291 440
redigeringer
Språkskiftet til nynorsk i Jostedalen (vis kilde)
Sideversjonen fra 25. jan. 2016 kl. 13:25
, 25. jan. 2016{{nn}}
(onlyinclude) |
m ({{nn}}) |
||
| (5 mellomliggende versjoner av 3 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 4: | Linje 4: | ||
<onlyinclude>Det fyrste sporet etter eit engasjement for målsaka i Jostedalen er frå sommaren 1887. Læraren, folkeminnesamlaren og målmannen [[Olav Sande]] var då i Jostedalen og samla stoff til [[Segner fraa Sogn II]], og han har fortald at han då hadde med seg landsmålsbøker som han selde. | <onlyinclude>Det fyrste sporet etter eit engasjement for målsaka i Jostedalen er frå sommaren 1887. Læraren, folkeminnesamlaren og målmannen [[Olav Sande]] var då i Jostedalen og samla stoff til [[Segner fraa Sogn II]], og han har fortald at han då hadde med seg landsmålsbøker som han selde. | ||
Det er likevel all grunn til å tru at det fanst jostedøler som hadde fått kjennskap til landsmålet og målsaka i god tid før dette, om ikkje anna gjennom blad og aviser. Dei jostedølene som hadde gått på [[Sogndal folkehøgskule]] (skipa | Det er likevel all grunn til å tru at det fanst jostedøler som hadde fått kjennskap til landsmålet og målsaka i god tid før dette, om ikkje anna gjennom blad og aviser. Dei jostedølene som hadde gått på [[Sogndal folkehøgskule]] (skipa 1871), hadde òg møtt målsaka der.</onlyinclude> | ||
==1901: Fyrste vedtak om landsmål i skulen== | ==1901: Fyrste vedtak om landsmål i skulen== | ||
| Linje 35: | Linje 35: | ||
==1923 og 1935: Nynorsk liturgi og salmebok== | ==1923 og 1935: Nynorsk liturgi og salmebok== | ||
Kyrkjelyden vedtok 5. februar 1923 å ta i bruk nynorsk liturgi. Det hadde vore mogleg sidan 1906/07, men den store overgangen kom frå kring 1920, og i løpet av 1923 kom talet på sokn med nynorsk liturgi opp i 136 (av 1001). Men alt i 1912-13 hadde jostedølene høyrt nynorsk frå preikestolen. Då var Jostedalen prestelaus, og den nynorskbrukande presten i Årdal, [[ | Kyrkjelyden vedtok 5. februar 1923 å ta i bruk nynorsk liturgi. Det hadde vore mogleg sidan 1906/07, men den store overgangen kom frå kring 1920, og i løpet av 1923 kom talet på sokn med nynorsk liturgi opp i 136 (av 1001). Men alt i 1912-13 hadde jostedølene høyrt nynorsk frå preikestolen. Då var Jostedalen prestelaus, og den nynorskbrukande presten i Årdal, [[Oscar Garman Nagelstad]], vikarierte jamleg i Jostedalen frå september 1912 til april 1913. Han nytta nynorsk både til preike og barnedåp. | ||
[[Nynorsk salmebok]] kom ut i 1925 og vart autorisert til kyrkjebruk. Dei tre frilynde ungdomslaga i bygda, [[Myklemyr ungdomslag]], [[Ungdomslaget Fram (Jostedalen)|Ungdomslaget Fram]] og [[Jostedal ungdomslag]], ivra sterkt for å få den nye salmeboka innførd i Jostedalen og skreiv brev til soknerådet om saka. Ho vekte eit stort engasjement, og etter gudstenesta 27. november 1927 kom saka opp til avgjerd. Heile 143 røysteføre kvinner og menn møtte fram til ein frisk og kjensleladd debatt i kyrkja. Saka enda med at 41 ville ta i bruk Nynorsk salmebok medan heile 102 framleis ville ha Landstads salmebok. Blix sine nynorske salmar var frå før teken i bruk i tillegg til Landstad. Etter åtte år kom så saka opp på nytt, og 2. juni 1935 vart Nynorsk salmebok røysta inn med 55 mot 18 røyster. I løpet av 1935 hadde 213 (av 1020) kyrkjesokn i landet røysta inn Nynorsk salmebok.<ref>Øvregard m.fl. 2010</ref> | [[Nynorsk salmebok]] kom ut i 1925 og vart autorisert til kyrkjebruk. Dei tre frilynde ungdomslaga i bygda, [[Myklemyr ungdomslag]], [[Ungdomslaget Fram (Jostedalen)|Ungdomslaget Fram]] og [[Jostedal ungdomslag]], ivra sterkt for å få den nye salmeboka innførd i Jostedalen og skreiv brev til soknerådet om saka. Ho vekte eit stort engasjement, og etter gudstenesta 27. november 1927 kom saka opp til avgjerd. Heile 143 røysteføre kvinner og menn møtte fram til ein frisk og kjensleladd debatt i kyrkja. Saka enda med at 41 ville ta i bruk Nynorsk salmebok medan heile 102 framleis ville ha Landstads salmebok. Blix sine nynorske salmar var frå før teken i bruk i tillegg til Landstad. Etter åtte år kom så saka opp på nytt, og 2. juni 1935 vart Nynorsk salmebok røysta inn med 55 mot 18 røyster. I løpet av 1935 hadde 213 (av 1020) kyrkjesokn i landet røysta inn Nynorsk salmebok.<ref>Øvregard m.fl. 2010</ref> | ||
| Linje 67: | Linje 67: | ||
*Fretland, Jan Olav, og Oddmund L. Hoel. (2006). Då nynorsken kom til Sogn - glimt frå Jostedalen og Lærdal. ''Årbok for Sogn'', 48-56. | *Fretland, Jan Olav, og Oddmund L. Hoel. (2006). Då nynorsken kom til Sogn - glimt frå Jostedalen og Lærdal. ''Årbok for Sogn'', 48-56. | ||
*Hoel, Oddmund L. (2006). Jostedal mållag 100 år. ''Jostedal skule- og bygdeavis'' (nr. 50), 88-89. | *Hoel, Oddmund L. (2006). Jostedal mållag 100 år. ''Jostedal skule- og bygdeavis'' (nr. 50), 88-89. | ||
{{Språkskifte i norske kommunar 1892-2013}} | |||
[[Kategori:Jostedalen]] | [[Kategori:Jostedalen]] | ||
[[Kategori: | [[Kategori:Nynorsk]] | ||
{{F2}} | |||
{{nn}} | |||