Veiledere, Administratorer, Skribenter
7 166
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 2: | Linje 2: | ||
== Framvekst == | == Framvekst == | ||
Framveksten av denne tilnærminga til historiefaget har vore rekna som ein del av den utviklinga som både nasjonalt og internasjonalt har gått under nemninga «frå sosialhistorie til (nyare) kulturhistorie», jf. tittelen på Ingar Kaldal si bok frå 2002. Sosialhistoria voks fram frå 1950-talet i opposisjon til det historiefaget som den gong dominerte, med vekt på politisk og hendingsorientert nasjonalstatshistorie. Med sosialhistoria kom etter kvart som faget utvikla seg nye perspektiv inn: historie «nedanfrå», historia til forsømte grupper, levekår, samfunnshistorie som totalitet og store teoriar som skulle årsaksforklare det temaet ein studerte. Temaet kunne t.d. innpassast i t.d. «klassekampen, industrialiseringa, urbaniseringa eller moderniseringa» | Framveksten av denne tilnærminga til historiefaget har vore rekna som ein del av den utviklinga som både nasjonalt og internasjonalt har gått under nemninga «frå sosialhistorie til (nyare) kulturhistorie», jf. tittelen på [[Ingar Kaldal]] si bok frå 2002. Sosialhistoria voks fram frå 1950-talet i opposisjon til det historiefaget som den gong dominerte, med vekt på politisk og hendingsorientert nasjonalstatshistorie. Med sosialhistoria kom etter kvart som faget utvikla seg nye perspektiv inn: historie «nedanfrå», historia til forsømte grupper, levekår, samfunnshistorie som totalitet og store teoriar som skulle årsaksforklare det temaet ein studerte. Temaet kunne t.d. innpassast i t.d. «klassekampen, industrialiseringa, urbaniseringa eller moderniseringa».<ref>Kaldal 2002: 6.</ref> Denne sosialhistoria var i stor grad også ei «strukturhistorie», som «fokuserte på kollektivfenomen, massehandling, overindividuelle prosesser og forholdsvis varige tilstander».<ref>Kjeldstadli 1999, s. 84 og Slettan 1996, s. 83f.</ref> | ||
Førebilda for denne sosialhistoria kan nok i betydeleg rad seiast å ha vore natur- og samfunnsvitskapar, særleg fag som økonomi og demografi, altså med søking etter sikrare og sikrare («objektive») årsaksforklaringar. Den kjente franske Annales-historikaren Emmanuel Le Roy Ladurie uttalte i 1973 at «historie som ikkje er kvantifiserbar kan ikkje reknast som vitskapleg».<ref>Iggers 1997, s. 47.</ref> Kvantifiseringa gjekk både på økonomiske og sosiale variablar, og voks seg sterkare parallelt med utviklinga av datateknologien utover 1960- og 70-åra, særleg i USA og Frankrike.<ref>Iggers 1997, s. 44.</ref> | Førebilda for denne sosialhistoria kan nok i betydeleg rad seiast å ha vore natur- og samfunnsvitskapar, særleg fag som økonomi og demografi, altså med søking etter sikrare og sikrare («objektive») årsaksforklaringar. Den kjente franske Annales-historikaren Emmanuel Le Roy Ladurie uttalte i 1973 at «historie som ikkje er kvantifiserbar kan ikkje reknast som vitskapleg».<ref>Iggers 1997, s. 47.</ref> Kvantifiseringa gjekk både på økonomiske og sosiale variablar, og voks seg sterkare parallelt med utviklinga av datateknologien utover 1960- og 70-åra, særleg i USA og Frankrike.<ref>Iggers 1997, s. 44.</ref> | ||
| Linje 25: | Linje 25: | ||
# med å finne svar på «store historiske spørsmål» som eit viktig mål, og | # med å finne svar på «store historiske spørsmål» som eit viktig mål, og | ||
# som legg vekt på at historiske aktørar har sjølvstendig aktiv vilje til å handle. | # som legg vekt på at historiske aktørar har sjølvstendig aktiv vilje til å handle. | ||
Ein kan truleg rekne dei «store historiske spørsmåla» Szijártó vil ha belyst som tilsvarande «prosessar av meir omfattande rekkevidde» slik det er referert i innleiinga her. | |||
