Veiledere, Administratorer
58 567
redigeringer
→Innreiing
| Linje 31: | Linje 31: | ||
== Innreiing == | == Innreiing == | ||
Alle tradisjonelle kåter har den same grunnplana: Midt i rommet, rett under [[ljore]]n, er det lagt opp ein [[åre (eldstad)|árran]] ({{lules.}}/{pites.}}/{{umes.}}, ‘åre’; {{sørsam.}} ''aernie'') av steinar/steinheller. Innanfor åra ligg ''båssjo'' ({{pites.}}), kjøkenområdet der maten blir lagra og tilordna. Attom båssjo finst det ofte ei mindre døropning som normalt berre blir bruka for å regulere trekken gjennom ljoren. Gjennom døropninga ved båssjoe tek ein [[runebomme|runebomma]] inn eller ut; men mat frå dyr (inkludert kjøtt, fisk og mjølkeprodukt) tek ein ''ikkje'' inn eller ut der. Over båssjo er det tabu å gå, særlig for kvinner, så om ein skal frå eine sida av kåta til den andre, så går ein alltid mellom árran og (hovud)døra. Einaste unntaket er den som nettopp har drepe ein [[bjørn]]. | Alle tradisjonelle kåter har den same grunnplana: Midt i rommet, rett under [[ljore]]n, er det lagt opp ein [[åre (eldstad)|árran]] ({{lules.}}/{{pites.}}/{{umes.}}, ‘åre’; {{sørsam.}} ''aernie'') av steinar/steinheller. Innanfor åra ligg ''båssjo'' ({{pites.}}; {{lules.}} ''boassjo'', {{nords.}} ''boaššu''), kjøkenområdet der maten blir lagra og tilordna. Attom båssjo finst det ofte ei mindre døropning som normalt berre blir bruka for å regulere trekken gjennom ljoren. Gjennom døropninga ved båssjoe tek ein [[runebomme|runebomma]] inn eller ut; men mat frå dyr (inkludert kjøtt, fisk og mjølkeprodukt) tek ein ''ikkje'' inn eller ut der. Over båssjo er det tabu å gå, særlig for kvinner, så om ein skal frå eine sida av kåta til den andre, så går ein alltid mellom árran og (hovud)døra. Einaste unntaket er den som nettopp har drepe ein [[bjørn]]. | ||
På kvar side av aksen frå døra via árran til båssjo er det eit golvområde. Normalt er det jordgolv der, og oppå er det strødd småkvist frå bjørk eller [[gran]]. Oppå kvistlaget er det oftast lagt [[rein]]skinn med hårsida opp. Mora sitt inst til høgre, rett ved båssjo. Utom henne sitt mannen og ungane. På andre sida sitt vaksne born så vel som andre slektningar og gjester. | På kvar side av aksen frå døra via árran til båssjo er det eit golvområde. Normalt er det jordgolv der, og oppå er det strødd småkvist frå bjørk eller [[gran]]. Oppå kvistlaget er det oftast lagt [[rein]]skinn med hårsida opp. Mora sitt inst til høgre, rett ved båssjo. Utom henne sitt mannen og ungane. På andre sida sitt vaksne born så vel som andre slektningar og gjester. | ||