Skribenter
87 027
redigeringer
→Antroposofien
(hbr) |
|||
| (7 mellomliggende versjoner av 6 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb høyre|Ingeborg Møller (1878-1964) 2.jpg|Ingeborg Møller ca. 1930-1935.|Ukjent.}}'''[[Ingeborg Møller]]''' (fødd 29 | <onlyinclude>{{thumb høyre|Ingeborg Møller (1878-1964) 2.jpg|Ingeborg Møller ca. 1930-1935.|Ukjent.}}'''[[Ingeborg Møller]]''' (fødd 29. desember [[1878]] i [[Oslo]] (Kristiania), død i Oslo 18. februar [[1964]]) var forfattar, lærar, samfunns- og kulturdebattant. I tidsrommet frå 1904 til ca. 1920 brukte ho ektemannens etternamn Lindholm. Møller var ein av grunnleggjarane av den [[antroposofi|antroposofiske]] rørsla i Noreg på det tidlege 1900-talet. Ho verka mykje til at delar av norskdomsrørsla, spesielt det grundtvigianske miljøet i [[Gudbrandsdalen]], vart influert av denne åndsretninga. Mellom anna arbeidde ho saman med lyrikaren [[Olav Aukrust]] og kunstmålaren [[Hallvard Blekastad]] ved [[Dovre folkehøgskule]]. | ||
Møller gav ut ca. 15 bøker i tidsrommet 1923-1958, av desse ei rekkje historiske romanar, biografiske framstillingar og andre sjangrar.</onlyinclude> | Møller gav ut ca. 15 bøker i tidsrommet 1923-1958, av desse ei rekkje historiske romanar, biografiske framstillingar og andre sjangrar.</onlyinclude> | ||
| Linje 5: | Linje 5: | ||
== Bakgrunn og familie == | == Bakgrunn og familie == | ||
{{thumb|Thorsøe.jpg|Hovedbygningen på Tose før brannen i 1899. Far til Ingeborg Møller var herifrå, og sjølv hadde ho også delar av oppveksten sin her, etter at faren døydde og mora vart sjuk. Foto:Ukjent}} | {{thumb|Thorsøe.jpg|Hovedbygningen på Tose før brannen i 1899. Far til Ingeborg Møller var herifrå, og sjølv hadde ho også delar av oppveksten sin her, etter at faren døydde og mora vart sjuk. Foto:Ukjent}} | ||
Døypenamnet hennar var Ingeborg Kataharina Elisabet Storm Møller. Ho var barn av infanterikaptein Thorvald Fredrik Møller (1821-1879) og Nathalie Munch (1836-1904).<ref>[http://www.boslekt.com/html/fam172xx/fam17249.htm Slektsoversyn på internettet]</ref> Ho hadde ein seks år eldre bror, Helle Thorvald.<ref>{{folketelling|pf01052055034745|Thorvald Fred. Møller|1875|Kristiania kjøpstad}}</ref> | Døypenamnet hennar var Ingeborg Kataharina Elisabet Storm Møller. Ho var barn av infanterikaptein Thorvald Fredrik Møller (1821-1879) og Nathalie Munch (1836-1904).<ref>[http://www.boslekt.com/html/fam172xx/fam17249.htm Slektsoversyn på internettet]</ref> Ho hadde ein seks år eldre bror, [[Helle Thorvald Munch-Møller|Helle]].<ref>{{folketelling|pf01052055034745|Thorvald Fred. Møller|1875|Kristiania kjøpstad}}</ref> | ||
Faren Thorvald Møller var nesteldste son på storgarden [[Tose]] (Thorsø herregård) i nåverande [[Fredrikstad kommune]]. Der var Ingeborg også delvis oppvaksen. [[Milada Blekastad]] skriv slik om dette i ein karakteristikk av Ingeborg Lindholm: | Faren Thorvald Møller var nesteldste son på storgarden [[Tose]] (Thorsø herregård) i nåverande [[Fredrikstad kommune]]. Der var Ingeborg også delvis oppvaksen. [[Milada Blekastad]] skriv slik om dette i ein karakteristikk av Ingeborg Lindholm: | ||
«Ho var født Møller, barnebarnet til [[ | «Ho var født Møller, barnebarnet til [[P.A.Munch]] og vokse opp i det kultiverte miljø på Thorsø herregard. Alt kva den gamle norske embetsmannskulturen kunne gje henne, hadde ho i blodet.»<ref>Blekastad, M. 1983 side 115.</ref> | ||
Faren døydde som psykiatrisk pasient på Gaustad Sinnsykeasyl året etter at ho vart fødd. Da Ingeborg var om lag fem år gammal, fekk også mora ei alvorleg sinnsliding, og andre måtte ta seg av barnet. Det er bakgrunnen for oppveksten i farens familie på Tose. I folketeljinga 1900 er ho oppført som pleiedotter hjå brukseiar og trelasthandlar Jens Gram og hustru Karen Juliane fødd Munch (morsyster av Ingeborg Møller?). Dei budde i [[Skoger]] ved [[Drammen]].<ref>{{folketelling|pf01037136001563|Ingeborg Møller|1900|Skoger herred}}</ref> | Faren døydde som psykiatrisk pasient på Gaustad Sinnsykeasyl året etter at ho vart fødd. Da Ingeborg var om lag fem år gammal, fekk også mora ei alvorleg sinnsliding, og andre måtte ta seg av barnet. Det er bakgrunnen for oppveksten i farens familie på Tose. I folketeljinga 1900 er ho oppført som pleiedotter hjå brukseiar og trelasthandlar Jens Gram og hustru Karen Juliane fødd Munch (morsyster av Ingeborg Møller?). Dei budde i [[Skoger]] ved [[Drammen]].<ref>{{folketelling|pf01037136001563|Ingeborg Møller|1900|Skoger herred}}</ref> | ||
| Linje 18: | Linje 18: | ||