Også Giovanni Levi har sterke meiningar om kva mikrohistorie eigentleg er (bør vere). Han meiner feltet i større grad er inspirert av Antonio Gramsci ([[hegemoni]]-omgrepet), E. P. Thompson (historie nedafrå), Manchesterskulen i antropologi (fokus på «case studies» og detaljert analyse av enkelttilfelle av [[sosial interaksjon]]) og innovative enkeltforskarar som [[Natalie Zemon Davis]] (som fekk [[Holbergprisen]] i 2010). I framveksten av feltet i Italia drøfta dei korleis ein kunne generalisere utan å filtrere bort individa og situasjonane, eller omvendt: korleis skildre enkeltpersonar og -hendingar utan å kategorisere dei og dermed gje slipp på ei forståing av allmenne problem. Løysinga Levi gir da å ''fortelje utan å tildekke reglane i spelet til historikaren''.<ref>Levi 1985.</ref> Dette kan seiast å gå mot ei utsegn som skal vere etter [[Jens Arup Seip]] om å «rive stillaset»: Levi meiner ein skal rive stillaset, og ope forklare prosessen slik at måtane den konkrete forteljinga er konstruert på kjem klart fram. Ein må vise både dei spora som førte til målet og dei som ikkje gjorde det, måten spørsmåla vart formulert på og måten ein søkte etter svara på. Dette prinsippet bryt i tilfelle relativt sterkt med den oppskrifta på «historieskrivingas tre fasar» som [[Harald Winge]] i si tid gav<ref> i antologien ''Formidling av historie'', HIFO 1987 s. 36-42.</ref> – der han meinte dette «stillaset» ville verke forstyrrande og irriterande på «den ikkje-profesjonelle lesaren». Winge var jo styrar for [[Norsk lokalhistorisk institutt]] og meinte nok i alle fall dette burde gjelde lokalhistoria. | Også Giovanni Levi har sterke meiningar om kva mikrohistorie eigentleg er (bør vere). Han meiner feltet i større grad er inspirert av Antonio Gramsci ([[hegemoni]]-omgrepet), E. P. Thompson (historie nedafrå), Manchesterskulen i antropologi (fokus på «case studies» og detaljert analyse av enkelttilfelle av [[sosial interaksjon]]) og innovative enkeltforskarar som [[Natalie Zemon Davis]] (som fekk [[Holbergprisen]] i 2010). I framveksten av feltet i Italia drøfta dei korleis ein kunne generalisere utan å filtrere bort individa og situasjonane, eller omvendt: korleis skildre enkeltpersonar og -hendingar utan å kategorisere dei og dermed gje slipp på ei forståing av allmenne problem. Løysinga Levi gir da å ''fortelje utan å tildekke reglane i spelet til historikaren''.<ref>Levi 1985.</ref> Dette kan seiast å gå mot ei utsegn som skal vere etter [[Jens Arup Seip]] om å «rive stillaset»: Levi meiner ein skal rive stillaset, og ope forklare prosessen slik at måtane den konkrete forteljinga er konstruert på kjem klart fram. Ein må vise både dei spora som førte til målet og dei som ikkje gjorde det, måten spørsmåla vart formulert på og måten ein søkte etter svara på. Dette prinsippet bryt i tilfelle relativt sterkt med den oppskrifta på «historieskrivingas tre fasar» som [[Harald Winge]] i si tid gav<ref> i antologien ''Formidling av historie'', HIFO 1987 s. 36-42.</ref> – der han meinte dette «stillaset» ville verke forstyrrande og irriterande på «den ikkje-profesjonelle lesaren». Winge var jo styrar for [[Norsk lokalhistorisk institutt]] og meinte nok i alle fall dette burde gjelde lokalhistoria. | ||