Skribenter
87 027
redigeringer
Ulefos Jernværk: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
→Galleri
| (7 mellomliggende revisjoner av samme bruker vises ikke) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|No-nb digibok 2013103024002 0290 1.jpg|Ulefos Jernværk i 1864.| | {{thumb|No-nb digibok 2013103024002 0290 1.jpg|Ulefos Jernværk i 1864.|frå boka ''Holla'', s. 290 (Oslo, 1925)}} | ||
'''[[Ulefos Jernværk]]''' er eit jernverk som ligg i [[Ulefoss]] i [[Nome kommune]]. Verksemda vart grunnlagt 8. august 1657, og er ei av Noregs eldste bedrifter. | '''[[Ulefos Jernværk]]''' er eit jernverk som ligg i [[Ulefoss]] i [[Nome kommune]]. Verksemda vart grunnlagt 8. august 1657, og er ei av Noregs eldste bedrifter. | ||
| Linje 6: | Linje 6: | ||
Jernverket på Ulefoss vart starta etter at ein fann jernmalm på [[Fen]] ved [[Norsjø]] i 1652. Fen ligg 2,5 km frå Ulefoss, og på Ulefoss fanst dei naudsynte forutsetningane for eit jernverk; eit stort vassfall og god tilgang på trekol. ''[[Ulefossen]]'' hadde sidan midten av 1500-tallet vore nytta til sagbruksdrift. I moderne tid er fallet utbygd med to kraftstasjoner på til sammen 13,8 MW. | Jernverket på Ulefoss vart starta etter at ein fann jernmalm på [[Fen]] ved [[Norsjø]] i 1652. Fen ligg 2,5 km frå Ulefoss, og på Ulefoss fanst dei naudsynte forutsetningane for eit jernverk; eit stort vassfall og god tilgang på trekol. ''[[Ulefossen]]'' hadde sidan midten av 1500-tallet vore nytta til sagbruksdrift. I moderne tid er fallet utbygd med to kraftstasjoner på til sammen 13,8 MW. | ||
{{thumb|No-nb digibok 2013103024002 0285 1.jpg|Trekullmasomn ved Ulefos Jernværk i 1864.| | {{thumb|No-nb digibok 2013103024002 0285 1.jpg|Trekullmasomn ved Ulefos Jernværk i 1864.|frå boka ''Holla'', s. 285 (Oslo, 1925)}} | ||
''Masomnen'' ved jernverket vart slokka i 1877, og med den opphøyrde råjernsproduksjonen. Støyperiverksemda og namnet levde likevel vidare, med dei kjende ''Ulefosomnane'' som hovudprodukt heilt fram til slutten av 1950-talet. ''Gategodset'' blei introdusert i 1952, og overtok etter kvart som det viktigaste produktområdet. | ''Masomnen'' ved jernverket vart slokka i 1877, og med den opphøyrde råjernsproduksjonen. Støyperiverksemda og namnet levde likevel vidare, med dei kjende ''Ulefosomnane'' som hovudprodukt heilt fram til slutten av 1950-talet. ''Gategodset'' blei introdusert i 1952, og overtok etter kvart som det viktigaste produktområdet. | ||
Framleis produserar jernverket eit mindre antall vedomnar etter ein modell frå 1766. Omnen kan | Framleis produserar jernverket eit mindre antall vedomnar etter ein modell frå 1766. Omnen kan vere verdas eldste industriprodukt som framleis er i produksjon. | ||
Ulefos Jernværk er framleis ei viktig hjørnestensbedrift i Nome kommune. Nokre familiar har gjennom generasjonar vore knytt til bedrifta 350 år attende i tid. Sjette generasjon [[Cappelen (slekt)|Cappelen]] sit i dag i leiinga av bedriften. | Ulefos Jernværk er framleis ei viktig hjørnestensbedrift i Nome kommune. Nokre familiar har gjennom generasjonar vore knytt til bedrifta 350 år attende i tid. Sjette generasjon [[Cappelen (slekt)|Cappelen]] sit i dag i leiinga av bedriften. | ||
