Skribenter
87 027
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(Under arbeid. Sikkerheitslagring) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (10 mellomliggende versjoner av 5 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb høyre|Knud Gislesen.jpg|Knud Gislesen, Asker seminars fyrste og mest markante bestyrar, her avbilda som biskop i Tromsø.}} | |||
'''[[Knud Gislesen]]''' (fødd i [[Hjartdal]] [[29. desember]] [[1801]], død i [[Tromsø]] [[20. mai]] [[1860]]) var skulemann og teolog. Han var biskop i Tromsø frå 1855 til han døydde. Men hans mest betydelege innsats var innan skulevesenet, mellom anna som den fyrste styraren på [[Asker seminar]], som det blir sagt at han dreiv fram til å bli «det mest anseede i landet og mønster for de andre stiftsseminarier». </onlyinclude> (H. Blom Svendsen.) | |||
== Familie == | == Familie == | ||
Gislesen var fødd og oppvaksen på garden Løksli i Hjartdal. Faren, Gisle Knudsen (1771-1852), var gardbrukar og kyrkjesongar frå [[Rue (Hjartdal)|Rue]] i same bygda. Mora var Marie Pedersdotter (1758-1848) frå [[Varlo (Øvre Eiker)|Varlo]] | <onlyinclude>Gislesen var fødd og oppvaksen på garden Løksli i Hjartdal. Faren, Gisle Knudsen (1771-1852), var gardbrukar og kyrkjesongar frå [[Rue (Hjartdal)|Rue]] i same bygda. Mora var Marie Pedersdotter (1758-1848) frå [[Varlo (Øvre Eiker)|Varlo]] i [[Øvre Eiker]].</onlyinclude> | ||
Knud Gislesen var fyrst (frå 1831) gift med Sophie Dorthea Finckenhagen (1803-1847), dotter av kaptein Nils Finckenhagen og Elisabeth Juell. Etter hennar død gifta Gislesen seg i 1854 på nytt med [[Henriette Gislesen|Henriette Jakobine Martine fødd Vibe]] (1809-1859). Han hadde ikkje born i noko av dei to ekteskapa. Men Gislesen og fyrste kona tok til seg ei pleiedotter som var hjå dei til Sophie Finckenhagen døydde i 1847 og pleiedottera gifta seg i 1848. Henriette Gislesen hadde ei adoptivdotter frå sitt fyrste ekteskap med [[Christian Frederik Glückstad]]. | Knud Gislesen var fyrst (frå 1831) gift med Sophie Dorthea Finckenhagen (1803-1847), dotter av kaptein Nils Finckenhagen og Elisabeth Juell. Etter hennar død gifta Gislesen seg i 1854 på nytt med [[Henriette Gislesen|Henriette Jakobine Martine fødd Vibe]] (1809-1859). Han hadde ikkje born i noko av dei to ekteskapa. Men Gislesen og fyrste kona tok til seg ei pleiedotter som var hjå dei til Sophie Finckenhagen døydde i 1847 og pleiedottera gifta seg i 1848. Henriette Gislesen hadde ei adoptivdotter frå sitt fyrste ekteskap med [[Christian Frederik Glückstad]]. | ||
== Utdanning == | == Utdanning == | ||
Fyrste skuleundervisninga fekk Knud Gislesen personleg frå faren og ved omgangsskulen i bygda. Han vart sjølv omgangsskulelærar der allereie som 16-åring, og dreiv med dette i fem år. I denne tida gjekk han ei tid på [[Kviteseid Seminar|seminaret i Kviteseid]]. Om somrane var han heime og hjelpte til på garden. Etter skulehaldartida var han eit par år huslærar hjå sokneprest [[Meldahl]] i heimbygda. Hjå han og sokneprestane [[Heyerdahl]] i [[Tinn]] og [[Hans Landstad]] i [[Seljord]] fekk Knud oppmuntring til å studere. I 1825 drog han til Christiania, der han fekk gratis artiumsførebuande undervisning mellom andre hjå professorane [[Svend Borchmann Hersleb]] og [[Stener Johannes Stenersen]]. Gislesen vart student allereie året etter, og i desember 1830 avla han teologisk embetseksamen. | Fyrste skuleundervisninga fekk Knud Gislesen personleg frå faren og ved omgangsskulen i bygda. Han vart sjølv omgangsskulelærar der allereie som 16-åring, og dreiv med dette i fem år. I denne tida gjekk han ei tid på [[Kviteseid Seminar|seminaret i Kviteseid]]. Om somrane var han heime og hjelpte til på garden. Etter skulehaldartida var han eit par år huslærar hjå sokneprest [[Meldahl]] i heimbygda. Hjå han og sokneprestane [[Heyerdahl]] i [[Tinn]] og [[Hans Landstad]] i [[Seljord]] fekk Knud oppmuntring til å studere. I 1825 drog han til Christiania, der han fekk gratis artiumsførebuande undervisning mellom andre hjå professorane [[Svend Borchmann Hersleb]] og [[Stener Johannes Stenersen]]. Gislesen vart student allereie året etter, og i desember 1830 avla han teologisk embetseksamen. | ||