== Utdanning og lærargjerning == | == Utdanning og lærargjerning == | ||
{{thumb høyre|Dovre folkehøgskule Sel 1919-20.jpg|Dovre folkehøgskule på [[Romundgard]] i [[Sel]] skuleåret 1919-1920.Ingeborg Møller (Lindholm) i andre rekkja, nummer fem frå høgre (ved sida av Andreas Austlid, med skjegg).|Ukjent}} | {{thumb høyre|Dovre folkehøgskule Sel 1919-20.jpg|Dovre folkehøgskule på [[Romundgard]] i [[Sel]] skuleåret 1919-1920.Ingeborg Møller (Lindholm) i andre rekkja, nummer fem frå høgre (ved sida av Andreas Austlid, med skjegg).|Ukjent}} | ||
På slutten av 1890-talet gjekk Ingeborg Møller to år på [[Olaf Bergs lærerinneskole]]. Ho var deretter fyrst ei tid i Geneve, mellom anna for å lære språk. Så var ho guvernante hjå ein legefamilie i nærleiken av [[Tromsø]], før ho vart tilsett som privatsekretær for professor [[Amund Helland]] medan han arbeidde med verket [[Norges land og folk]]. I denne tida byrja Møller også på forfattarskapet sitt med skodespelet ''Fru Karen'', som vart oppført på [[Centralteateret]] i Kristiania det same året som ho gifta seg i 1904. (Ho tillet seinare ikkje at skodespelet skulle bli oppført.) | På slutten av 1890-talet gjekk Ingeborg Møller to år på [[Olaf Bergs lærerinneskole]]. Ho var deretter fyrst ei tid i Geneve, mellom anna for å lære språk. Så var ho guvernante hjå ein legefamilie i nærleiken av [[Tromsø]], før ho vart tilsett som privatsekretær for professor [[Amund Helland]] medan han arbeidde med verket ''[[Norges land og folk]]''. I denne tida byrja Møller også på forfattarskapet sitt med skodespelet ''Fru Karen'', som vart oppført på [[Centralteateret]] i Kristiania det same året som ho gifta seg i 1904. (Ho tillet seinare ikkje at skodespelet skulle bli oppført.) | ||
Dei fyrste åra som hustru og mor trekte Møller seg attende frå aktivt yrkesliv. Men etter separasjonen vart det om å gjere å skaffe seg eit minsteutkome. I nokre år frå 1915 var ho sterkt engasjert i eit [[Dovre folkehøgskule|folkehøgskuleprosjekt på Dovre og i Sel]], saman med mellom andre Olav Aukrust. Ho åtte ei tid garden Kleivmellom i Sel kommune, og hadde planar om å byggje folkehøgskulen der. Desse planane vart ikkje realiserte, og skulen heldt fram andre stader i kommunen til 1922. | Dei fyrste åra som hustru og mor trekte Møller seg attende frå aktivt yrkesliv. Men etter separasjonen vart det om å gjere å skaffe seg eit minsteutkome. I nokre år frå 1915 var ho sterkt engasjert i eit [[Dovre folkehøgskule|folkehøgskuleprosjekt på Dovre og i Sel]], saman med mellom andre Olav Aukrust. Ho åtte ei tid garden Kleivmellom i Sel kommune, og hadde planar om å byggje folkehøgskulen der. Desse planane vart ikkje realiserte, og skulen heldt fram andre stader i kommunen til 1922. | ||
| Linje 30: | Linje 30: | ||
== Antroposofien == | == Antroposofien == | ||
Møller slutta seg tidleg til [[Det teosofiske selskap]]s losje i Kristiania, truleg om lag på det tidspunktet ho gifta seg. I 1908 var ho på ein teososisk kongress i England, der ho for fyrste gong høyrde om Rudolf Steiner. Ho møtte han personleg i Düsseldorf i året etter, og stod seinare i nær kontakt med han. Mellom anna gjorde ho [[Draumkvedet]] tilgjengeleg for han. | Møller slutta seg tidleg til [[Det teosofiske selskap]]s [[losje (forening)|losje]] i Kristiania, truleg om lag på det tidspunktet ho gifta seg. I 1908 var ho på ein teososisk kongress i England, der ho for fyrste gong høyrde om Rudolf Steiner. Ho møtte han personleg i Düsseldorf i året etter, og stod seinare i nær kontakt med han. Mellom anna gjorde ho [[Draumkvedet]] tilgjengeleg for han. | ||
Saman med [[Marta Steinsvik]] ivra ho i 1910 for at teosofisk selskap skulle overta tidsskriftet [[Kringsjaa]]. Tanken var å gjere dette til ein kanal for Rudolf Steiners tankar. Planane lykkast, og Steinsvik vart redaktør. <ref>Christensen, T.1988.</ref> Det kom til eit skilje mellom teosofien og den nydanna antroposofien, og Møller følgde fullt og heilt med på Steiners retning. | Saman med [[Marta Steinsvik]] ivra ho i 1910 for at teosofisk selskap skulle overta tidsskriftet [[Kringsjaa]]. Tanken var å gjere dette til ein kanal for Rudolf Steiners tankar. Planane lykkast, og Steinsvik vart redaktør. <ref>Christensen, T.1988.</ref> Det kom til eit skilje mellom teosofien og den nydanna antroposofien, og Møller følgde fullt og heilt med på Steiners retning. | ||
| Linje 62: | Linje 62: | ||
[[Kategori:Folkehøgskole]] | [[Kategori:Folkehøgskole]] | ||
{{kvinner i lokalhistoria}} | {{kvinner i lokalhistoria}} | ||
{{nn}} | |||
{{F1}} | |||