| Linje 15: | Linje 15: | ||
I 1999 blei holdingselskapet [[Ulefos NV AS]] oppretta. Selskapet består av Ulefos Jernværk AS og det finske støyperiet [[Niemisen Valimo OY]]. [[Cappelen Holding AS]] eig 100 prosent av selskapet. Konsernet er leiande på gategods til det nordiske markedet, og leverer gategods i både grå- og seigjern. | I 1999 blei holdingselskapet [[Ulefos NV AS]] oppretta. Selskapet består av Ulefos Jernværk AS og det finske støyperiet [[Niemisen Valimo OY]]. [[Cappelen Holding AS]] eig 100 prosent av selskapet. Konsernet er leiande på gategods til det nordiske markedet, og leverer gategods i både grå- og seigjern. | ||
I 2017 hadde Ulefos Jernværk omlag 145 tilsette, og ein produksjonskapasitet på maksimalt 13 | I 2017 hadde Ulefos Jernværk omlag 145 tilsette, og ein produksjonskapasitet på maksimalt 13 000 tonn. | ||
7. januar 2022 vart bedrften råka av brann som skal ha starta i ein gummipakning i en dør i en sandblåsemaskin. Brannen spreide seg til fleire etasjer. Skadeomfanget vart ikkje så omfattande. | |||
==Galleri== | ==Galleri== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
No-nb digibok 2013103024002 0284 1.jpg|Ulefos Jernværk i 1864. | No-nb digibok 2013103024002 0284 1.jpg|Ulefos Jernværk i 1864.{{byline|frå boka ''Holla'', s. 284 (Oslo, 1925)}} | ||
No-nb digibok 2013111808064 0799 2.jpg | No-nb digibok 2013111808064 0799 2.jpg|Oversiktsbilde.{{byline|frå boka ''Det Norske næringsliv. 4 : Telemark fylkesleksikon'', Det norske næringslivs forl., 1942-1956 (Bergen, 1949)}} | ||
Ulefos Jernværk.png|[[Jens Wang]]s maleri av Ulefos Jernværk til Maskinhallen på [[Jubileumsutstillingen på Frogner 1914]].{{byline|[[Norsk Teknisk Museum]]}} | |||
</gallery> | </gallery> | ||
==Kjelder og vidare lesning== | ==Kjelder og vidare lesning== | ||
* | *[http://www.ulefosnv.com/om-oss/historien/ Heimesida] til Ulefos Jernværk AS. | ||
*Hauge, Yngvar: ''Ulefos jernværk''. Utg. Aschehoug. Oslo. 1957. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2008051404112}}. | *Hauge, Yngvar: ''Ulefos jernværk''. Utg. Aschehoug. Oslo. 1957. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2008051404112}}. | ||
* ''Holla''. Utg. Erik St. Nilssen. Oslo. 1925. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2013103024002}}. | |||
* [https://www.nrk.no/vestfoldogtelemark/brann-i-ulefoss-jernvaerk-1.15799851 Brann hos historisk bedrift - alle er evakuert], NRK, 7. januar 2022 | |||
== | ==Eksterne lenker== | ||
*''Program om støyping av jernomnar ved Ulefos Jernværk''. Film frå 1980. [https://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_digifilm_795922_20140910 Lenke] til filmen på [[Nasjonalbiblioteket]] si nettside. | |||
*''En bedrift med tradisjoner. Samtale med gamle arbeidere på Ulefoss Jernverk.'' Opptak frå 10. august 1946. [https://urn.nb.no/URN:NBN:no-nb_dra_1996-02176P Lenke] til innslag på Nasjonalbiblioteket si nettside. | |||
{{Artikkelkoord|59.28391|N|9.25851|Ø}} | |||
[[Kategori:Nome kommune]] | [[Kategori:Nome kommune]] | ||
[[Kategori:Ulefoss]] | [[Kategori:Ulefoss]] | ||