Skribenter
87 027
redigeringer
→Dei siste åra
| (3 mellomliggende versjoner av 3 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 13: | Linje 13: | ||
==Unge år== | ==Unge år== | ||
Han voks opp i [[Svaneapoteket (Bergen)|Svaneapotek-garden]] i Bergen som eldst i ein flokk på ti sysken. Foreldra var oppteke av musikk, og onkelen [[Jens Geelmuyden]] var cellist i ein amatørkvartett. Dette førte til at han tidleg blei kjend med komponistar som Joseph Haydn, Ludwig Spohr og Wolfgang Amadeus Mozart. Då han var åtte år gamal fekk han [[Johan Heinrich Paulsen]] som fiolinlærar. | Han voks opp i [[Svaneapoteket (Bergen)|Svaneapotek-garden]] i Bergen som eldst i ein flokk på ti sysken. Foreldra var oppteke av musikk, og onkelen [[Jens Geelmuyden]] var cellist i ein amatørkvartett. Dette førte til at han tidleg blei kjend med komponistar som Joseph Haydn, Ludwig Spohr og Wolfgang Amadeus Mozart. Då han var åtte år gamal fekk han [[Johan Heinrich Paulsen]] som fiolinlærar. Paulsen var konsertmester i [[Musikselskabet Harmonien|Harmonien]], og var Ole Bull sin lærer i to år. Deretter fekk han undervisning av svenske [[Mathias Lundholm]], som også var ved Harmonien. Dei studerte mellom anna Pierre Rode, Federigo Fiorello, Giovanni Viotti og Nicolò Paganini. I tillegg til den klassiske musikken hørte unge Ole Bull også på [[hardingfele]]spelarar når han om somrane var på besteforeldra sin gard i [[Valestrand (Osterøy)|Valestrand]] på [[Osterøy]]. | ||
Han gjekk på [[Bergen katedralskole]], og etter eksamen der reiste han i 1828 til [[Oslo|Christiania]] for å ta [[examen artium]]. Den gongen tok ein artium ved universitetet. Planen var å studere til prest. Han hadde då god kjennskap til den nye, virtuose fiolinmusikken, og han hadde også lært seg nokre hardingfeleslåttar som kan kunne spele på hardingfele eller fiolin. På artium strauk han i [[latin]], noko som vel var ei lukke for norsk musikkhistorie. Han kunne då gå djupare inn i musikken. I ein periode då [[Waldemar Thrane]] var sjuk dirigerte han [[Det musicalske Lyceum]] og orkesteret ved [[Christiania offentlige Theater]]. Thrane døydde ved juletider 1828. Sjølv om Bull hadde gjort ein god jobb fekk han ikkje overta jobben. I staden reiste han i 1829 rundt i [[Tyskland]]. Etter å ha kome heim til Noreg hadde han konsertar i mellom anna Christiania, Bergen og [[Trondheim]]. | Han gjekk på [[Bergen katedralskole]], og etter eksamen der reiste han i 1828 til [[Oslo|Christiania]] for å ta [[examen artium]]. Den gongen tok ein artium ved universitetet. Planen var å studere til prest. Han hadde då god kjennskap til den nye, virtuose fiolinmusikken, og han hadde også lært seg nokre hardingfeleslåttar som kan kunne spele på hardingfele eller fiolin. På artium strauk han i [[latin]], noko som vel var ei lukke for norsk musikkhistorie. Han kunne då gå djupare inn i musikken. I ein periode då [[Waldemar Thrane]] var sjuk dirigerte han [[Det musicalske Lyceum]] og orkesteret ved [[Christiania offentlige Theater]]. Thrane døydde ved juletider 1828. Sjølv om Bull hadde gjort ein god jobb fekk han ikkje overta jobben. I staden reiste han i 1829 rundt i [[Tyskland]]. Etter å ha kome heim til Noreg hadde han konsertar i mellom anna Christiania, Bergen og [[Trondheim]]. | ||
| Linje 64: | Linje 64: | ||
