291 440
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
mIngen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
| bgfarge = | | bgfarge = | ||
| navn = Skarberg | | navn = Skarberg | ||
| bilde = | | bilde = Bratteland 24.jpg | ||
| bildetekst = | | bildetekst = Skarberg i vinterklede, fotografert av Folke Nesland mot slutten av 1970-åra. | ||
| altnavn = | | altnavn = | ||
| førstnevnt = | | førstnevnt = | ||
| Linje 21: | Linje 21: | ||
| postnr = | | postnr = | ||
}} | }} | ||
<onlyinclude><includeonly>{{thumb|Bratteland 24.jpg|Skarberg i vinterklede, fotografert av Folke Nesland mot slutten av 1970-åra.}}</includeonly> | |||
'''[[Skarberg (Bykle gnr 9/3)|Skarberg]]''' ligg i ei kro på [[Bosvasstrondi]] i [[Bykle kommune]], ein drjug km austanfor [[Skolås (Bykle gnr 9/2)|Skolås]]. Etter det me kan skjøne var det heilt frå starten sjølveigarbruk, og vart verande det, bortsett frå at det var [[husmannsplass]] nokre få år på 1880-talet. | '''[[Skarberg (Bykle gnr 9/3)|Skarberg]]''' ligg i ei kro på [[Bosvasstrondi]] i [[Bykle kommune]], ein drjug km austanfor [[Skolås (Bykle gnr 9/2)|Skolås]]. Etter det me kan skjøne var det heilt frå starten sjølveigarbruk, og vart verande det, bortsett frå at det var [[husmannsplass]] nokre få år på 1880-talet. | ||
| Linje 27: | Linje 28: | ||
Den fyrste til å rydje og byggje her heitte Torleiv Olsson Røysland. I ''Vallesoga'' vert det sagt at Olav Torleivsson, far hans, som budde på [[Heimigard Røysland (Valle)|Heimigard Røysland]], bnr 7, kanskje var son åt Torleiv Alvsson Breive og kona, Gyro Åsmundsdtr., f. Berdalen. Det vert understrika at dette er usikkert, men etter det me kan skjøne talar ingenting imot at det er rett. Kona av Olav Torleivsson var Torbjørg Tarjeisdotter Røysland. Heimigard var heimebruket hennes. (''Valle'' VI, 522 f). | Den fyrste til å rydje og byggje her heitte Torleiv Olsson Røysland. I ''Vallesoga'' vert det sagt at Olav Torleivsson, far hans, som budde på [[Heimigard Røysland (Valle)|Heimigard Røysland]], bnr 7, kanskje var son åt Torleiv Alvsson Breive og kona, Gyro Åsmundsdtr., f. Berdalen. Det vert understrika at dette er usikkert, men etter det me kan skjøne talar ingenting imot at det er rett. Kona av Olav Torleivsson var Torbjørg Tarjeisdotter Røysland. Heimigard var heimebruket hennes. (''Valle'' VI, 522 f). | ||
Torleiv Olsson vart i 1822 gift med ei [[Bratteland (Bykle gnr 9)|Bratteland]]-jente, Ingebjørg Mikkelsdotter, og difor vart det til at han kom til å rydje seg eit bruk under heimegarden hennes. I den gamle gards- og ættesoga (81) står at ho «fekk bruket av faren», og det trur me er rett. Men ingenting vart tinglyst, og seinare oppsitjarar på Bratteland påsto at det Ingebjørg og Torleiv hadde fått berre var ein bruksrett, som var avgrensa til livetida deira. Me kjem attende til dette. | Torleiv Olsson vart i 1822 gift med ei [[Bratteland (Bykle gnr 9)|Bratteland]]-jente, Ingebjørg Mikkelsdotter, og difor vart det til at han kom til å rydje seg eit bruk under heimegarden hennes. I den gamle gards- og ættesoga (81) står at ho «fekk bruket av faren», og det trur me er rett. Men ingenting vart tinglyst, og seinare oppsitjarar på Bratteland påsto at det Ingebjørg og Torleiv hadde fått berre var ein bruksrett, som var avgrensa til livetida deira.</onlyinclude> Me kjem attende til dette. | ||
* '''Ingebjørg Mikkelsdtr. Bratteland''', f 1799, d 1869 | * '''Ingebjørg Mikkelsdtr. Bratteland''', f 1799, d 1869 | ||
| Linje 92: | Linje 93: | ||
Knut Å. Trydal var oppvaksen i [[Stigamidjom (Bykle gnr 17/20)|Stigamidjom]] hjå mora og foreldra hennes. Mora var Ingebjørg Eivindsdotter, som i 1870 hadde gift seg med Tarjei Olavsson Dysje på Skolås. Far av Knut var Ånund Asbjørnsson Berdalen. | Knut Å. Trydal var oppvaksen i [[Stigamidjom (Bykle gnr 17/20)|Stigamidjom]] hjå mora og foreldra hennes. Mora var Ingebjørg Eivindsdotter, som i 1870 hadde gift seg med Tarjei Olavsson Dysje på Skolås. Far av Knut var Ånund Asbjørnsson Berdalen. | ||
