291 440
redigeringer
hbr
m (+bilete) |
(hbr) |
||
| (4 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|Sigrid Besteland.jpg|Sigrid Besteland|Ole Birger Lien/''Setesdølen''|25. juni 2011}} | {{thumb|Sigrid Besteland.jpg|Sigrid Besteland|Ole Birger Lien/''Setesdølen''|25. juni 2011}} | ||
{{thumb|Niklos og Sigrid 130416.jpg|Sigrid spelar gangaren «Bestelanden» på hundreårsdagen.|Valle bygdeheim|2016}} | |||
'''[[Sigrid Besteland|Sigrid A. Besteland]]''' (fødd 13. april 1916) frå [[Hylestad]] i [[Valle kommune]] er dotter til tradisjonsberaren og spelemannen [[Andres Knutson Rysstad]] (1893–1984) og kona Helga Targjeisdotter f. Besteland (1895–1981). I 1951 vigde Sigrid med sylvsmeden Knut Niklosson Besteland (1914–1998), son av sylvsmeden og bonden Niklos Sigurdsson Helle (1875–1935) og Anne Gunnarsdotter Straume (1879–1943), og flytte til [[Nordbø (Besteland, 71/16)|Nordbø]] på [[Besteland (Hylestad)|Besteland]] mest på grensa til [[Bygland kommune]]. Dei fekk tvo born, Niklos K. (f. 1953) og Helga (f. 1956). | '''[[Sigrid Besteland|Sigrid A. Besteland]]''' (fødd 13. april 1916, død 25. februar 2019) frå [[Hylestad]] i [[Valle kommune]] er dotter til tradisjonsberaren og spelemannen [[Andres Knutson Rysstad]] (1893–1984) og kona Helga Targjeisdotter f. Besteland (1895–1981). I 1951 vigde Sigrid med sylvsmeden Knut Niklosson Besteland (1914–1998), son av sylvsmeden og bonden Niklos Sigurdsson Helle (1875–1935) og Anne Gunnarsdotter Straume (1879–1943), og flytte til [[Nordbø (Besteland, 71/16)|Nordbø]] på [[Besteland (Hylestad)|Besteland]] mest på grensa til [[Bygland kommune]]. Dei fekk tvo born, Niklos K. (f. 1953) og Helga (f. 1956). | ||
Sigrid er det eldste av dei fem borna til Andres og Helga, ho hadde tre yngre systre og ein bror, og det er mykje musikk i slekta hennar. | Sigrid er det eldste av dei fem borna til Andres og Helga, ho hadde tre yngre systre og ein bror, og det er mykje musikk i slekta hennar. Faren var spelemann, nett som far sin [[Knut Torleivson Åkre (1861–1937)|Knut Torleivson Åkre]] frå Valle. Andres var læremeisteren til [[Hallvard T. Bjørgum]] og far hans [[Torleiv H. Bjørgum|Torleiv]]. På morssida var onkelen til Sigrid si gome på farssida, Sigrid Andresdotter Heddi, ein kjend spelemann – [[Knut Jonsson Heddi (1857–1938)|Knut Jonsson Heddi]]. | ||
Ho begynte tidleg å spele [[hardingfele|fele]]. Heime | Ho begynte tidleg å spele [[hardingfele|fele]]. Heime hadde dei ei fele som ungane hadde på deling. I 1930-åra spela Sigrid på same konserten som meisterspelemannen og bureisaren [[Jørgen Tjønnstaul]] frå Telemark på [[Rysstad]]. Ho fortalde seinare at den lange mannen gjekk så opp i musikken der han stod mest på kanten av scenen, at ho var redd han skulle bikka over og detta ned. Tjønnstaulen skal ha overnatta hos Knut Jonsson Heddi den gongen, og spelemannen [[Daniel Sanden-Warg]] fortel at dei sov i same kvila, noko som viste kor gode vener dei var. Daniel fortalde og at det skal ha vore Sigrid og den nest yngste av systrene, [[Ingebjørg Rysstad (f. 1919)|Ingebjørg]], som spela mest. Sigrid spela helst med, men ho var og den beste av dei i ungdomen. Ingebjørg som likte å tevla, ho deltok på fleire [[kappleik]]ar. | ||
Daniel fortalde ein historie om korleis det kunne gå føre seg at Sigrid lærde meir om felespel av grandonkelen, [[Knut Jonsson Heddi]]: | Som ung var ho som månge andre på heia å gjette. Dei var då to hjuringar frå heimen på Åkre, og ho fortel at var «moro – men fælt stundom au». Det kunne være kaldt, og det snjodde stundom. Dei siste åra hadde ho fela med på heia, men sidan dei berre hadde ei måtte ho bli heime så dei andre kunne lera seg å spela. Sigrid fortalde at hu likte godt å spela, «men brudde meg ikkje om å tevle. Men eg trur eg va leike god for det. De e kje det sull te for tevla. Far min tevla ikkje helle.» Seinare var Sigrid i teneste fleire stader, mellom anna på [[Vallarheim Turiststasjon]] i Valle, og på fleire stader rundt Kristiansand. | ||
Daniel fortalde ein historie om korleis det kunne gå føre seg at Sigrid lærde meir om felespel av grandonkelen, [[Knut Jonsson Heddi]], då ho var på ein Nomelandsstøyl: | |||
