291 440
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(Småjustering) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (20 mellomliggende versjoner av 8 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb | <onlyinclude>{{thumb|Pollfoss hotell fasade KH.jpg|Pollfoss hotell i september 2012. Fjelltoppen Framrusthovden i bakgrunnen.|Kristian Hosar}} | ||
[[Pollfoss hotell|Pollfoss hotell og gjestehus]] ligg i [[Skjåk kommune]], i [[Billingsdalen]] ved riksveg 15. Hotellet vart bygt i 1897 rett ved den spektakulære Pollfossen i Ottaelva, i skogterreng ved starten av fjellovergangen til [[Stryn]] ([[Nordfjord]]) og [[Geiranger]] ([[Sunnmøre]]). Før hotellet kom, var det [[skysstasjon]] der i nokre år. | '''[[Pollfoss hotell|Pollfoss hotell og gjestehus]]''' ligg i [[Skjåk kommune]], i [[Billingsdalen]] ved riksveg 15. Hotellet vart bygt i 1897 rett ved den spektakulære Pollfossen i [[Ottaelva]], i skogterreng ved starten av fjellovergangen til [[Stryn]] ([[Nordfjord]]) og [[Geiranger]] ([[Sunnmøre]]). Før hotellet kom, var det [[skysstasjon]] der i nokre år. | ||
Marknadsgrunnlaget har gjennomgåande vore turisttrafikken. Behovet og moglegheitene for hotelldrift kom med køyrevegane over fjellet på slutten av 1800-talet, [[Grotli]]-Geiranger (opna 1889) og Grotli-Stryn (1894). Særleg i dei fyrste tiåra var hotellet også søkt av helserekonvalesentar. Det tørre klimaet i Skjåk er godt for folk med luftvegsplager, og dessutan meinte ein at det skulle vere helsebot i det høge ozoninnhaldet i lufta ved Pollfoss.</onlyinclude> | Marknadsgrunnlaget har gjennomgåande vore turisttrafikken. Behovet og moglegheitene for hotelldrift kom med køyrevegane over fjellet på slutten av 1800-talet, [[Grotli]]-Geiranger (opna 1889) og Grotli-Stryn (1894). Særleg i dei fyrste tiåra var hotellet også søkt av helserekonvalesentar. Det tørre klimaet i Skjåk er godt for folk med luftvegsplager, og dessutan meinte ein at det skulle vere helsebot i det høge ozoninnhaldet i lufta ved Pollfoss.</onlyinclude> | ||
| Linje 7: | Linje 7: | ||
== Skysstasjon == | == Skysstasjon == | ||
{{thumb | {{thumb|Pollfossen med Hjelter.jpg|<small>Pollfossen ca. 1900. Personen på biletet er truleg hotelleigar Chr. A. Hjelter. Foto: Ukjent.</small>}} | ||
I 1890 inngjekk gardbrukaren [[Christian A. Hjelter|Chr. A. Hjelter]] kontrakt med staten om å halde skysstasjon og gjestgiveri ved Pollfossen i juli og august månad kvart år. Han hadde opna staden for overnattingsgjester året før. Den nye skysstasjonen kom i staden for Pollmoen like i nærleiken, som til da hadde vore nytta som mellomstasjon mellom Lindsheim nede i bygda og Grotli oppe på høgfjellet. | I 1890 inngjekk gardbrukaren [[Christian A. Hjelter|Chr. A. Hjelter]] kontrakt med staten om å halde skysstasjon og gjestgiveri ved Pollfossen i juli og august månad kvart år. Han hadde opna staden for overnattingsgjester året før. Den nye skysstasjonen kom i staden for Pollmoen like i nærleiken, som til da hadde vore nytta som mellomstasjon mellom Lindsheim nede i bygda og Grotli oppe på høgfjellet. | ||
| Linje 26: | Linje 26: | ||
