Veiledere, Administratorer
164 188
redigeringer
→Bakgrunn og familie
Ingen redigeringsforklaring |
|||
| (2 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 2: | Linje 2: | ||
== Bakgrunn og familie == | == Bakgrunn og familie == | ||
<onlyinclude>Hoel var fødd og oppvaksen på [[Hol (Nes på Hedmarken)|Hol]] på Nes (nå [[Ringsaker kommune]]) på [[Hedmarken]]. Foreldra var gardbrukarparet Nils Halvorsen Hoel (1733–80) og Anne Jacobsdatter By frå [[By (Vardal)| | <onlyinclude>Hoel var fødd og oppvaksen på [[Hol (Nes på Hedmarken)|Hol]] på Nes (nå [[Ringsaker kommune]]) på [[Hedmarken]]. Foreldra var gardbrukarparet Nils Halvorsen Hoel (1733–80) og Anne Jacobsdatter By (1739–1818) frå garden [[By (Vardal)|By]] i [[Vardal]] Sosialt er det truleg meir presist å kalle familien ein [[proprietær |proprietærfamilie]] framfor ein storbondefamilie. Det gjeld iallfall for Jacob Hoel sjølv, som også omtala seg sjølv som nettopp proprietær. Han var offiser og såleis kondisjonert, og han kjøpte fleire store jordbrukseigedomar som han dreiv saman med Hovinsholm. På Stortinget var han ei hovudkraft i arbeidet for å avskaffe adelskap i Noreg.</onlyinclude> Når han sjølv gjerne skreiv etternamnet sitt ''von'' Hoel, var det truleg eit merke på at han var offiser, ikkje at han sjølv eller andre rekna han for å vere adeleg. Det var ein kultivert familie. Jacob var som broren Halvor og andre i familien svært musikalsk. Han interesserte seg sterkt for historie, og han sende inn fleire arkeologiske funn frå Hovinsholm til det som vart [[Universitetets Oldsaksamling]]. | ||
{{thumb høyre|Hoel, Anne Marie 1784-1859.jpg|Anne Marie Hoel, f. Tollesen..|Ukjent kunstnar.}} | {{thumb høyre|Hoel, Anne Marie 1784-1859.jpg|Anne Marie Hoel, f. Tollesen..|Ukjent kunstnar.}} | ||
| Linje 10: | Linje 10: | ||
== Militær == | == Militær == | ||
Jacob Hoel kom som ung mann til København, der han byrja i militærteneste og var korporal i den danske hær frå 1793. Han gjennomgjekk gymnastikkskole og veterinærutdanning der, før han vende heim att til Noreg i 1798. Da vart han tilsett som fekte- og ridelærar ved Det norske militære institutt i Christiania ([[Krigsskolen]]). Han vart utnemnd [[kornett]] ([[fenrik]]) [[a la suite]] (utanfor aktiv teneste) ved Opplandske nasjonale dragonregiment i 1799. Han kom i aktiv teneste som [[sekondløytnant]] ved [[Søndre Totenske kompani]] i det same regimentet i 1803, året etter forflytta til [[Nordre Totenske kompani]]. Frå 1808-1810 var han ved [[Biri og Vardalske kompani]], og igjen ved Søndre Totenske som [[premierløytnant]] 1811. Frå 1813 styrte han eit militærdepot som var oppretta på Hovinsholm, som premierløytnant a la suite. Han søkte og fekk avskil som offiser i 1818, da han følte seg forbigått til ei høgare stilling. | Jacob Hoel kom som ung mann til København, der han byrja i militærteneste og var [[korporal]] i den danske hær frå 1793. Han gjennomgjekk gymnastikkskole og veterinærutdanning der, før han vende heim att til Noreg i 1798. Da vart han tilsett som fekte- og ridelærar ved Det norske militære institutt i Christiania ([[Krigsskolen]]). Han vart utnemnd [[kornett]] ([[fenrik]]) [[a la suite]] (utanfor aktiv teneste) ved Opplandske nasjonale dragonregiment i 1799. Han kom i aktiv teneste som [[sekondløytnant]] ved [[Søndre Totenske kompani]] i det same regimentet i 1803, året etter forflytta til [[Nordre Totenske kompani]]. Frå 1808-1810 var han ved [[Biri og Vardalske kompani]], og igjen ved Søndre Totenske som [[premierløytnant]] 1811. Frå 1813 styrte han eit militærdepot som var oppretta på Hovinsholm, som premierløytnant a la suite. Han søkte og fekk avskil som offiser i 1818, da han følte seg forbigått til ei høgare stilling. | ||
== Gardbrukar == | == Gardbrukar == | ||
{{thumb høyre|Hovinsholm 2.jpg|Hovinsholm 1885.|Jacob Hoel.}} | {{thumb høyre|Hovinsholm 2.jpg|Hovinsholm 1885.|Jacob Hoel.}} | ||
Jacob Hoel kjøpte Hovinsholm i 1800. Sidan utvida han sterkt drifta ved å kjøpe fleire store gardar i næraste omkrinsen, ([[Kjelsrud]] 1812, [[Hovelsrud (Nes på Hedmarken)|Hovelsrud]] med [[Kamprud]] 1821, [[Grimsrud]] 1841, og lenger unna åtte han i perioden 1824-1839 [[Skrårud]] i [[Moskogen]]). | Jacob Hoel kjøpte Hovinsholm i 1800. Sidan utvida han sterkt drifta ved å kjøpe fleire store gardar i næraste omkrinsen, ([[Kjelsrud (Nes på Hedmarken)|Kjelsrud]] 1812, [[Hovelsrud (Nes på Hedmarken)|Hovelsrud]] med [[Kamprud]] 1821, [[Grimsrud (Nes på Hedmarken)|Grimsrud]] 1841, og lenger unna åtte han i perioden 1824-1839 [[Skrårud]] i [[Moskogen]]). | ||
Hoel fleirdobla kornavlinga på Hovinsholm. Han dyrka turnips, lin og tobakk og satsa elles mykje på potetavl. Da brennevinsbrenninga vart fri i 1816, i medhald av ei lov som Hoel hadde vore med og fått gjennom i Stortinget, vart Hoel ein av dei fyrste i landet som i større omfang laga brennevin av poteter. Han hadde dessutan fruktpresse og framstilte eplesider. Han hadde ein vidstrakt marknad for avsetning av gardsprodukta, frå [[Røros]] i nord til [[Christiania]] og [[Halden]] i sør. Han var velståande, noko som mellom anna avspeglar seg i [[sølvskatt og formuesskatt 1816|sølvskattelistene 1816]], der Hoel er oppført med 210 [[spesidaler]] og 43 [[skilling]]. | Hoel fleirdobla kornavlinga på Hovinsholm. Han dyrka turnips, lin og tobakk og satsa elles mykje på potetavl. Da brennevinsbrenninga vart fri i 1816, i medhald av ei lov som Hoel hadde vore med og fått gjennom i Stortinget, vart Hoel ein av dei fyrste i landet som i større omfang laga brennevin av poteter. Han hadde dessutan fruktpresse og framstilte eplesider. Han hadde ein vidstrakt marknad for avsetning av gardsprodukta, frå [[Røros]] i nord til [[Christiania]] og [[Halden]] i sør. Han var velståande, noko som mellom anna avspeglar seg i [[sølvskatt og formuesskatt 1816|sølvskattelistene 1816]], der Hoel er oppført med 210 [[spesidaler]] og 43 [[skilling]]. | ||