Skjåk historielag: Forskjell mellom sideversjoner

== Historikk ==

Den 17. januar 1932 var det kalla saman til eit møte i [[Marlo skulehus]]. Intensjonen med møtet var å få skipa til eit historielag i Skjåk. [[Rolv K. Øygard]] stod i spissen for dette, og det var han som ynskte velkomen. Her tok dei for seg tankar om kva for arbeid eit historielag burde ta opp, og det vart og lagt fram utkast til lover for laget. I det fyrste styret sat:

Dei fyrste styremøta vart haldne på Aandabu kaffestove. Ellers var det møter på Aanstad. Her tok dei opp tanken om ein jubileumsfest i Bråtå på bakgrunn av at det var 200 år sidan dei fyrste oppsitjarane slo seg ned der. Jubileet vart halde i 1933.  Det var og mange som ivra for å få til eit namnebyte frå Bråtådalen til Åstradalen. Det viste seg å vera stor interesse for dette i Bråtå. Skulestyret gjekk og med på å endre namnet på krinsen til Åstradal skulekrins. Det vart reist spørsmål om kva som var den rette skrivemåten. Trass i at autoritetar i Noreg ville ha Ostra, ynskte historielaget  å nytte Åstra. I 1961 tok Tore Ørjasæter denne tanken oppatt. Noko namneendring vart det likevel ingen ting av. Det vart og vedteke å få reist ein stein ved Storbråtå, der det fyrste huset i grenda stod. Denne steinen vart reist i 1933.

I perioden 1936-1941 er det ingen ting å finne i møteboka for historielaget. I 1941 vart det halde eit møte på Aandabu. Den einaste saka var rekneskapen 1936-40. Den 6. august same året vart det så halde eit møte i Misjonshuset der ein skulle få til ein «rekonstruksjon» av Skjåk historielag. Til det nye styret vart valde: Olav Øygard, Hans Hagen, Ivar Øygard, Kristen Aanstad og Mathias Bruheim. Styret valde til formann Olav Øygard.

Eilev Bakke la på dette møtet fram ei erklæring frå prost Bakke datert juli 1943 frå prost [[Heinrich Holst Neumann|H.H. Neumanns]] arvingar at historielaget kunne få gjeva ut «Skjåks slægter» i bokform. Det vart vedteke å få trykt boka så fort som råd. Dette prosjektet førte til pengeinnsamling og basarar. Trykkinga ville kome på omlag kr 8000.00 for 1500 bøker. Innbindinga vart gjort av Th. Morken for kr 7.00 pr. bok. Arbeidet med retting og innsamling av opplysningar viste seg å ta så lang tid at sjølve trykkinga måtte utsetjast. Den 15. desember 1946 vart det vedteke å selja Ætteboka for kr.15.00 pr bok.  Lillehammer trykkeri hadde trykt boka. Året etter vart det vedteke å utarbeide eit tillegg til Ætteboka fordi det var så mange namn som mangla. I 1968 kom så arbeidet i gang med å gje ut Ættebok II. Oppgåva til Erling Bruheim vart utvida til også å føra slektene lenger attende og å rette opp ein del feil som hadde kome til syne. Då Erling Bruheim døydde,  tok Anna Bruheim  over og fullførte arbeidet.  Boka vart lagt ut til sal på etterjulsvinteren 1970  Innbindinga kom på kr. 8.30 pr bok. Styremedlemene kausjonerte for eit lån på kr 40.000.00 for å få gjeve ut den siste ætteboka.  

Under og like etter krigen var det stor interesse for å skipa til møter på ulike stadar i bygda.  Det kan vera av interesse å sjå kva for tema som var aktuelle i desse krigsåra.  Dei mest populære emna var slikt som:  Samtale om  felemusikk, diktlesing og gamle viser, kjende personar,  jordbruket, skogbruket, samferdsel, sæterstell, heimindustri og umgangsskulen. Dette fortel mykje om søk etter eigen identitet i kontrast til den kulturen som fylgde med okkupasjonsmakta. Mange var tilstades på desse møta. Den 6. februar 1944 var det omlag 100 personar. Den 7. mai var det 110 som møtte på Nord i Lund.

  I 1960 finn vi i møteboka tankar om eit bygdatun i Skjåk. Laget var reservert på grunn av økonomien. Det var Rikard Skjelkvale som fleire gonger tok opp denne tanken i denne tida. Mange hus vart undersøkt med tanke på kjøp, men det ser ikkje ut til at det vart handel i noko tilfelle. I 1964 vart det aktualisert ved at  dei gamle husa på Uppigard Skjåk kunne bli selde. Historielaget oppmoda kommunestyret om å ta eit initiativ i saka. Ellers skulle ein samle inn pengar og arbeide med overtaking av husa. Alle hus, innbu og lausøyre vart registrert. Det vart sett i gang aktieteikning, og advokat for oppsetjing av kontrakt vart kontakta. Det ser ut til å ha vore ei ivrig brevveksling mellom dei ulike etatar utan at det gav noko resultat. Garden er i dag freda, men historielaget er ikkje lenger inne i biletet.

Etter eit heller omflakkande tilvære har historielaget sitt arkiv fått ein teneleg og forsvarleg plass i kjellaren i kommunehuset. Historielaget har gjennom tida fått mykje arkivmateriale i si eige. Dette er no registrert og lagt inn i ein felles katalog med dei andre privatarkiva i Oppland. Interesserte kan no lettare få kjennskap til kva som finst både her i Skjåk og andre stader. Ved at arkivet er tilknytta Opplandsarkivet på Lillehammer kan ein få teknisk og fagleg hjelp når det trengst. Etter kvart kjem det inn materiale frå lag, organisasjonar og private. Arkiva kan gjevast som gave eller deponerast. I siste tilfelle beheld gjevaren eigedomsretten til materialet. Historielaget sitt arkiv er deponert.