Hotellet vart kjøpt av [[Olav Øygard]], som i likskap med Chr. A. Hjelter var gardbrukar og lokalpolitikar i Skjåk. Dotter til Øygard hugsar frå barndomen at dei heldt hotellet oppe mest berre om somrane. Dei hadde nok også litt påsketrafikk, men kapasiteten vart begrensa mellom anna fordi det ikkje var installert omnar på alle romma. | Hotellet vart kjøpt av [[Olav Øygard]], som i likskap med Chr. A. Hjelter var gardbrukar og lokalpolitikar i Skjåk. Dotter til Øygard hugsar frå barndomen at dei heldt hotellet oppe mest berre om somrane. Dei hadde nok også litt påsketrafikk, men kapasiteten vart begrensa mellom anna fordi det ikkje var installert omnar på alle romma. | ||
I 1938 eller 1939 vart det gjort opptak til [[Tancred Ibsen]]s film Gjest Baardsen på Pollfoss. Det var dramatiske fluktscener som vart filma i Pollfossen nedanfor hotellet. | I 1938 eller 1939 vart det gjort opptak til [[Tancred Ibsen (1893–1978)|Tancred Ibsen]]s film Gjest Baardsen på Pollfoss. Det var dramatiske fluktscener som vart filma i Pollfossen nedanfor hotellet. | ||
Både i mellomkrigstida og seinare budde det kjende kunstnarar ein eller fleire somrar på Pollfoss. Både den verdskjende målaren [[Kurt Schwitters]] og sonen, fotograf [[Ernst Schwitters]], har fleire motiv frå omgivnadene her. Det same gjeld [[Willi Midelfart]] og andre. | Både i mellomkrigstida og seinare budde det kjende kunstnarar ein eller fleire somrar på Pollfoss. Både den verdskjende målaren [[Kurt Schwitters]] og sonen, fotograf [[Ernst Schwitters]], har fleire motiv frå omgivnadene her. Det same gjeld [[Willi Midelfart]] og andre. | ||
| Linje 33: | Linje 33: | ||
== Tungvint drift under krigen == | == Tungvint drift under krigen == | ||
[[Bilde:Pollfoss Pellengahr.jpg|thumb|<small>Pollfossen sommaren 1940. Til venstre i biletet: generalløytnant Richard Pellengahr, leiar for det tyske felttoget gjennom Gudbrandsdalen og Østerdalen. Foto: Ukjent</small>.]] | [[Bilde:Pollfoss Pellengahr.jpg|thumb|<small>Pollfossen sommaren 1940. Til venstre i biletet: generalløytnant [[Richard Pellengahr]], leiar for det tyske felttoget gjennom Gudbrandsdalen og Østerdalen. Foto: Ukjent</small>.]] | ||
Aase Hosar, som gifta seg med Per Hosar og flytta til Pollfoss i 1943, fortel i livsminna sine om heller tungvinte forhold på hotellet på den tida. Fram til 1953 budde familien der året rundt. Dei fyrste åra var det ikkje straum, og vinterstid var det heller ikkje springvatn. Oppvarming gjekk greitt med vedomnar, men det var verre med ljos. Under krigen fekk dei veldig lite parafin til dei mange lampene som skulle til, og stearinljos var slett ikkje å oppdrive. | Aase Hosar, som gifta seg med Per Hosar og flytta til Pollfoss i 1943, fortel i livsminna sine om heller tungvinte forhold på hotellet på den tida. Fram til 1953 budde familien der året rundt. Dei fyrste åra var det ikkje straum, og vinterstid var det heller ikkje springvatn. Oppvarming gjekk greitt med vedomnar, men det var verre med ljos. Under krigen fekk dei veldig lite parafin til dei mange lampene som skulle til, og stearinljos var slett ikkje å oppdrive. | ||
