Kvitsøy fyr: Forskjell mellom sideversjoner

Ein kongeleg resolusjon av 8. mai 1700 gav Henrik Petersen løyve til på eigen kostnad å byggja eit "realfyr" på Kvitsøy og ei sjølykt på [[Høyevarde]] i Karmsundet nord for Kopervik. Fyra skulle vera tente frå 20. august til 20. mars. Som betaling fekk Petersen rett på fire skilling per lest (1,7 kubikkmeter) av skip som kom til Stavanger, Bergen og Trondheim. Tollarane på dei respektive plassane skulle kreva inn avgifta. Mange skip på denne tida hadde ein lastekapasitet på 50-100 lester, så Petersen kunne ofte innkassera 2-3 riksdalar per fartøy. Fyret på Kvitsøy er i 1705 omtala som eit vippefyr. Ein lang stokk var montert på ein trebukk. I den eine enden var ei korg med kol som ein tente på. I andre enden fanst eit tau slik at stokken kunne heisast og senkast. Ein modell av eit slikt vippefyr vart for nokre år sidan reist på Kvitsøy.

Henrik Petersen budde i Stavanger og betalte folk på Kvitsøy og Høyevarde for å passa på fyra. Noko lukurativ geskjeft kan det tydelegvis ikkje ha vore. Då Petersen døydde i 1831, var gjelda hans 1100 riksdalar. I følgje ein soneson hadde han sett formuen sin overstyr ved opprettinga av fyra. Familien tok på denne tida til å skriva seg for von Fyhren, truleg eit forsøk på å tilsnika seg adelsskap. Son til Henrik, Morten Henrik Petersen von Fyhren, fekk kongebrev på Kvitsøy og Høyevarde fyr i si livstid både av kong Christian VI i 1744 og kong Fredrik V i 1747. Enka etter Henrik hadde rett på halvdelen av inntektene frå fyra så lenge ho ikkje gifta seg på ny. Gjennom heile 1700-talet var Kvitøy fyr i familien von Fyhren si eige. Fyret blei overteke av staten i første del av 1800-talet, men tradisjonen om fyrdynastiet levde vidare og på 1900-talet fanst det fortsatt personar i Stavanger med døypenamnet "Petersen von Fyhren".

I 1770-åra kom det mange klager om Kvitsøy fyr, særleg frå borgarar i Bergen. Amtmannen i Stavanger konkluderte med at her burde reisast eit tårn, samt utførast ein del mindre utbetringar. Det skulle ta lang tid før tårnet vart realisert. Nye planar i 1790-åra stranda då fyreigaren ikkje såg seg istand til å kosta tårnbygginga. I 1802 gjekk fyrprivilegiet over til kapellan Børge Petersen, soneson til den opphavlege eigaren. Han fornya vippen, fekk bygt ny vaktstove, ein inspektørbustad med meir. Sonen hans flytta til Kvitsøy som inspektør. Ein inspeksjonsrapport i 1807 opplyser at det årlege forbruket av kol utgjorde 400 tønner og driftsutgiftene var 1207 riksdalar. Ved kongeleg resolusjon i 1815 overtok staten fyra på Kvitsøy og Høyevarde for 8222 riksdalar. Bånda til Petersen-familien vart likevel ikkje brotne. Børge Petersen fekk rett på ei årleg avgift på 300 [[spesidalar]] av fyrdrifta, og sonen hans kunne halda fram som inspektør med fast årleg gasje. Fyra skulle frå no av vera tende heile året.