Veiledere, Administratorer
58 567
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
|||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Skoltegammen ved Kirkenes (Wessel).jpg|[[Skoltesamar|Skoltesamisk]] gamme (torvkåte) ved [[Kirkenes]].|fotograf=Ellisif Wessel}} | <onlyinclude>{{thumb|Skoltegammen ved Kirkenes (Wessel).jpg|[[Skoltesamar|Skoltesamisk]] gamme (torvkåte) ved [[Kirkenes]].|fotograf=Ellisif Wessel}} | ||
'''[[Kåte]]''' (frå [[samiske språk|samisk]]) og '''gamme''' er fellesnamn for ei gruppe bygningstypar som særlig er typiske for [[samar|samisk]] kultur i [[Skandinavia]]. Vi kan skilje mellom fleire hovudtypar med kvar sine namn, bruksområde og utbreiing: ''kløftstongskåte'' (lavvo); ''bogestongskåte'' og ''lafta kåter''. </onlyinclude> | '''[[Kåte]]''' (frå [[samiske språk|samisk]]) og '''gamme''' er fellesnamn for ei gruppe bygningstypar som særlig er typiske for [[samar|samisk]] kultur i [[Skandinavia]]. Vi kan skilje mellom fleire hovudtypar med kvar sine namn, bruksområde og utbreiing: ''kløftstongskåte'' (lavvo); ''bogestongskåte'' og ''lafta kåter''. </onlyinclude> | ||
== Namn == | |||
Ordet '''kåte''' ({{nyn.}}/{{bokm.}}) eller '''kåta''' ({{nyn.}}/{{sv.}}) er lånt inn i skandinavisk frå samisk — [[nordsamisk]] ''goahti'', [[lulesamisk]] ''goahte'', [[pitesamisk]] ''gåhte'', [[umesamisk]] ''gåhtie'' og [[sørsamisk]] ''gåetie''. Ordet er utbreidd i [[uralske språk]], og det blir anteke at det er eit tidlig lån frå [[indoariske språk]]. | |||
Ordet '''lavvo''' er eit relativt nytt innlån til skandinavisk frå samisk, jfr. lulesamisk ''lávvo'' og nordsamisk ''lávvu''. | |||
Ordet '''gamme''' kjem av [[norrønt]] ''gammi''. | |||
== Typar == | == Typar == | ||