Kvann: Forskjell mellom sideversjoner

Kvann (vis kilde)

Sideversjonen fra 2. mar. 2023 kl. 17:07

74 byte lagt til , 2. mar. 2023

m

ingen redigeringsforklaring

Olve Utne

Veiledere, Administratorer

58 567

redigeringer

@@ Linje 1: / Linje 1: @@
-{{thumb|5441 Angelica archangelica.jpg|Kvann på eit tun på Norsk Folkemuseum. På Vestlandet blei kvann dyrka på tuna inn i nyare tid.|Olve Utne|2008}}
+{{thumb|5441 Angelica archangelica.jpg|Kvann på eit tun på Norsk Folkemuseum. Somme stader på Vestlandet vart kvann dyrka på tuna inn i nyare tid.|Olve Utne|2008}}
-'''[[Kvann]]''' (latin ''Angelica archangelica'') er ei toårig plante som veks i dei nordlege delane av Noreg, [[Sverige]], [[Finland]], [[Færøyane]] og [[Island]]. Det fyrste året har planta berre blad, og i det andre året får ho ei stamme som kan bli opp mot to meter høg. Planta har blitt nytta som krydder og grønsak, og i [[folkemedisin]].
+'''[[Kvann]]''' (latin ''Angelica archangelica'') er ei toårig plante som veks i dei nordlege delane av Noreg, [[Sverige]], [[Finland]], [[Færøyane]] og [[Island]]. Det fyrste året har planta berre blad, og i det andre året får ho ei stamme som kan bli opp mot to meter høg. Planta har vorte nytta som krydder, urt og grønsak samt i [[folkemedisin]]. Ho er ei sentral plante i [[samisk historie og kultur]].
 I [[Gulatingslova]] nemnest kvanngardar, og planta er også nemnd i kongesogene. På [[Voss]] og nokre andre stader på [[Vestlandet]] har ein inntil nyare tid hatt kvanngardar på tunet.
-Stengel og bladskaft er gode som grønsaker, og vert gjerne etne rå. Unge frukter og småblad er rike på vitamin C, og ein finn også ein del vitamin C i stilkane. Dette kan ha vore viktig for å førebyggje [[skjørbuk]] der ein har hatt lite vitamin C elles i kosten, særleg i arktiske område. I folkemedisinen blei planta nytta mot forstopping og hemoroider, som nerveroande middel og som vassdrivande middel.
+Stengel og bladskaft er gode som grønsaker og blir gjerne etne rå. Unge frukter og småblad er rike på C-vitamin, og ein finn også ein del C-vitamin i stilkane. Dette kan ha vore viktig for å førebyggje [[skjørbuk]] der ein har hatt lite C-vitamin elles i kosten, særleg i arktiske område. I folkemedisinen vart planta nytta mot forstopping og hemorroidar, som nerveroande middel og som vassdrivande middel.
-Rota har blitt nytta som tobakkserstatning, medan fruktene har blitt nytta som krydder mellom anna i brennevin og likør.
+Rota har vorte nytta som tobakkserstatning, medan fruktene har vorte nytta som krydder mellom anna i brennevin og likør.
 Det finst tre hovudvariantar av planta:
@@ Linje 32: / Linje 32: @@
 ==Kjelder==
 * [https://snl.no/kvann Kvann] i ''Store norske leksikon''.
 * {{WP-lenke|Kvann|nb}}