Veiledere, Administratorer, Skribenter
7 166
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(→Kraftutbygginga: bilde) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Nerskogen_c1900.jpg|Kart over Nerskogen ca 1900 | <onlyinclude> | ||
{{thumb|UtsynNerskogen.jpg|Utsyn over Nerskogen frå Skaret i [[Oppdal kommune|Oppdal]] i 2010|Arnfinn Kjelland|}} | |||
[[Bilde:Nerskogen_c1900.jpg|thumb|Kart over Nerskogen ca 1900.]] | |||
'''[[Nerskogen]]''' er i dag namnet på ei grend som ligg både i [[Rennebu kommune]] og [[Oppdal kommune]]. Frå Oppdalssida vart området elles kalla [[Skardalen (Oppdal)|Skardalen]], etter som ferdsla frå den sida gjekk opp frå [[Vognild]], forbi Skarvatnet og over Skaret. | '''[[Nerskogen]]''' er i dag namnet på ei grend som ligg både i [[Rennebu kommune]] og [[Oppdal kommune]]. Frå Oppdalssida vart området elles kalla [[Skardalen (Oppdal)|Skardalen]], etter som ferdsla frå den sida gjekk opp frå [[Vognild]], forbi Skarvatnet og over Skaret. | ||
==Markaslåtten== | <noinclude>==Markaslåtten==</noinclude> | ||
Nerskogen var inn til etter andre verdskrigen hovudsakleg eit rikt utmarksområde der gardane i Rennebu og Oppdal hadde setrar, dreiv [[markaslått]] og henta ved og tømmer heim til bygdene. Det har òg vore drive tjørebrenning i omfattande grad i området. Ein kan framleis sjå rester etter tjøremiler i myrer over heile Nerskogen, sjølv om den verksemda nok ikkje vart drive her etter 1890-åra.</onlyinclude> | Nerskogen var inn til etter andre verdskrigen hovudsakleg eit rikt utmarksområde der gardane i Rennebu og Oppdal hadde setrar, dreiv [[markaslått]] og henta ved og tømmer heim til bygdene. Det har òg vore drive tjørebrenning i omfattande grad i området. Ein kan framleis sjå rester etter tjøremiler i myrer over heile Nerskogen, sjølv om den verksemda nok ikkje vart drive her etter 1890-åra.</onlyinclude> | ||
| Linje 15: | Linje 17: | ||
==Bureisinga== | ==Bureisinga== | ||
[[Bilde:Elen_Halvard_Engelsjord.jpg|thumb|Minnestein over Elen og Halvard Engelsjord.]] | |||
I 1927 vart så det første [[bureisingsbruket]] rydda i [[Gregosen]] i Skardalen av Elen og Halvard Engelsjord. Dei var åleine her fram til 1933. Året før hadde [[Selskapet Ny Jord]] vore på synfaring og bestemt seg for å satse på Nerskogen som utbyggingsområde. Frå midten av 1920-åra hadde Staten gjeve alle som tok til med nydyrking og bureising rett til staleg tilskott etter faste reglar, forvalta av kommunane. Våren 1933 fekk Rennebu jordstyre dei første søknadane om å få godkjent bureisingsbruk på Nerskogen, og tre familiar pakka utstyret og dro utover. | I 1927 vart så det første [[bureisingsbruket]] rydda i [[Gregosen]] i Skardalen av Elen og Halvard Engelsjord. Dei var åleine her fram til 1933. Året før hadde [[Selskapet Ny Jord]] vore på synfaring og bestemt seg for å satse på Nerskogen som utbyggingsområde. Frå midten av 1920-åra hadde Staten gjeve alle som tok til med nydyrking og bureising rett til staleg tilskott etter faste reglar, forvalta av kommunane. Våren 1933 fekk Rennebu jordstyre dei første søknadane om å få godkjent bureisingsbruk på Nerskogen, og tre familiar pakka utstyret og dro utover. | ||
| Linje 21: | Linje 23: | ||
==Vegbygging== | ==Vegbygging== | ||
[[Bilde:Arbeidsfylkingen1933.jpg|thumb|Minnestein over arbeidet med Nerskogvegen.]] | |||
Frå gamalt gjekk det ein seterveg opp frå Midtbygda i Rennebu til Nerskogen (sjå kartet). Men det måtte til bilveg, og for det formålet vart [[Arbeidsfylkingen]] kontakta av Ola Røkke. Arbeidsfylkingen gjekk inn i arbeidet med veg til feltet sommaren 1933 i form av å organisere og sette inn grupper av arbeidslaus ungdom frå Trondheim (60 mann) og Oslo (30 mann). Arbeidet på den 25 km lange vegen vart starta opp med hakke, spade, trillebår og stubbebrytar. Vegen vart fullført til Oppdalsgrensa i 1935. | Frå gamalt gjekk det ein seterveg opp frå Midtbygda i Rennebu til Nerskogen (sjå kartet). Men det måtte til bilveg, og for det formålet vart [[Arbeidsfylkingen]] kontakta av Ola Røkke. Arbeidsfylkingen gjekk inn i arbeidet med veg til feltet sommaren 1933 i form av å organisere og sette inn grupper av arbeidslaus ungdom frå Trondheim (60 mann) og Oslo (30 mann). Arbeidet på den 25 km lange vegen vart starta opp med hakke, spade, trillebår og stubbebrytar. Vegen vart fullført til Oppdalsgrensa i 1935. | ||
