Veiledere, Administratorer
9 032
redigeringer
m
→Jordegods
m (→Jordegods) |
|||
| Linje 63: | Linje 63: | ||
Samla adelsgods i landet, medrekna [[Båhuslen]], utgjorde noko over 9000 thk. <ref>Coldevin, A. 1950:27-28. Oversynet der baserer seg på adelsjordebøker 1639 i Riksarkivet: Statthaldararkivet D IX 17.1. Ei oppsummering i Statthaldararkivet, som har har med to godsssamlingar som vantar hos Coldevin, og som har avvikande tal eit par stader, har summert godset til 9604 thk, men som også openbert er noko for høgt summert.</ref> Av dette utgjorde Jens Bjelkes del altså om lag 12%. | Samla adelsgods i landet, medrekna [[Båhuslen]], utgjorde noko over 9000 thk. <ref>Coldevin, A. 1950:27-28. Oversynet der baserer seg på adelsjordebøker 1639 i Riksarkivet: Statthaldararkivet D IX 17.1. Ei oppsummering i Statthaldararkivet, som har har med to godsssamlingar som vantar hos Coldevin, og som har avvikande tal eit par stader, har summert godset til 9604 thk, men som også openbert er noko for høgt summert.</ref> Av dette utgjorde Jens Bjelkes del altså om lag 12%. | ||
Ti år seinare, i [[1648]], hadde godskomplekset auka til 1688 thk, dvs. opp i mot ein femdel av det samla adelsgodset i landet. I dnne summen er medrekna grunnleige av strandsitjarar og ein del hovudgards[[lunnende]] som Jens Bjelke | Ti år seinare, i [[1648]], hadde godskomplekset auka til 1688 thk, dvs. opp i mot ein femdel av det samla adelsgodset i landet. I dnne summen er medrekna grunnleige av strandsitjarar og ein del hovudgards[[lunnende]] som Jens Bjelke ikkje har teke med i sin sum i jordeboka, som var 1438 thk.<ref>Utrekningane her og oversynet elles over godset i 1648 er henta frå Hosar, H.P. 1981. Den viktigaste primærkjelda er Jens Bjelkes jordebok 1648 i Riksarkivet: Statthaldararkivet D IX 21.</ref>Godsopphopinga på Jens Bjelkes og Sophie Brockenhus sine hender kulminerte om lag på det tidspunktet. | ||
Jordegodset grupperte seg rundt 13 [[Leksikon:Setegård|setegardar]] spreidde over eit stort geografisk område: [[Trøndelag]] (særleg i [[Fosen|Fosen len]]), [[Nordmøre]], [[Hedemarken futedømme]], [[Smålenene|i dei "små lena"]] på austsida av Oslofjorden (Østfold), og litt også i [[Nord-Noreg]]. Det var i alt 378 tilliggjande bondegardar (jordebokeiningar) med til saman minimum 453 [[Leksikon:Leilending|leiglendingar]]. Bortimot 350 av leiglendingane budde i same soknet som vedkomande setegard, og når Jens Bjelke hadde bygselretten til dei fleste av desse gardane, inneber det at dei fleste av dei 350 kan reknast som [[Leksikon:Ukedagsbønder|vekedagsbønder]]. Nedanfor følgjer eit oversyn over godset, ordna landsdel for landsdel og omtala setegard for setegard. (Jf. elles tabellarisk oversyn over godset [[Austrått#Utstrekninga_p.C3.A5_jordegodset|her]].) | Jordegodset grupperte seg rundt 13 [[Leksikon:Setegård|setegardar]] spreidde over eit stort geografisk område: [[Trøndelag]] (særleg i [[Fosen|Fosen len]]), [[Nordmøre]], [[Hedemarken futedømme]], [[Smålenene|i dei "små lena"]] på austsida av Oslofjorden (Østfold), og litt også i [[Nord-Noreg]]. Det var i alt 378 tilliggjande bondegardar (jordebokeiningar) med til saman minimum 453 [[Leksikon:Leilending|leiglendingar]]. Bortimot 350 av leiglendingane budde i same soknet som vedkomande setegard, og når Jens Bjelke hadde bygselretten til dei fleste av desse gardane, inneber det at dei fleste av dei 350 kan reknast som [[Leksikon:Ukedagsbønder|vekedagsbønder]]. Nedanfor følgjer eit oversyn over godset, ordna landsdel for landsdel og omtala setegard for setegard. (Jf. elles tabellarisk oversyn over godset [[Austrått#Utstrekninga_p.C3.A5_jordegodset|her]].) | ||