Veiledere, Administratorer
9 032
redigeringer
Nordfjord frå gamle dagar til no (vis kilde)
Sideversjonen fra 31. mar. 2019 kl. 20:32
, 31. mar. 2019ingen redigeringsforklaring
(Ny side: {{Under samarbeid}} <onlyinclude>'''Nordfjord frå gamle dagar til no''' er ein serie bygdebøker for det gamle Nordfjord fogderi, skrivne av Jacob Aaland og utgjevne i tidsr...) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{Under samarbeid}} | {{Under samarbeid}} | ||
<onlyinclude>'''[[Nordfjord frå gamle dagar til no]]''' er ein serie bygdebøker for det gamle [[Nordfjord fogderi]], skrivne av [[Jacob Aaland]] og utgjevne i tidsrommet 1909-1943. Det er rekna som eit av dei store og viktige pionerarbeida innan bygdeboksjangeren. Verket vart mønstergjevande for andre bygdebokverk, særleg da på Vestlandet. Tilblivingshistoria er også illustrerande for dominerande kulturtrendar i samtida. Det gjeld den parallelle voksteren i interesse for lokalhistorie både hjå det breie publikum i bygder og byar, og i akademiske krinsar ved Universitetet og på biblioteks- og museumssektoren. Ikkje minst kan verket takast som ei av mange ovringar av norskdomskulturen, framdrive av folkehøgskular, ungdomslag og mållag. Det siste var i samsvar med Aalands eigne ideologiske haldningar, enda han faktisk vegra seg noko mot å skrive bygdebokverket på landsmål. | <onlyinclude>{{thumb|Jacob Aaland - Sagebakken.jpg|Frå det gamle Nordfjord. Jacob Aalands barndomsheim, Sagebakken. Fotograf ukjent.}}'''[[Nordfjord frå gamle dagar til no]]''' er ein serie bygdebøker for det gamle [[Nordfjord fogderi]], skrivne av [[Jacob Aaland]] og utgjevne i tidsrommet 1909-1943. Det er rekna som eit av dei store og viktige pionerarbeida innan bygdeboksjangeren. Verket vart mønstergjevande for andre bygdebokverk, særleg da på Vestlandet. Tilblivingshistoria er også illustrerande for dominerande kulturtrendar i samtida. Det gjeld den parallelle voksteren i interesse for lokalhistorie både hjå det breie publikum i bygder og byar, og i akademiske krinsar ved Universitetet og på biblioteks- og museumssektoren. Ikkje minst kan verket takast som ei av mange ovringar av norskdomskulturen, framdrive av folkehøgskular, ungdomslag og mållag. Det siste var i samsvar med Aalands eigne ideologiske haldningar, enda han faktisk vegra seg noko mot å skrive bygdebokverket på landsmål. | ||
</onlyinclude> | </onlyinclude> | ||
{{thumb|Jacob Aaland - eldre.jpg|Jacob Aaland på sine eldre dagar. Fotograf ukjent.}} | |||
== Planen == | == Planen == | ||
Alt frå ungdomen av hadde Aaland interessert seg for slekts- og heimbygdshistorie. Etter kvart forma det seg ein plan om å skrive historia til bygdene i heile futedømmet Nordfjord. Etter at han flytta til Bergen og fekk god kontakt med fagfolk m.a. i [[Statsarkivet i Bergen|stiftsarkivet]] og ved [[Bergens Museum|Bergens museum]], vart tanken etter kvart konkretisert. Samstundes gjekk han systematisk til verks for å mobilsere lokal støtte i Nordfjord-bygdene til arbeidet. I eit intervju rett før han gjekk bort, fortel han sjølv om dette slik: | Alt frå ungdomen av hadde Aaland interessert seg for slekts- og heimbygdshistorie. Etter kvart forma det seg ein plan om å skrive historia til bygdene i heile futedømmet Nordfjord. Etter at han flytta til Bergen og fekk god kontakt med fagfolk m.a. i [[Statsarkivet i Bergen|stiftsarkivet]] og ved [[Bergens Museum|Bergens museum]], vart tanken etter kvart konkretisert. Samstundes gjekk han systematisk til verks for å mobilsere lokal støtte i Nordfjord-bygdene til arbeidet. I eit intervju rett før han gjekk bort, fortel han sjølv om dette slik: | ||
| Linje 33: | Linje 35: | ||
Det ser med andre ord ut til at Aaland måtte betale ein pris for den heilhjarta støtta han hadde fått hjå den norskdomsdyrkande ungdoms- og målrørsla. Det var nok ein pris han ikkje trega for mykje på å måtte betale, det galdt neppe språkpolitisk/ideologiske motsetningar, berre eit praktisk spørsmål. Ein kan kjenne seg trygg på at Firda mållag og nordfjordbuar flest som mottok bøkene, kunne nikke samtykkande till forfattaren sitt håp uttrykt rett før han gjekk bort: | Det ser med andre ord ut til at Aaland måtte betale ein pris for den heilhjarta støtta han hadde fått hjå den norskdomsdyrkande ungdoms- og målrørsla. Det var nok ein pris han ikkje trega for mykje på å måtte betale, det galdt neppe språkpolitisk/ideologiske motsetningar, berre eit praktisk spørsmål. Ein kan kjenne seg trygg på at Firda mållag og nordfjordbuar flest som mottok bøkene, kunne nikke samtykkande till forfattaren sitt håp uttrykt rett før han gjekk bort: | ||
:«Eg hev den von, at mitt bygdesogearbeid – so mangelfullt det kan vera – hev styrkt kjærleiken til ætt, bygd og land i nokon mun.» Heimen bd VIII (1949-1951) s. 408. | :«Eg hev den von, at mitt bygdesogearbeid – so mangelfullt det kan vera – hev styrkt kjærleiken til ætt, bygd og land i nokon mun.»<ref>''Heimen'' bd VIII (1949-1951) s. 408.</ref> | ||
== Referansar == | == Referansar == | ||