| Linje 29: | Linje 32: | ||
==Nerskogen skule== | ==Nerskogen skule== | ||
[[Bilde:FjellheimNerskogen.jpg|thumb|Forsamlingahuset Fjellheim på Nerskogen, den første skulen i bygda.]] | |||
[[Bilde:Nerskogen skole.jpg|thumb||Nerskogen skule bygd 1966-67.]] | |||
Etter kvar kom det mange unge familiar som bureisarar til Nerskogen, og dei fleste hadde barn. Dei første åra gjekk ungane på [[Voll skule]] nede i Rennebu eller [[Vognild skule]] framme i Oppdal. Det var sjølvsagt alt for langt å gå eller køyre kvar dag med dei vegane som var, så barne måtte innlosjerast hos slekt og kjentfolk. | Etter kvar kom det mange unge familiar som bureisarar til Nerskogen, og dei fleste hadde barn. Dei første åra gjekk ungane på [[Voll skule]] nede i Rennebu eller [[Vognild skule]] framme i Oppdal. Det var sjølvsagt alt for langt å gå eller køyre kvar dag med dei vegane som var, så barne måtte innlosjerast hos slekt og kjentfolk. | ||
| Linje 36: | Linje 41: | ||
==Kraftutbygginga== | ==Kraftutbygginga== | ||
[[Bilde:NeddemmingsområdeNerskogen1979.jpg|thumb|Skisse frå 1979 over det området som vart neddemt med namn på slåtteområde.]] | [[Bilde:NeddemmingsområdeNerskogen1979.jpg|thumb|Skisse frå 1979 over det området som vart neddemt med namn på slåtteområde.]][[Bilde:S-lagNerskogen.jpg|thumb|Samvirkelaget på Nerskogen i 2010.]] | ||
Sist i 1960-åra inngjekk [[Trondheim Elektrisitetsverk]] (TEV) avtale med grunneigarane om fallrettane m.m. i [[Grana (elv)|Grana]], den elva som kjem frå Oppdalssida og renn gjennom heile Nerskogen ned i [[Orkla (elv)|Orkla]] ved [[Grindal i Rennebu|Grindal]]. På 1970-talet overtok selskapet [[Kraftverkene i Orkla]] (KVO) rettane og sette i gang utbygging. På Nerskogen vart det neddemt eit areal på om lag 6,6 km<sup>2</sup> i det som vart heitane [[Granasjøen]]. Kraftproduksjonen går føre seg i [[Grana kraftverk]]. | Sist i 1960-åra inngjekk [[Trondheim Elektrisitetsverk]] (TEV) avtale med grunneigarane om fallrettane m.m. i [[Grana (elv)|Grana]], den elva som kjem frå Oppdalssida og renn gjennom heile Nerskogen ned i [[Orkla (elv)|Orkla]] ved [[Grindal i Rennebu|Grindal]]. På 1970-talet overtok selskapet [[Kraftverkene i Orkla]] (KVO) rettane og sette i gang utbygging. På Nerskogen vart det neddemt eit areal på om lag 6,6 km<sup>2</sup> i det som vart heitane [[Granasjøen]]. Kraftproduksjonen går føre seg i [[Grana kraftverk]]. | ||
I samband med kraftutbygginga vart vegen opp frå Midtbygda i Rennebu kraftig opprusta, og det vart lagt til rette for betydeleg utbygging av fritidshus i heile området. | |||
==Litteratur== | ==Litteratur og kjelder== | ||
*Fenne, Øyvind 1987: Markaslått på Nerskogen. ''[[Rennebu historielag. Årsskrift]]'' s. 24-41. | *Fenne, Øyvind 1987: Markaslått på Nerskogen. ''[[Rennebu historielag. Årsskrift]]'' s. 24-41. | ||
*Fjellstad, Mikkel 1989: Nerskogen skule. ''[[Rennebu historielag. Årsskrift]]'' s. 45-47. | *Fjellstad, Mikkel 1989: Nerskogen skule. ''[[Rennebu historielag. Årsskrift]]'' s. 45-47. | ||
*[[Bruker:Arnfinn_Kjelland|Kjelland, Arnfinn]] 1979: ''[http://tilsett.hivolda.no/ak/Kjelland1979Nerskogen.pdf Nerskogen - Midtbygdas forrådskammer?]'' Utkast til kapittel i rapport frå kulturhistorisk undersøking av det området som skulle neddemmast på Nerskogen i Rennebu kommune som del av Orkla-Grana-utbygginga. Oppdragsgjevar Sør-Trøndelag fylke ved fylkeskulturkontoret. | |||
*Lund, Sylvi Grandaunet 1989: Nerskogen skule. ''[[Rennebu historielag. Årsskrift]]'' s. 48-51. | *Lund, Sylvi Grandaunet 1989: Nerskogen skule. ''[[Rennebu historielag. Årsskrift]]'' s. 48-51. | ||
*[[Rennebuboka]] bd 4 1989 s. 713ff. | *[[Rennebuboka]] bd 4 1989 s. 713ff. | ||