Kolabotn: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Ingen redigeringsforklaring
 
(16 mellomliggende versjoner av 3 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
<onlyinclude>Ein '''[[kolabotn]]''', '''kolebotn''', '''kolbotn''', '''kølabotn''', '''kølabånn''' eller '''kullebunn''' er ein stad der det har vore produsert [[trekol]] i [[kolmile]]r. Trekol har vore viktig i den energiintensive utvinninga av [[jarn]] &mdash; i eldre tider i [[jarnmile]]r, og frå [[1600-talet]] òg i [[masomn]]ar. Ordet er mykje bruka i stadnamn; særlig i furuskogsområda kring [[Oslofjorden]], men òg mange andre plassar i landet. </onlyinclude>
<onlyinclude>{{thumb|Kullmile Erling Syringen.jpg|Ei kolmile på Elverumskanten. Kolmilene ga stadnamn som kolabotn, kølabånn og kullebunn.|Erling Syringen}}
Ein '''[[kolabotn]]''', '''kolebotn''', '''kolbotn''', '''kølabotn''', '''kølbotn''', '''kølabånn''' eller '''kullebunn''' er ein stad der det har vore produsert [[trekol]] i [[kolmile]]r. Trekol har vore viktig som brensel i den energiintensive utvinninga av [[jarn]] &mdash; i eldre tider berre i [[jarnmile]]r, og frå [[1600-talet]] òg i [[masomn]]ar. Ordet er mykje bruka i stadnamn; særlig i skogsområda kring [[Oslofjorden]], men òg mange andre plassar i landet der det har vore god tilgang på [[furu]] eller [[gran]] og etterspørsel etter trekol i samband med [[bergverk]] og metallutvinning.
 
I ''Norsk stadnamnleksikon'' er det ei oppføring på namnet, på forma «Kolbotn». Eldste form er «Kullebotnen», nemnd i 1526 som gardsnamn i Oppegård.</onlyinclude>


* '''Kolabotn'''('''en''') er registrert frå [[Telemark]] (Notodden, Seljord, Kviteseid, Vinje, Tokke), [[Hordaland]] (Kvinnherad, Tysnes, Fjaler) og [[Sogn]] (Årdal).
* '''Kolabotn'''('''en''') er registrert frå [[Telemark]] (Notodden, Seljord, Kviteseid, Vinje, Tokke), [[Hordaland]] (Kvinnherad, Tysnes, Fjaler) og [[Sogn]] (Årdal).
Linje 5: Linje 8:
* '''Kolbotn'''('''en''') er registrert frå Indre Austlandet (Åsnes, Alvdal, Folldal, Gausdal, Lesja, Sel, Sør-Fron, Nord-Fron, Øyer, Nord-Aurdal), Telemark/Agder (Skien, Tinn, Sauherad, Notodden, Vinje, Tokke, Fyresdal, Nissedal, Drangedal, Tvedestrand, Risør, Åmli), Vestlandet (Gloppen), Midt-Noreg (Rauma, Hemne, Hitra, Oppdal, Midtre Gauldal, Trondheim, Steinkjer) og Nord-Noreg (Nordreisa).
* '''Kolbotn'''('''en''') er registrert frå Indre Austlandet (Åsnes, Alvdal, Folldal, Gausdal, Lesja, Sel, Sør-Fron, Nord-Fron, Øyer, Nord-Aurdal), Telemark/Agder (Skien, Tinn, Sauherad, Notodden, Vinje, Tokke, Fyresdal, Nissedal, Drangedal, Tvedestrand, Risør, Åmli), Vestlandet (Gloppen), Midt-Noreg (Rauma, Hemne, Hitra, Oppdal, Midtre Gauldal, Trondheim, Steinkjer) og Nord-Noreg (Nordreisa).
* '''Kolbotnet''' er registrert frå Midt-Noreg (Holtålen).
* '''Kolbotnet''' er registrert frå Midt-Noreg (Holtålen).
* '''Kølabotn''' er registrert frå [[Buskerud]] (Drammen, Ringerike, Sigdal, Flå).
* '''Kølbotn'''/'''Kølbotten'''/'''Kølbotnan''' er registrert frå Austlandet (Ringsaker, Stange, Tolga, Os i Østerdalen, Sigdal, Krødsherad, Rollag) og Midt-Noreg (Rennebu).
* '''Kølabonn''' og '''Kølabånn''' er registrert frå store deler av Søraustlandet: Hof, Rakkestad, Hobøl, Ås, Øvre Eiker, Nedre Eiker, Modum, Sigdal, Ski, Nes i Akershus, Ski, Enebakk, Nittedal, Asker, Jevnaker, Ringerike, Røyken, Sande i Vestfold, Re, Vestby, Trøgstad, Fet, Eidsberg, Hurdal, Andebu, Drammen og Kongsberg. <onlyinclude>Den aller mest kjente kølabånnen er [[Kolbotn]] (Kølabånn, Kullebunden) i [[Oppegård kommune]]. </onlyinclude>
== Kjelder==


