Veiledere, Administratorer, Skribenter
4 496
redigeringer
Språkskiftet til nynorsk i Sogn og Fjordane (vis kilde)
Sideversjonen fra 20. jan. 2013 kl. 22:18
, 20. jan. 2013fleire utvidingar
(presisering Josted + utvida kjelderef) |
(fleire utvidingar) |
||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
I 1892 fekk skulestyra lovheimel ([[Målparagrafen|målparagrafen]]) til å innføre lærebøker og skriftleg opplæring på nynorsk i folkeskulen, og frå same år fekk kyrkjelydane høve til å ta i bruk det nynorske samleboktillegget «Nokre Salmar» av [[Elias Blix]]. Den store overgangen til nynorsk opplæringsmål kom 1905-1910 i Sogn og Fjordane, som i mange bygder i Hordaland. I folkeskulen var nynorskelevane i fleirtal alt i 1910, og i 1920 gjekk kring 90 % av elevane i skular med nynorsk som opplæringsmål. Ingen andre fylke hadde eit så tidleg og så stort språkskifte til nynorsk. | I 1892 fekk skulestyra lovheimel ([[Målparagrafen|målparagrafen]]) til å innføre lærebøker og skriftleg opplæring på nynorsk i folkeskulen, og frå same år fekk kyrkjelydane høve til å ta i bruk det nynorske samleboktillegget «Nokre Salmar» av [[Elias Blix]]. Den store overgangen til nynorsk opplæringsmål kom 1905-1910 i Sogn og Fjordane, som i mange bygder i Hordaland. I folkeskulen var nynorskelevane i fleirtal alt i 1910, og i 1920 gjekk kring 90 % av elevane i skular med nynorsk som opplæringsmål. Ingen andre fylke hadde eit så tidleg og så stort språkskifte til nynorsk. | ||
Tabellen nedanfor viser når skulestyret etter krinsrøysting gjorde det fyrste vedtaket om å innføre nynorsk som skriftleg opplæringsmål i ein eller fleire skulekrinsar i kommunen. | Tabellen nedanfor viser når skulestyret etter krinsrøysting gjorde det fyrste vedtaket om å innføre nynorsk som skriftleg opplæringsmål i ein eller fleire skulekrinsar i kommunen. Årstalet følgjer Hovdans oversyn og kan vere usikkert, og vedtak om å innføre einskilde lærebøker på nynorsk kan ha kome før. Tredje kolonne fortel når det fyrste gong var fleirtal for å ta i bruk Blix-salmane i eit sokn i prestegjeldet. Fjerde kolonne er prosent nynorskelevar i 1935. | ||
Det var større variasjonar i dei lokale språkskifteprosessane enn tabellen gjev inntrykk av, jf. Lothes oversyn over kvar einskild kommune og [[Språkskiftet til nynorsk i Jostedalen||artikkelen om Jostedalen]]. | |||
Ein hovudtendens er at Sogn (både ytre og indre) og dei indre bygdene i Nordfjord hadde det tidlegaste og mest omfattande språkskiftet. Seinast kom språkskiftet i dei ytre bygdene i Nordfjord. | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| Linje 89: | Linje 93: | ||
==Kjelde== | ==Kjelde== | ||
*Grepstad, Ottar. (2012). Språkfakta Sogn og Fjordane 1646-2012. Nynorsk kultursentrum, særleg tab. 40. ([http://www.aasentunet.no/default.asp?id=13934&menu=4395 Digital utgåve, Nynorsk kultursentrum]) | *Hovdan, Peder. (1928). ''Frå folkemål til riksmål. Blad or Noregs nyaste målsoga.'' Oslo: Noregs mållag, s. 88 ([http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2006120400029 Digital utgåve, NBdigital]). | ||
*Lothe, Anders A. (1950). ''Målreisingssoga i Sogn og Fjordane.'' Florø: Firda lærarlag m.fl., s. 391 ([http://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digibok_2011050405016 Digital utgåve, NBdigital]) | |||
*Grepstad, Ottar. (2012). ''Språkfakta Sogn og Fjordane 1646-2012.'' Nynorsk kultursentrum, særleg tab. 40. ([http://www.aasentunet.no/default.asp?id=13934&menu=4395 Digital utgåve, Nynorsk kultursentrum]) | |||
[[Kategori:Norsk språk]] | [[Kategori:Norsk språk]] | ||