{{sitat|Hu va jo deir oppe [på heia] som budeie i ungdome, som so mange aire kvende, og Knut Jonsson han hengde der oppe i lange periodar, på Rauestoyl, trur eg de heit. Å der va'an å skraiv å draiv med rjupefangst å fisje. Så de va'kje reint sjelda' at han stakk innom desse heira, buende der heile tida, budeiane å så, og fekk vel noko mate å boitte ti se graute å mjokk å forsjiligt, å spela før da te dans å so, sleike ting. Å då fortalde Sigrei atte i alle fall ai gang at han - eg trur ikkje at Sigrei lærde noko direkte av å Knut altså frå fingje, menneh ho voks opp rett inn me ståga så ongane låga der attaføre å hoyrde når han spela, Knut Jonsson å ao fairen då, An-dris, som konna ailt, så å seie, de mi vite, a reportoare 'ass Knut. Såee, da ha vel båe hu og Injebjør, syster-enni.<br /> | {{sitat|Hu va jo deir oppe [på heia] som budeie i ungdome, som so mange aire kvende, og Knut Jonsson han hengde der oppe i lange periodar, på Rauestoyl, trur eg de heit. Å der va'an å skraiv å draiv med rjupefangst å fisje. Så de va'kje reint sjelda' at han stakk innom desse heira, buende der heile tida, budeiane å så, og fekk vel noko mate å boitte ti se graute å mjokk å forsjiligt, å spela før da te dans å so, sleike ting. Å då fortalde Sigrei atte i alle fall ai gang at han - eg trur ikkje at Sigrei lærde noko direkte av å Knut altså frå fingje, menneh ho voks opp rett inn me ståga så ongane låga der attaføre å hoyrde når han spela, Knut Jonsson å ao fairen då, An-dris, som konna ailt, så å seie, de mi vite, a reportoare 'ass Knut. Såee, da ha vel båe hu og Injebjør, syster-enni.<br /> | ||
[...] Det ho sa om 'an Knut Jonsson, de va' atte han kunna komme innom, osså spela føre då, å hu spela for hand, å viss det var nokko gali så reta han på di, der å då. Om han spela vel då di takji reitt, eller som han meinte at de syll gjerast, og så hermde ho. [...] 'An sointe endi a tak i ein slåtte som heitte [[Skuldalsbruri|Skuldalsbrurei]]. I dei slåtte så e dea takter på bas og på kvarte der de e slags veldige didringas, asså trilla. Så eg forstod det som om at 'an sointe 'en de takji kosse dei syll gjerast, at 'an leiksom syll kleive opp ette finglebainet med dai trillo der. Å di der takje ska symbolisere den der Skuldalsbrurei, de va e jente som droknast, og detti syll då på en måti ... illostrere dei byljon i vatne' då. Så de e so noko byljetook på terse. Å Sigrei lære dei då, direkte av å Knut.}} | [...] Det ho sa om 'an Knut Jonsson, de va' atte han kunna komme innom, osså spela føre då, å hu spela for hand, å viss det var nokko gali så reta han på di, der å då. Om han spela vel då di takji reitt, eller som han meinte at de syll gjerast, og så hermde ho. [...] 'An sointe endi a tak i ein slåtte som heitte [[Skuldalsbruri|Skuldalsbrurei]]. I dei slåtte så e dea takter på bas og på kvarte der de e slags veldige didringas, asså trilla. Så eg forstod det som om at 'an sointe 'en de takji kosse dei syll gjerast, at 'an leiksom syll kleive opp ette finglebainet med dai trillo der. Å di der takje ska symbolisere den der Skuldalsbrurei, de va e jente som droknast, og detti syll då på en måti ... illostrere dei byljon i vatne' då. Så de e so noko byljetook på terse. Å Sigrei lære dei då, direkte av å Knut.}} | ||
| Linje 33: | Linje 34: | ||
*Lien, Ole Birger: «-Aller mest saknar eg fela!», s. 6, ''Setesdølen'' 2015 | *Lien, Ole Birger: «-Aller mest saknar eg fela!», s. 6, ''Setesdølen'' 2015 | ||
* [http://www.setesdalswiki.no/w/index.php?title=Sigrid_Besteland&oldid=128387 «Sigrid Besteland» på] ''[[Setesdalswiki]]'' | * [http://www.setesdalswiki.no/w/index.php?title=Sigrid_Besteland&oldid=128387 «Sigrid Besteland» på] ''[[Setesdalswiki]]'' | ||
* {{hbr1-1|pf01073889000625|Sigrid Besteland}}. | |||
{{Hundreåringer}} | {{Hundreåringer}} | ||
| Linje 43: | Linje 45: | ||
[[Kategori:Valle kommune]] | [[Kategori:Valle kommune]] | ||
[[Kategori:Fødsler i 1916]] | [[Kategori:Fødsler i 1916]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 2019]] | |||
{{Kvinner i lokalhistoria}} | {{Kvinner i lokalhistoria}} | ||
{{nn}} | {{nn}} | ||