| Linje 49: | Linje 49: | ||
== Intens sesongdrift i 1950-åra == | == Intens sesongdrift i 1950-åra == | ||
Frå 1954 budde eigarfamilien nede i bygda vinterstid, og flytta opp på hotellet kvar sommar- og påskesesong. Med leigd lastebil, og dei siste åra med ein eigen innkjøpt varebil, ei stor tidlegare ambulanse, vart familien med mykje utstyr, mat, høner, hund og katt og ”jenter” (arbeidshjelp) frakta strekninga mellom bygda og hotellet fire gonger i året. | Frå 1954 budde eigarfamilien nede i bygda vinterstid, og flytta opp på hotellet kvar sommar- og påskesesong. Med leigd lastebil, og dei siste åra med ein eigen innkjøpt varebil, ei stor tidlegare ambulanse, vart familien med mykje utstyr, mat, høner, hund og katt og ”jenter” (arbeidshjelp) frakta strekninga mellom bygda og hotellet fire gonger i året. Skogsarbeidaren [[Hans Marius Grimstadmo]] budde i «nere stugu» (privatbustaden til hotellvertskapet) og var vaktmeister om vinteren. | ||
Det høyrde fjøs til hotellet, som heldt dei sjølvberga iallfall med mjølk og egg. | Det høyrde fjøs til hotellet, som heldt dei sjølvberga iallfall med mjølk og egg. | ||
| Linje 64: | Linje 64: | ||
== Familien Yri == | == Familien Yri == | ||
I 1959 selde Hosar hotellet til Willy Yri, som frå før av dreiv Yris hotell på [[Nordfjordeid]]. Hosar dreiv også påske- og sommarsesongen i 1960 på vegne av den nye eigaren. Det vart nå i nokre år ein eigen tilsett bestyrar, Oscar (?) Lunde, inntil Sivert Yri, son av eigaren, overtok drifta. | I 1959 selde Hosar hotellet til Willy Yri, som frå før av dreiv [[Yris hotell]] på [[Nordfjordeid]]. Hosar dreiv også påske- og sommarsesongen i 1960 på vegne av den nye eigaren. Det vart nå i nokre år ein eigen tilsett bestyrar, Oscar (?) Lunde, inntil Sivert Yri, son av eigaren, overtok drifta. | ||
I Yris og Lundes tid vart det gjort ein god del ombygging, utviding og modernisering av hotellet. Betre straumtilførsel kom i 1964, og det vart gjort mykje med installering av sanitæranlegg med meir. | I Yris og Lundes tid vart det gjort ein god del ombygging, utviding og modernisering av hotellet. Betre straumtilførsel kom i 1964, og det vart gjort mykje med installering av sanitæranlegg med meir. | ||
| Linje 89: | Linje 89: | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Fil:Chr | Fil:Chr Hjelter 2.jpg|thumb|<small>Fyrste eigaren: Chr. A. Hjelter (1850-1926). Han byrja med skysstasjon og bygde hotellet. Foto: Ukjent.</small>. | ||
Fil:Pollfoss familien Bøye.jpg|<small>Robert og Kristine Bøye med borna Thora (f. 1923) og Kjell (f. 1927). Ekteparet Bøye åtte og dreiv Pollfoss 1929-1931. Kristine var dotter av Magnhild og Chr. Hjelter som bygde opp hotellet. Foto: H.N.Ødegaard, truleg teke i 1929.</small> | Fil:Pollfoss familien Bøye.jpg|<small>Robert og Kristine Bøye med borna Thora (f. 1923) og Kjell (f. 1927). Ekteparet Bøye åtte og dreiv Pollfoss 1929-1931. Kristine var dotter av Magnhild og Chr. Hjelter som bygde opp hotellet. Foto: H.N.Ødegaard, truleg teke i 1929.</small> | ||