To personligheter Bull møtte i Madison, Wisconsin 1868, snudde opp-ned på hans liv og var den direkte årsak til denne pendlingen mellom Norge og Amerika. Det ene var Rasmus B. Anderson, en smart, ambisiøs norskamerikaner, den andre Sara Thorp, datter av tømmermagnaten og delstatssenatoren Joseph Thorp. Anderson fikk Bull til å gi konserter til inntekt for det første norskprofessoratet i Amerika, ved Wisconsins statsuniversitet. På Bulls bekostning reiste Anderson også til Norge for å kjøpe bøker til biblioteket der. 1873–75 fikk Anderson Bull til å gi sine konsertinntekter til en planlagt Leiv Eiriksson-statue i Boston. | To personligheter Bull møtte i Madison, Wisconsin 1868, snudde opp-ned på hans liv og var den direkte årsak til denne pendlingen mellom Norge og Amerika. Det ene var Rasmus B. Anderson, en smart, ambisiøs norskamerikaner, den andre Sara Thorp, datter av tømmermagnaten og delstatssenatoren Joseph Thorp. Anderson fikk Bull til å gi konserter til inntekt for det første norskprofessoratet i Amerika, ved Wisconsins statsuniversitet. På Bulls bekostning reiste Anderson også til Norge for å kjøpe bøker til biblioteket der. 1873–75 fikk Anderson Bull til å gi sine konsertinntekter til en planlagt Leiv Eiriksson-statue i Boston. | ||
Bull ville ikkje reise til Valestrand med den nye kona, og kjøpte eigedomen [[Lysøen]] på [[Lysøy (Os)|Lysøy]] i Os i Hordaland. Artiktekten [[Conrad Fredrik von | Bull ville ikkje reise til Valestrand med den nye kona, og kjøpte eigedomen [[Lysøen]] på [[Lysøy (Os)|Lysøy]] i Os i Hordaland. Artiktekten [[Conrad Fredrik von der Lippe (1833–1901)|Conrad Fredrik von der Lippe]] (1833–1901) teikna eit hus i ein gotisk-arabisk stilblanding, og her budde familien i 1873. Ekteskapet var ikkje greit; Sara var 40 år yngre enn Ole. I 1874 tok dei ut separasjon. Bull reiste til Roma for å vitje Bjørnstjerne Bjørnson. Tidlig i 1875 kom Ole Bull og Sara saman att, men han reiste raskt på turne for å sleppe unna. Han meinte mellom anna at ho var for dominerande. Under den neste turneen endte han i 1876 i [[Egypt]], der han spelte på toppen av Kheopspyramiden. Same året fekk Sara overtalt han til å bli med til USA, og dei busette seg i Cambridge i Massachusetts. Han reiste på turneer, både i USA og Europa. Han møtte i Budapest sin gamle ven Franz Liszt ein siste gong. Dei spelte saman på ein privat konsert, og det skal ikkje ha gått så bra. Dei var kanskje for gamle og sære til å bli einige. | ||
I 1879 spelte han i Noreg, mellom anna med Edvard Grieg på [[Lofthus (Hardanger)|Lofthus]] i [[Hardanger]]. Han dro så attende til USA på nyåret 1880, og på den tida fekk han konstatert at han var kreftsjuk. I mai 1880 hadde han sin siste konsert i Chicago. Han og Sara reiste så til Lysøen, der han døydde i august 1880. Sara spelte ein orgeltranskipsjon av Mozarts Requiem då han døydde. | I 1879 spelte han i Noreg, mellom anna med Edvard Grieg på [[Lofthus (Hardanger)|Lofthus]] i [[Hardanger]]. Han dro så attende til USA på nyåret 1880, og på den tida fekk han konstatert at han var kreftsjuk. I mai 1880 hadde han sin siste konsert i Chicago. Han og Sara reiste så til Lysøen, der han døydde i august 1880. Sara spelte ein orgeltranskipsjon av Mozarts Requiem då han døydde. | ||
| Linje 70: | Linje 70: | ||
Han blei gravlagd i Bergen. I gravferda talte mellom anna Edvard Grieg og Bjørnstjerne Bjørnson. | Han blei gravlagd i Bergen. I gravferda talte mellom anna Edvard Grieg og Bjørnstjerne Bjørnson. | ||
Teatret han skipa i Bergen, som la ned i 1863, vart opna att i 1876 som [[Den Nationale Scene]]. | Teatret han skipa i Bergen, som la ned i 1863, vart opna att i 1876 som [[Den Nationale Scene]]. | ||
==Minne etter Ole Bull== | ==Minne etter Ole Bull== | ||
| Linje 90: | Linje 90: | ||
[[Kategori:Komponister]] | [[Kategori:Komponister]] | ||
[[Kategori:Bergen kommune]] | [[Kategori:Bergen kommune]] | ||
[[Kategori:Os | [[Kategori:Bjørnafjorden kommune]] | ||
[[Kategori:Os i Hordaland]] | |||
[[Kategori:Fødsler i 1810]] | [[Kategori:Fødsler i 1810]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1880]] | [[Kategori:Dødsfall i 1880]] | ||
[[Kategori:F-merkingsforslag]] | |||
{{nn}} | {{nn}} | ||