{{thumb|Bratteland 25.jpg|Knut Ånundsson (Trydal) Skarberg (1855-1938). Bilete frå kring 1920 i Vegestog-samlinga.}} | |||
* '''Knut Ånundsson Trydal''', f 1855, d 1938 | * '''Knut Ånundsson Trydal''', f 1855, d 1938 | ||
: g 1878 m Torbjørg Hallvardsdtr. Uppstad, f 1856, d 1935. Born: | : g 1878 m Torbjørg Hallvardsdtr. Uppstad, f 1856, d 1935. Born: | ||
| Linje 107: | Linje 109: | ||
Torbjørg Hallvardsdtr. kom frå [[Hylestad]]. Foreldra hennes var Hallvard Torolvsson Faremo og Gunvor Bjørnsdotter Uppstad (Sjå ''Valle'' I, 35 og II, 514). | Torbjørg Hallvardsdtr. kom frå [[Hylestad]]. Foreldra hennes var Hallvard Torolvsson Faremo og Gunvor Bjørnsdotter Uppstad (Sjå ''Valle'' I, 35 og II, 514). | ||
Fyrste tida dei var gifte budde Knut og Torbjørg einkvarstad i Trydal. I 1885 bruka dei på [[Nesland (Bykle gnr 10)|Nesland]] eit bil, men i 1886 var dei attende i Trydal. Det er sikkert rett at dei kom til Skarberg i 1887, slik me var inne på ovanfor. Men me trur ikkje dei kaupte plassen av Bjørgulv O. Nesland fyrr i 1889 eller 1890, for då dei døypte | {{thumb|Bratteland 26.jpg|Skarberg ein gong i åra 1903-1907. Foto frå samlinga til Folke Nesland, truleg teke av August Abrahamsen.}} | ||
sonen Hallvard i 1888 vart Knut notert som husmann i kyrkjeboka, men då Ånund vart døypt i 1890 hadde faren skift status til sjølveigar. | Fyrste tida dei var gifte budde Knut og Torbjørg einkvarstad i Trydal. I 1885 bruka dei på [[Nesland (Bykle gnr 10)|Nesland]] eit bil, men i 1886 var dei attende i Trydal. Det er sikkert rett at dei kom til Skarberg i 1887, slik me var inne på ovanfor. Men me trur ikkje dei kaupte plassen av Bjørgulv O. Nesland fyrr i 1889 eller 1890, for då dei døypte sonen Hallvard i 1888 vart Knut notert som husmann i kyrkjeboka, men då Ånund vart døypt i 1890 hadde faren skift status til sjølveigar. | ||
I 1967 vart det i samband med vassdragsreguleringa oppteke eit intervju med Olav K. Skarberg (f 1893). Her får ein eit inntrykk av tilhøva på bruket. Olav fortalde mellom anna fylgjande: | I 1967 vart det i samband med vassdragsreguleringa oppteke eit intervju med Olav K. Skarberg (f 1893). Her får ein eit inntrykk av tilhøva på bruket. Olav fortalde mellom anna fylgjande: | ||
| Linje 125: | Linje 127: | ||
Om Eivind nokongong freista nytte seg av metoden, eller om han virka, skal vera usagt. | Om Eivind nokongong freista nytte seg av metoden, eller om han virka, skal vera usagt. | ||
{{thumb|Bratteland 27.jpg|Frå Bossvatn mot Skarberg. Gamalt bilete frå samlinga til Folke Nesland.}} | |||
Men i 1901 gifte han seg til [[Gunhildsstog under Røysland]] med Tone Olsdotter frå den plassen. Sidan reiste han til Amerika, medan kona vart buande i Røysland (jfr. ''Valle'', VI 529). Kva år han tok ut, eller korleis det gjekk han «over there», har me ikkje funne opplysning om. | Men i 1901 gifte han seg til [[Gunhildsstog under Røysland]] med Tone Olsdotter frå den plassen. Sidan reiste han til Amerika, medan kona vart buande i Røysland (jfr. ''Valle'', VI 529). Kva år han tok ut, eller korleis det gjekk han «over there», har me ikkje funne opplysning om. | ||
| Linje 137: | Linje 140: | ||
* {{kartverket|1176165}} | * {{kartverket|1176165}} | ||
{{Byklesoga}} | {{Byklesoga|[[Skolås (Bykle gnr 9/2)|Skolås]]|[[Nesland (Bykle gnr 10)|Nesland]]}} | ||
[[Kategori:Garder]] | [[Kategori:Garder]] | ||
| Linje 144: | Linje 147: | ||
[[Kategori:Bykle kommune]] | [[Kategori:Bykle kommune]] | ||
{{artikkelkoord|59.32628|N|7.16451|Ø}} | {{artikkelkoord|59.32628|N|7.16451|Ø}} | ||
{{F1}} | |||