Just Knud Qvigstad: Forskjell mellom sideversjoner

'''[[Just Knud Qvigstad]]''' (fødd 4. april [[1853]] i [[Lyngen kommune|Lyngen]], død 15. mars [[1957]] i [[Tromsø]]) var rektor ved lærarhøgskolen i Tromsø, filolog, folklorist og forskar på [[samiske språk]]. Han var dessutan [[høgre]]politikar og statsråd for Kirkedepartementet. Enda meir oppsiktsvekkjande enn kor gammal han vart – han dødde knapt tre veker før 104-årsdagen sin – er det uvanlig langvarige og innhaldsrike yrkeslivet hans. Den første vitskaplige publikasjonen hans kom ut i 1881, og den siste, om samiske kjærligheitsforteljingar, vart trykt 72 år seinare, i 1953! </onlyinclude>

<onlyinclude>Just Knud Qvigstad vart fødd på [[Lyngseidet]], og var son av distriktslege [[Engebret Qvigstad]] (1814–1869) og Edel Petrine  Krogh Wadel (1828–1905). Farfaren var juristen [[Knud Qvigstad]] (1785-1842), som mellom anna var fut på [[Nedre Romerike futedømme|Nedre Romerike]]. Han tok [[examen artium]] som 16-åring ved [[Tromsø Latinskole]] og vart immatrikulert til filologiske studium ved [[Det Kongelige Frederiks Universitet]] i Kristiania i 1869. Han tok to embetseksamenar. Først vart han [[cand.philol.]] i språk og historie i 1874, så [[cand.teol.]] i 1881. Samtidig som han studerte teologi var han lærar ved real- og latinskolar i Kristiania og Tromsø frå 1874 til 1878, og frå 1878 var han lærar i samisk ved [[Tromsø Seminarium]]. </onlyinclude>

<onlyinclude>Forskinga hans Just Knud Qvigstad byrja med ein studietur til [[Kautokeino]] i 1878, men det vitskaplige engasjementet låg nede ei stund på grunn av skolearbeid og politikk. </onlyinclude> I 1883 vart han bestyrar for lærarseminaret. Tittelen vart endra til overlærar da seminaret vart omdøypt til [[Tromsø Lærerskole]] i 1902. Qvigstad hadde fleire kommunale verv og skjøtta fleire offentlige oppgåver. Han virka blant anna som bystyremedlem for [[Høgre]] i 1899–1907 og var ordførar i [[Tromsø kommune]] i 1899, 1903 og 1907. I perioden 1910–12 fungerte han som kirkje- og undervisningsminister i [[Wollert Konows regjering]].

I 1920 vart Qvigstad [[statsstipendiat]], med full løn som fristilt rektor frå lærarskulen for å vie seg til studium av [[samar|samisk]] kultur og historie, og for å fortsette den lingvistiske forskninga si innafor [[finsk]], [[kvensk]] og [[samiske språk|samisk]]. Arbeidet med ord og uttrykk resulterte i større tekstsamlingar òg. Mykje av dette stoffet fikk han tilsendt frå eit [[Hjelp:nettverksanalyse|nettverk]] av lærarkontaktar i dei nordligaste fylka. Desse lærarane sendte inn segner og svara på spørjelister om [[folkemedisin]] og folketru. Ein av de flittige informantane hans Qvigstad som har fått spesiell oppmerksamheit for dei verdifulle samlingane sine var lærar [[Ole Andreas Thomassen]] i [[Porsanger]].

Som styrar for Den samiske avdelinga ved [[Tromsø Museum]] (fram til 1931), lyktest det for Qvigstad å få samla inn over 2300 forteljingar, medan boksamlinga vart oppbygd til eit verdifullt bibliotek på rundt 2000 band.

Da [[Instituttet for sammenlignende kulturforskning]] vart oppretta, hadde Qvigstad ansvaret for det samiske fagfeltet. Dessutan var han styremedlem i [[Det norske samemisjonsselskapet]]. Ved [[Tromsø Museum]] satt han i styret frå 1884 til 1934. I 1943 vart [[Qvigstads gullmedalje]] innstifta. Han blir delt ut kvart femte år for fortjenstfulle bidrag til lappeforskinga.  Elles vart han innvelt i [[Det Norske Videnskaps-Akademi|Videnskapsakademiet]] i [[Kristiania]] i [[1888]] og [[Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab]] i [[Trondheim kommune|Trondhjem]] i [[1894]]. Han fekk [[Gunnerusmedaljen]] i 1930.

I samband med 150-årsjubiléet for J. Qvigstad i 2003 vart ''Qvigstad-auditoriet'' ved [[Høgskolen i Tromsø]] oppkalla etter honom.

== Utvelde verk ==