labråten (Asker)|Labråten]]. Vi finn paret og sonen der i folketeljingane for 1900 og 1910. | Familien Garborg flytta frå Kolbotn i 1896, og budde eit års tid i eit leigd husvære på ein gard i [[Stokke]], Vestfold. I 1897 slo dei seg ned på [[Hvalstad (Asker)|Hvalstad]] i Asker, der dei budde i sjølveigd hus på [[Labråten (Asker)|Labråten]]. Vi finn paret og sonen der i folketeljingane for 1900 og 1910. | ||
Effektiv og praktisk som ho var, blei Hulda Garborg eit stødig og moderleg midtpunkt i den såkalla [[Askerkretsen]] rundt heimen til Hulda og Arne Garborg. Askerkretsen omfatta dei mest sentrale personane bak store norskdomstiltak som avisa ''[[Den 17de Mai]]'', ''[[Norsk barneblad]],'' Det Norske Teatret og ei lang rad omsetjingar til landsmål av dei fremste verka i verdslitteraturen: Bibelen, Homer, Goethe, Dante, det indiske Ramayana m.fl., og dessutan ei lang rekkje bøker frå underhaldningslitteraturen som Conan Doyle, Jules Verne og Alexandre Dumas. Kjernen i | Effektiv og praktisk som ho var, blei Hulda Garborg eit stødig og moderleg midtpunkt i den såkalla [[Askerkretsen]] rundt heimen til Hulda og Arne Garborg. Askerkretsen omfatta dei mest sentrale personane bak store norskdomstiltak som avisa ''[[Den 17de Mai]]'', ''[[Norsk barneblad]],'' Det Norske Teatret og ei lang rad omsetjingar til landsmål av dei fremste verka i verdslitteraturen: Bibelen, Homer, Goethe, Dante, det indiske Ramayana m.fl., og dessutan ei lang rekkje bøker frå underhaldningslitteraturen som Conan Doyle, Jules Verne og Alexandre Dumas. Kjernen i Askerkretsen var personlegdomar som i kortare eller lengre tid budde saman med Garborgs på Labråten eller like i nærleiken: [[Rasmus Steinsvik|Rasmus]] og [[Marta Steinsvik]], [[Ivar Mortensson-Egnund|Ivar]] og [[Karen Mortensson-Egnund]], [[Rasmus Løland]], [[Otto Valstad|Otto]] og [[Tilla Valstad]], [[Kristoffer Uppdal]], [[Olav Nygard]] og [[Henrik Rytter]]. I ein meir ytre krets, og ikkje nødvendingsvis sterkt knytta til norskdomsstrevet, fann ein mellom andre [[Harriet Backer]], [[Kitty Kielland]], [[Fernanda Nissen]], [[Sophie Werenskiold]] og [[Gustav Wentzel|Gustav]] og [[Kitty Wentzel]]. | ||
== Forfattarskap og teaterverksemd == | == Forfattarskap og teaterverksemd == | ||