Veiledere, Administratorer
9 032
redigeringer
Tilleggsopplysningar
m (kategorisplitting) |
(Tilleggsopplysningar) |
||
| Linje 16: | Linje 16: | ||
Mor til Jan-Magnus døydde da han var 14 år gammal. Vi kjenner ikkje spesielt til hennar engasjement og haldningar i kultur og samfunnsliv, men ho var musikalsk og hadde stor forteljarevne. | Mor til Jan-Magnus døydde da han var 14 år gammal. Vi kjenner ikkje spesielt til hennar engasjement og haldningar i kultur og samfunnsliv, men ho var musikalsk og hadde stor forteljarevne. | ||
Jan-Magnus sjølv og syskena var i barndomen og ungdomen medlemmer i fråhaldslosjer og ivrige deltakarar i den frilynde ungdomsrørsla. Dei markerte seg ikkje | Jan-Magnus sjølv og syskena var i barndomen og ungdomen medlemmer i fråhaldslosjer og ivrige deltakarar i den frilynde ungdomsrørsla. Dei markerte seg ikkje spesielt i partipolitikken, men Jan-Magnus gav på 1930-talet offentleg uttrykk for at han såg både sosialismen og nazismen som noko vederstyggeleg (sjå nedanfor). Med unntak for eldstebroren Hans, som vart lokalpolitikar for Arbeidarpartiet, var i følgje systera Alma familien ideologisk sett helst var for venstrefolk å rekne. Ho omtalar også faren som venstremann, og det kan ha mykje for seg. Men hans på mange måtar konservative haldningar fekk han også til å nærme seg høgresida, iallfall i rikspolitikken. I 1936 stod Mathias Bruheim på lista til stortingsvalet for Opland borgerlige velgerforening, i listesamband med Bondepartiet og med front mot Venstre.<ref>NOS IX. 107. Stortingsvalget 1936. Side 44.</ref> | ||
== Skulegang == | == Skulegang == | ||
| Linje 32: | Linje 32: | ||
Jan-Magnus bygde seg sitt eige hus og diktarstove ved heimegarden i Lundagrenda. Nokre år på sine eldre dagar budde han i [[Botnane]] i [[Bremanger]] (1978 til 1985). Men han flytta igjen heim til Skjåk og Lundagrenda, og døydde der. | Jan-Magnus bygde seg sitt eige hus og diktarstove ved heimegarden i Lundagrenda. Nokre år på sine eldre dagar budde han i [[Botnane]] i [[Bremanger]] (1978 til 1985). Men han flytta igjen heim til Skjåk og Lundagrenda, og døydde der. | ||
== Finlandsven og antinazist == | == Antisosialist, Finlandsven og antinazist == | ||
På 1930-talet markerte Jan-Magnus Bruheim seg som ein skarp motstandar av både sosialismen og nazismen. I eit innlegg i bondepartiavisa [[Laagen]] 19. oktober 1936, ironiserer han over og går til kraftig åtak på Arbeidarpartiet og dets slagord for det tilstundande stortingsvalet: «Norge for folket». Innlegget er plassert under ein redaksjonell appell til veljarane om å stemme borgarleg «''imot'' diktaturpartiene - Arbeiderpartiet og Nasjonal Samling!» Bruheim skriv mellom anna: | |||
:«Det er nemleg ikkje "Norge for folket" det står når ein objektivt granskar etter. - Det er ikkje "Norge for arbeidarklassa" ein gong. Men: Det er "Norig for Folkets Hus!". Og den sanninga er det styggaste i det stygge. Avdi at i det me da fær auga på er diktaturet. Det er den blodute baksida av "medalja".» | |||
Bruheim var sterkt oppteken av nasjonal fridom og sjølvstende. I heimbygda som i landet elles var det eit breitt og tverrpolitisk solidaritetsarbeid for Finlands sak under [[Vinterkrigen]], og Jan-Magnus deltok ivrig i dette. I februar 1940 fekk han publisert eit satirisk dikt i [[Demokratenes Blad]]. Det vart oppfatta som ei oppmoding om å gje militær støtte til finnane, ikkje berre uforpliktande sympati og fagre ord. Bruheim kom etter dette i ein polemikk i avisa, der han meir eller mindre direkte vart oppmoda til sjølv å melde seg som frivillig. Det skal han også ha gjort, men det var på det tidspunktet for seint.<ref>Demokratenes Blad 7.2.1940 og etterfølgjande innlegg frå Tore Juland og J-M. Bruheim. Hans P. Hosars samtaler med Bruheim sis syster Alma Høgvoll og med lærar John O. Moen (om lag jamaldrande med Bruheim og frå same skulekrinsen, båe intervjua i 2003.</ref> | Bruheim var sterkt oppteken av nasjonal fridom og sjølvstende. I heimbygda som i landet elles var det eit breitt og tverrpolitisk solidaritetsarbeid for Finlands sak under [[Vinterkrigen]], og Jan-Magnus deltok ivrig i dette. I februar 1940 fekk han publisert eit satirisk dikt i [[Demokratenes Blad]]. Det vart oppfatta som ei oppmoding om å gje militær støtte til finnane, ikkje berre uforpliktande sympati og fagre ord. Bruheim kom etter dette i ein polemikk i avisa, der han meir eller mindre direkte vart oppmoda til sjølv å melde seg som frivillig. Det skal han også ha gjort, men det var på det tidspunktet for seint.<ref>Demokratenes Blad 7.2.1940 og etterfølgjande innlegg frå Tore Juland og J-M. Bruheim. Hans P. Hosars samtaler med Bruheim sis syster Alma Høgvoll og med lærar John O. Moen (om lag jamaldrande med Bruheim og frå same skulekrinsen, båe intervjua i 2003.</ref> | ||