Fil:Olav Oygard 1885-1960.jpg|<small>Olav Øygard (1885-1960) åtte Pollfoss 1931-1941. Foto: Ukjent.</small> | Fil:Olav Oygard 1885-1960.jpg|<small>Olav Øygard (1885-1960) åtte Pollfoss 1931-1941. Foto: Ukjent.</small> | ||
Fil:Pollfoss 1941 P Hosar.jpg|<small>Per Hosar (1917-1989) åtte hotellet 1941-1959. Her avbilda som stolt, nybakt hotelleigar (men ikkje nybakt far - barnevognene tilhøyrde ein gjestande familie).Foto: Ukjent</small>. | Fil:Pollfoss 1941 P Hosar.jpg|<small>Per Hosar (1917-1989) åtte hotellet 1941-1959. Her avbilda som stolt, nybakt hotelleigar (men ikkje nybakt far - barnevognene tilhøyrde ein gjestande familie).Foto: Ukjent</small>. | ||
Fil:Pollfoss Yri 1960.jpg|<small>Gamal og nye eigar av Pollfoss hotell, på tur på hesteslepp i Sikkilsdalen i 1961 eller 1962. Frå venstre (vaksne): Herdis Bjørlo, Per Hosar (eigar av Pollfoss til 1960), Will Yri (eigar av Pollfoss frå 1960). Borna: Hans P. Hosar, Winnie Yri. Foto: Sivert Yri.</small> | Fil:Pollfoss Yri 1960.jpg|<small>Gamal og nye eigar av Pollfoss hotell, på tur på hesteslepp i Sikkilsdalen i 1961 eller 1962. Frå venstre (vaksne): Herdis Bjørlo, Per Hosar (eigar av Pollfoss til 1960), Will Yri (eigar av Pollfoss frå 1960). Borna: Hans P. Hosar, Winnie Yri. Foto: Sivert Yri.</small> | ||
Fil: | Fil:Jorunn_og_Gunnar_inne_på_Pollfoss.jpeg|<small>Jorunn og Gunnar Moen Salberg, eigarar frå 1974. Privat foto. </small> | ||
Fil:Pollfoss van Harten.jpg|<small>Hendrika og Bertus van Harten, eigarar frå 2007. Privat foto.</small> | Fil:Pollfoss van Harten.jpg|<small>Hendrika og Bertus van Harten, eigarar frå 2007. Privat foto.</small> | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| Linje 104: | Linje 104: | ||
Fil:Pollfoss med brua 2 KH.jpg|<small>Brua over Pollfossen september 2012. Hotellet kan skimtast oppe til venstre. Foto:Kristian Hosar.</small> | Fil:Pollfoss med brua 2 KH.jpg|<small>Brua over Pollfossen september 2012. Hotellet kan skimtast oppe til venstre. Foto:Kristian Hosar.</small> | ||
Fil:Pollfoss brua 1960.jpg|<small>Gamlebrua over Pollfossen, bilete frå 1958-1960. Foto: Kristian Hosar.</small> | Fil:Pollfoss brua 1960.jpg|<small>Gamlebrua over Pollfossen, bilete frå 1958-1960. Foto: Kristian Hosar.</small> | ||
Fil:Pollfoss kraftverk 1.jpg|<small>Det private kraftverket til hotellet, i funksjon 1949-1964. Foto: Hans P. Hosar, 2012.</small> | |||
Fil:Pollfoss kraftverk 4.jpg|<small>Interiør frå kraftverket. Foto: Hans P. Hosar, 2012.</small> | |||
Fil:Pollfoss kraftverk 6.jpg|<small>Den nye tid har innhenta kraftverket - og gått forbi. Kraftlinjene er resultat av Øvre Otta-utbygginga 2002, med kraft frå Framruste kraftverk i skogdalen som kan skimtast lengst borte. Foto: Hans P. Hosar, 2012.</small> | |||
</gallery> | </gallery> | ||
| Linje 119: | Linje 122: | ||
*[http://www.pollfoss.com/ Heimesida til Pollfoss hotell] | *[http://www.pollfoss.com/ Heimesida til Pollfoss hotell] | ||
{{Artikkelkoord|61.95977|N|7.89753|Ø}} | |||
[[Kategori: | [[Kategori:Overnattingssteder]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Skjåk kommune]] | ||
[[Kategori:Etableringer i 1897]] | [[Kategori:Etableringer i 1897]] | ||
{{F2}} | {{F2}} | ||
{{nn}} | |||