Ivar Blekastad: Forskjell mellom sideversjoner

<onlyinclude>'''[[Ivar Blekastad]]''' (fødd i [[Sel]] 4. oktober 1850, død i [[Gausdal]] 20. januar 1936), var [[friskole]]lærar, bonde og handelsmann. Han vaks opp i Sel, men budde i Gausdal frå 1875 til sin død. Han blir rekna som ein av pionerane innan [[den frilynde ungdomslagsrørsla]], og arbeidde ivrig for målsaka og fråhaldssaka. Hjå han og i hans famile møttest på ein karakteristisk måte kulturelle og politiske straumdrag frå haugianismen, bondepolitikken, den frilynte rørsla, folkehøgskoleideologien og generell venstrenasjonalisme frå 1800- og det tidlege 1900-talet.</onlyinclude>  

Blekastad var fødd og oppvaksen på garden [[Blekastad]] rett ved den seinare stasjonsbyen [[Otta]], på austsida av Lågen, i nåverande Sel kommune. Foreldra var gardbrukarparet Ivar Olsen frå Nigard Bu og Guro Syversdotter Hyrve frå [[Skjåk]]. Dei hadde kjøpt Blekastad i 1840.  

Ivar Blekastads næraste familie og slektskrinsen oppover, nedover og til sides, kan seiast å ha danna eit mangemaska kulturelt og politisk nettverk. Det strekker seg bakover og framover i tid, og inkluderer haugiansk kulturarv, 1800-tals patriotisk liberalisme og bondeopposisjon, grundtvigianisme, norskdom og venstrepolitikk sist på 1800-talet og fyrst på 1900-talet. Litt lenger inn på det nye århundret kan ein innan den same krinsen også påpeike  antroposofiske islett og bondepartipolitikk.

Foreldra til Ivar kom båe frå aktive haugianarmiljø (sjå artiklar om besteforeldra [[Syver Sylfestsen Hyrve]] og [[Anne Olsdotter Hyrve]]). Mora til Ivar hadde sjølv i ungdomen vore ei tid på [[Bredtvedt]], [[Hans Nielsen Hauge|Hans Nielsens Hauges]] eigen gard i [[Aker]].

Morbrørne var bladmannen og [[Henrik Wergeland|Wergelands]] kampfelle [[Sylvester Sivertson]] og den meir lokalt baserte venstremannen [[Ole Sivertsen Hyrve]]. Ivar var bror til [[Sigurd Blekastad]], stortingsmann for Venstre. Gjennom ekteskapet med Torø Ofigsbø kom Ivar i svogerskap med folkehøgskolemannen og lesebokforfattaren [[Andreas Austlid]], og med [[Halvor Ofigsbø]], som gjorde seg gjeldande i [[Norges bondelag|Landmannsforbundet/Norges bondelag]].

Dottera [[Gudrun Aukrust|Gudrun]] var gift med diktaren og folkehøgskolemannen [[Olav Aukrust]]. Via desse to strekkjer nettverket seg inn i det antroposofiske miljøet i Gudbrandsdalen og Lillehammer i fyrste halvparten av 1900-talet. Eine sonen til Ivar og Torø Blekastad, kunstmålaren [[Hallvard Blekastad]], tilhøyrde saman med kona [[Milada Blekastad]] krinsen av kunstnarar og litteratar som vart naboar i den grenda i Østre Gausdal som på folkemunne vart kalla [[Åndsreppen]]. Utanom Blekastad-familien talde krinsen namn som [[Inge Krokann]], [[Sparre Olsen]] og ein periode også [[Sigurd Hoel]].

Blekastad-familiens kulturelle nettverk blir enn større om ein legg til at det var nært vennskap og samvirke med [[Christopher Bruun]], [[Bjørnstjerne Bjørnson]], [[Kristoffer Jansson]], [[Stefan Frich]] og fleire andre kjende kulturpersonlegdomar.

Da eldstebroren Ola overtok garden Blekastad, starta dei to yngre brørne Ivar og Sigurd ein landhandel på [[Mostugu]] like ved staden der jernbanestasjonen seinare kom på Otta.

Blekastad hadde ei mengd offentlege tillitsverv. Han sat i 30 år i skulestyret i Østre Gausdal, det meste av tida som formann. Det var mykje hans verk at nynorsk vart innført i skulane i bygda i 1908. Han var 12 år i kommunestyret, han var med i forliksrådet og i soknerådet, han vart nytta som skylddelings- og takstmann og som doms- og lagrettemann.