Veiledere, Administratorer
9 032
redigeringer
Mellomlagring
(Tilføying på litteraturlista) |
(Mellomlagring) |
||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
Med ei ny befalsordning frå [[1930]] vart yrkesnemninga underoffiser oppheva i og med innføringa av [[einskapsbefalet]]. Det vart da innført gjennomgåande befalsutdanning. Det innebar at alt yrkesbefal frå og med sersjants grad måtte ha gjennomgått [[befalsskole]]. Med eksamen artium kunne ein så gå vidare til [[Krigsskolen]]. Det nye var at ein nå kunne få offisersgrad utan å ha gått Krigsskolen. Før kunne det skje berre unntaksvis. | Med ei ny befalsordning frå [[1930]] vart yrkesnemninga underoffiser oppheva i og med innføringa av [[einskapsbefalet]]. Det vart da innført gjennomgåande befalsutdanning. Det innebar at alt yrkesbefal frå og med sersjants grad måtte ha gjennomgått [[befalsskole]]. Med eksamen artium kunne ein så gå vidare til [[Krigsskolen]]. Det nye var at ein nå kunne få offisersgrad utan å ha gått Krigsskolen. Før kunne det skje berre unntaksvis. | ||
</onlyinclude> | </onlyinclude> | ||
== Grader == | |||
=== Hæren === | |||
<onlyinclude></onlyinclude> | |||
Underoffisersgradane var ved avviklingstidspunktet (1930): | |||
{| class="wikitable" | |||
|- | |||
! Grad (frå øvst til nedst) | |||
! Merknader | |||
|- | |||
|[[Leksikon:Fanejunker|Fanejunker]] | |||
|I artilleriet [[Leksikon:Stykkjunker|stykkjunker]], i kavaleriet [[Leksikon:Standartjunker|standartjunker]] | |||
|- | |||
| [[Kommandersersjant]] | |||
| | |||
|- | |||
|[[Leksikon:Fourer|Furer]] | |||
| | |||
|- | |||
|[[Sersjant]] | |||
| | |||
|- | |||
|[[Leksikon:Korporalskap|Korporal]] | |||
|Ikkje rekna til underoffiserskorpset etter 1854 | |||
|} | |||
=== Marinen === | |||
{| class="wikitable" | |||
|- | |||
! Grad (frå øvst til nedst) | |||
! Merknader | |||
|- | |||
|1. grad | |||
|Korpssersjant, stabssersjant, artilleriassistent, takkelassistent m.m. NB! Desse vart løytnantar frå 1916. | |||
|- | |||
|2. grad | |||
|Overkanonér, høgbåtsmann, kompanisersjant, overfurér | |||
|- | |||
|3. grad | |||
|Kanonér, båtsmann, furér | |||
|- | |||
|4. grad | |||
|Underkanonér, båtsmannmath | |||
|- | |||
|5. grad | |||
|Kanonskyttar med over tre års teneste og menig som utførte underoffisers teneste | |||
|} | |||
== Underoffisersskolar == | |||
=== Hæren === | |||
På 1600- og det meste av 1700-talet vart underoffiserane tekne ut blant dei menige og gjevne individuell vidareopplæring i avdelingane. I [[1786]] kom den fyrste [[underoffisersskolar|underoffisersskolen]] («skriverskole»), nemleg for verva artilleristar, med tilhald på [[Akershus festning]]. I [[1791]] fekk eliteavdelinga [[Det norske gevorbne jegerkorps]] sin skole på [[Kongsvinger]]. I [[1804]] vart det oppretta skrivarskolar for infanteriet i [[Halden]] (Fredrikshald), [[Fredrikstad]], [[Christiania]], [[Fredriksvern]] ([[Stavern]]), [[Kristiansand]], [[Bergen]] og [[Trondheim]]. Kavaleriet fekk sin «ekserser- og rideskole» på Akershus tre år seinare. Frå da av kan ein seie at systemet med underoffiserskolar var etablert for heile Hæren. | På 1600- og det meste av 1700-talet vart underoffiserane tekne ut blant dei menige og gjevne individuell vidareopplæring i avdelingane. I [[1786]] kom den fyrste [[underoffisersskolar|underoffisersskolen]] («skriverskole»), nemleg for verva artilleristar, med tilhald på [[Akershus festning]]. I [[1791]] fekk eliteavdelinga [[Det norske gevorbne jegerkorps]] sin skole på [[Kongsvinger]]. I [[1804]] vart det oppretta skrivarskolar for infanteriet i [[Halden]] (Fredrikshald), [[Fredrikstad]], [[Christiania]], [[Fredriksvern]] ([[Stavern]]), [[Kristiansand]], [[Bergen]] og [[Trondheim]]. Kavaleriet fekk sin «ekserser- og rideskole» på Akershus tre år seinare. Frå da av kan ein seie at systemet med underoffiserskolar var etablert for heile Hæren. | ||
=== Marinen === | |||
== Organisasjonar == | |||
=== Hæren === | |||
Underoffiserane var pionerar i fagleg organisering her til lands. [[Christiania Underofficersforening]] vart skipa 24. oktober 1847. [[Bergens Underofficersforening|Bergen]] kom etter 1. desember same året, og [[Trondhjem Underofficersforening]] tok til 4. januar 1850. Landssamskipnaden [[Den norske Landsunderofficersforening]] vart skipa den 7. februar 1896. Det er direkte kontinuitet frå denne samskipnaden til dagens LO-tilslutta [[Norges Offisersforbund]]. | Underoffiserane var pionerar i fagleg organisering her til lands. [[Christiania Underofficersforening]] vart skipa 24. oktober 1847. [[Bergens Underofficersforening|Bergen]] kom etter 1. desember same året, og [[Trondhjem Underofficersforening]] tok til 4. januar 1850. Landssamskipnaden [[Den norske Landsunderofficersforening]] vart skipa den 7. februar 1896. Det er direkte kontinuitet frå denne samskipnaden til dagens LO-tilslutta [[Norges Offisersforbund]]. | ||
Fram til 1880-åra var tilsetjing og oppseiing av underoffiserar tillagt dei einskilde militære sjefane på bataljonsnivå. Det vart ei viktig sak for underoffisersforeiningane å oppnå betre vern som tilsette. Foreiningane tok initiativ til eit lovforslag, som etter fleire utsetjingar og kongeleg sanksjonsnekt vart vedteke i modifisert form av Stortinget med verknad frå 1. januar 1886. «Underoffiserslova» gjekk mellom anna ut på at underoffiserane etter tre års prøvetid skulle få fast tilsetjing med rett til å stå i teneste til 52 års alder for sersjantar og 60 år for høgare grader. Det var den gongen eineståande for offentleg tilsette under embetsnivået. | Fram til 1880-åra var tilsetjing og oppseiing av underoffiserar tillagt dei einskilde militære sjefane på bataljonsnivå. Det vart ei viktig sak for underoffisersforeiningane å oppnå betre vern som tilsette. Foreiningane tok initiativ til eit lovforslag, som etter fleire utsetjingar og kongeleg sanksjonsnekt vart vedteke i modifisert form av Stortinget med verknad frå 1. januar 1886. «Underoffiserslova» gjekk mellom anna ut på at underoffiserane etter tre års prøvetid skulle få fast tilsetjing med rett til å stå i teneste til 52 års alder for sersjantar og 60 år for høgare grader. Det var den gongen eineståande for offentleg tilsette under embetsnivået. | ||
=== Marinen === | |||
== Kjelder og litteratur == | == Kjelder og litteratur == | ||