=== Kølabotn ===
* {{stadnamnleksikon}}.
* Tollnes, Roar L.: [https://www.sandefjord.folkebibl.no/sandefjord/tema/kulturminner/kulturminnerhost1990b.html «Kølabånn. Spor etter en omfattende virksomhet»] på [[Sandefjord bibliotek]]s nettsider


=== Kølabånn ===
== Sjå òg ==
* [[Kolbotn]] (Kølabånn, Kullebunden) i [[Oppegård kommune]]
* [[Kolbotn]]
* [[kolmile]]
* [[jarnmile]]
* [[masomn]]


[[kategori:stedsnavn]]
[[kategori:stedsnavn]]
[[kategori:bergverk]]
[[kategori:bergverk]]
[[kategori:skogbruk]]
[[kategori:skogbruk]]
[[kategori:ordforklaringer]]
{{f1}}
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 3. sep. 2018 kl. 11:37

Ei kolmile på Elverumskanten. Kolmilene ga stadnamn som kolabotn, kølabånn og kullebunn.
Foto: Erling Syringen

Ein kolabotn, kolebotn, kolbotn, kølabotn, kølbotn, kølabånn eller kullebunn er ein stad der det har vore produsert trekol i kolmiler. Trekol har vore viktig som brensel i den energiintensive utvinninga av jarn — i eldre tider berre i jarnmiler, og frå 1600-talet òg i masomnar. Ordet er mykje bruka i stadnamn; særlig i skogsområda kring Oslofjorden, men òg mange andre plassar i landet der det har vore god tilgang på furu eller gran og etterspørsel etter trekol i samband med bergverk og metallutvinning.

I Norsk stadnamnleksikon er det ei oppføring på namnet, på forma «Kolbotn». Eldste form er «Kullebotnen», nemnd i 1526 som gardsnamn i Oppegård.

  • Kolabotn(en) er registrert frå Telemark (Notodden, Seljord, Kviteseid, Vinje, Tokke), Hordaland (Kvinnherad, Tysnes, Fjaler) og Sogn (Årdal).
  • Kolebotn(en) er registrert frå Telemark (Hjartdal, Notodden) og Hordaland (Fjaler).
  • Kolbotn(en) er registrert frå Indre Austlandet (Åsnes, Alvdal, Folldal, Gausdal, Lesja, Sel, Sør-Fron, Nord-Fron, Øyer, Nord-Aurdal), Telemark/Agder (Skien, Tinn, Sauherad, Notodden, Vinje, Tokke, Fyresdal, Nissedal, Drangedal, Tvedestrand, Risør, Åmli), Vestlandet (Gloppen), Midt-Noreg (Rauma, Hemne, Hitra, Oppdal, Midtre Gauldal, Trondheim, Steinkjer) og Nord-Noreg (Nordreisa).
  • Kolbotnet er registrert frå Midt-Noreg (Holtålen).
  • Kølabotn er registrert frå Buskerud (Drammen, Ringerike, Sigdal, Flå).
  • Kølbotn/Kølbotten/Kølbotnan er registrert frå Austlandet (Ringsaker, Stange, Tolga, Os i Østerdalen, Sigdal, Krødsherad, Rollag) og Midt-Noreg (Rennebu).
  • Kølabonn og Kølabånn er registrert frå store deler av Søraustlandet: Hof, Rakkestad, Hobøl, Ås, Øvre Eiker, Nedre Eiker, Modum, Sigdal, Ski, Nes i Akershus, Ski, Enebakk, Nittedal, Asker, Jevnaker, Ringerike, Røyken, Sande i Vestfold, Re, Vestby, Trøgstad, Fet, Eidsberg, Hurdal, Andebu, Drammen og Kongsberg. Den aller mest kjente kølabånnen er Kolbotn (Kølabånn, Kullebunden) i Oppegård kommune.

Kjelder

Sjå òg

Hentet fra «https://dev.lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Kolabotn&oldid=1149828»