Veiledere, Administratorer
9 032
redigeringer
Utbygging. Lenking
(Litteraturlista komplettert) |
(Utbygging. Lenking) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Ole Nielsen 1827-1915 byste.jpg|Byste av Ole Nielsen, reist i 1920 ved Storahuset på Ålgård. Kunstnar: [[Jo Visdal]].|Rune Sattler/Wikimedia Commons.}} | <onlyinclude>{{thumb|Ole Nielsen 1827-1915 byste.jpg|Byste av Ole Nielsen, reist i 1920 ved Storahuset på Ålgård. Kunstnar: [[Jo Visdal]].|Rune Sattler/Wikimedia Commons.}} | ||
'''[[Ole Nielsen (1827–1915)|Ole Nielsen]]''' (fødd i [[Hjelmeland kommune|Hjelmeland]] 12. januar 1827, død i [[Sandnes]] 23. april 1915) var utlærd handverkar (fargar), og er mest kjend som industrigründar og fabrikkeigar. Han var ein viktig pioner i det som har vore kalla «industrieventyret på Jæren», og representerer i eigen person ei illustrerande utviklingslinje frå handverksbasert [[protoindustri|protoindustriell]] verksemd til moderne storindustri innan tekstilbransjen. Han kan også sjåast som ein eksponent for den arbeidsetikken og entreprenørånda som prega det [[Haugianisme|haugianske]] miljøet som han tilhøyrde, enda om det er litt omdiskutert kor vidt han personleg skal oppfattast som haugianar. Nielsen vart tildelt [[Oscar II]]s fortenestemedalje i 1887, og utnemnd til riddar av 1. klasse av [[St. Olavs Orden]] i 1903. Da hadde han gått ein lang og suksessrik veg frå dei smålåtne kår han var fødd inn i.</onlyinclude> | '''[[Ole Nielsen (1827–1915)|Ole Nielsen]]''' (fødd i [[Hjelmeland kommune|Hjelmeland]] 12. januar 1827, død i [[Sandnes]] 23. april 1915) var utlærd handverkar (fargar), og er mest kjend som industrigründar og fabrikkeigar. Han grunnla mellom anna [[Aalgaards Uldvarefabrik]]. Nielsen var ein viktig pioner i det som har vore kalla «industrieventyret på Jæren», og representerer i eigen person ei illustrerande utviklingslinje frå handverksbasert [[protoindustri|protoindustriell]] verksemd til moderne storindustri innan tekstilbransjen. Han kan også sjåast som ein eksponent for den arbeidsetikken og entreprenørånda som prega det [[Haugianisme|haugianske]] miljøet som han tilhøyrde, enda om det er litt omdiskutert kor vidt han personleg skal oppfattast som haugianar. Nielsen vart tildelt [[Oscar II]]s fortenestemedalje i 1887, og utnemnd til riddar av 1. klasse av [[St. Olavs Orden]] i 1903. Da hadde han gått ein lang og suksessrik veg frå dei smålåtne kår han var fødd inn i.</onlyinclude> | ||
== Bakgrunn og familie == | == Bakgrunn og familie == | ||
Ole Nielsen var husmannsgut, fødd og oppvaksen på plassen Ytre Hagen under prestegarden i Hjelmeland. Foreldra var Niels Rasmussen Vassvik (Kvaløy) (1805-1870, truleg fødd på på Kvaløy under Indre Sandanger i Hjelmeland) og Mari Steinsdotter (1803-1869), som var dotter til det førre husmannsparet på Ytre Hagen. Ole hadde to yngre systrer. | Ole Nielsen var husmannsgut, fødd og oppvaksen på plassen Ytre Hagen under prestegarden i Hjelmeland. Foreldra var Niels Rasmussen Vassvik (Kvaløy) (1805-1870, truleg fødd på på Kvaløy under Indre Sandanger i Hjelmeland) og Mari Steinsdotter (1803-1869), som var dotter til det førre husmannsparet på Ytre Hagen. Ole hadde to yngre systrer. | ||
Ole Nielsen gifta seg i 1853 med Malena Hansdotter Selvig (1828-1915), dotter av jekteskippar Hans Andersen Selvig i Sandnes. Ole og Malena fekk åtte born, fire gutar og fire jenter, fødde i tidsrommet 1854–1873. | Ole Nielsen gifta seg i 1853 med [[Malena Hansdotter Selvig]] (1828-1915), dotter av jekteskippar Hans Andersen Selvig i Sandnes. Ole og Malena fekk åtte born, fire gutar og fire jenter, fødde i tidsrommet 1854–1873. Denne syskenflokken var djupt involvert i drift og seinare utviding av fabrikk- og forretningsverksemda. Gründerdynastiet, som det godt kan kallast, vart styrkt ved inngifta, driftige svigersøner. Det galdt ikkje minst to brør Haabeth ([[Arne Haabeth|Arne]] og [[Martin Haabeth|Martin]]), som saman med ein tredje bror ([[Svend Haabeth|Svend]]) dreiv firmaet [[Brødrene Haabeth]] i Stavanger. Dei var sterkt engasjert i forretningsdrifta til Ålgårds-verksemda. Under direkte medverknad frå Ole Nielsen sette Brødrene Haabeth mellom anna i gang industrireising i [[Åsen (Levanger)|Åsen]] ved Trondheimsfjorden ([[Nydalens Fabrikker]]).<ref>Sjå biografiane til sysken og svigerborn hjå Tønnessen, Joh. N. 1953.</ref> | ||
== Læregut, svein og eiga fargarverksemd == | == Læregut, svein og eiga fargarverksemd == | ||