== Yrkeskarriere == | == Yrkeskarriere == | ||
I studietida var Gislesen i tre år lærar ved [[Overlærer Møllers | I studietida var Gislesen i tre år lærar ved [[Overlærer Møllers Institut|Møllers institutt]]. I åra 1830-1833 var han adjunkt ved [[Skiens lærde Skole]] (latinskulen). Frå september 1833 var han residerande kapellan i [[Asker prestegjeld]] med særleg plikt til å undervise som fyrstelærar ved Asker seminar som da var bestemt igangsett. Frå 1836 var han styrar for seminaret, ei stilling som var knytta til det residerande kapellaniet i prestegjeld. | ||
I tida ved Asker seminar hadde han to gonger tenestefri og stipend til studiereiser utanlands. Fyrste gongen var i 1836 til Danmark og Slesvig-Holstein for å studere lærarutdanninga der. I 1849-1850 var han i 15 månader | I tida ved Asker seminar hadde han to gonger tenestefri og stipend til studiereiser utanlands. Fyrste gongen var i 1836 til Danmark og Slesvig-Holstein for å studere lærarutdanninga der. I 1849-1850 var han i 15 månader på reise i Tyskland, Belgia, Sveits, Austerrike, Italia og Sverige. | ||
I 1855 søkte og fekk Gislesen sokneprestembetet i [[Gjerpen]], men vart allereie same år utnemnd til biskop i Tromsø, og byrja der året etter. | I 1855 søkte og fekk Gislesen sokneprestembetet i [[Gjerpen]], men vart allereie same år utnemnd til biskop i Tromsø, og byrja der året etter. | ||
== Pedagogen og teologen == | == Pedagogen og teologen == | ||
| Linje 29: | Linje 27: | ||
Som sokneprest i Gjerpen og biskop i Tromsø fekk Gislesen mykje å gjere med å motverke utslaga av [[den lammerske vekkelse]], som jo resulterte i etablering av ei frikyrkje. I Tromsø hadde biskopen ei utfordring også frå ein annan kant, nemleg ei katolsk nyvekkjing i landsdelen. | Som sokneprest i Gjerpen og biskop i Tromsø fekk Gislesen mykje å gjere med å motverke utslaga av [[den lammerske vekkelse]], som jo resulterte i etablering av ei frikyrkje. I Tromsø hadde biskopen ei utfordring også frå ein annan kant, nemleg ei katolsk nyvekkjing i landsdelen. | ||
== Kjelder og litteratur == | == Kjelder og litteratur == | ||
| Linje 36: | Linje 33: | ||
*Norsk forfatter-lexikon 1814-1880, ved J.B.Halvorsen, bd. ?, Kristiania 18?? | *Norsk forfatter-lexikon 1814-1880, ved J.B.Halvorsen, bd. ?, Kristiania 18?? | ||
*Svendsen, H. Blom: Artikkel om Knud Gislesen i Norsk biografisk leksikon bd., Oslo 19?? | *Svendsen, H. Blom: Artikkel om Knud Gislesen i Norsk biografisk leksikon bd., Oslo 19?? | ||
* {{hbr1-1|pv00000000595655|Knud Gislesen}}. | |||
{{Startboks}} | |||
{{Verv|Forgjenger=[[Daniel Bremer Juell]]|Hva=[[Hålogaland bispedømme|Biskop av Tromsø]]|Startår=[[1855]]|Sluttår=[[1860]]|Etterfølger=[[Carl Peter Parelius Essendrop]]}} | |||
{{Sluttboks}} | |||
{{DEFAULTSORT:Gislesen, Knud}} | |||
[[Kategori:Personer]] | |||
[[Kategori:Hjartdal kommune]] | |||
[[Kategori:Bærum kommune]] | |||
[[Kategori:Skien kommune]] | |||
[[Kategori:Tromsø kommune]] | |||
[[Kategori:Prester]] | |||
[[Kategori:Skolefolk]] | |||
[[Kategori:Rektorer]] | |||
[[Kategori:Teologer]] | |||
[[Kategori:Biskoper]] | |||
[[Kategori:Hålogaland bispedømme]] | |||
[[Kategori:Fødsler i 1801]] | |||
[[Kategori:Dødsfall i 1860]] | |||
{{F1}} | |||
{{nn}} | |||