Rukenstølane (Ustaoset)
Koordinater: 60°31′3″ N 8°0′42″ Ø
Rukenstølane (Ruken, Rugestølen) ligg på Ustaoset, Hol kommune, sør for Rukenhøvda. Dei omfattar Geilo-Ruken, Sekshus-Ruken (båe med gnr 19/14), Nordre Ruken (19/12) og Krossbugjerdene (19/24). Etter Krossbugjerdene ligg i dag (2012) restar av to steinbuer. På Nordre Ruken står to stølshus, medan det på Ruken står tre.
Opphavleg låg truleg Ruken til Mehus i Kvisla. Lars Guttormsen Mehus og svigersonen, Ole Asleson Mehus, selde ein Rukenstøl til Eirik Knutson Verpe, Ustedalen, for 8 rdlr. i 1748. Eirik selde denne vidare til Eirik Olson Nerol (Nerolshaugen), Holet, for 40 rdlr. i 1769. Sonesonen til Eirik O., Ola Olson Sekshus, bytte i 1851 til seg ein voll på Ruken som broren Knut Olson Nerolshaugen då eigde. Eit skyldskifte frå 1881 syner at den same Knut på denne tid selde ein Rukenstøl til Ola Tolleivson Geilo, Ustedalen. Ola fekk sett opp to trebuer der i staden for dei gamle steinbuene. I 1892 selde han ein del av stølen (3 gjerder) til Ola Olson Sekshus (1859-1922), Ustedalen. Her var store vollar og mykje stein, så Ola syntest det gjekk seint med slåtten. Dette dreidde seg truleg om Krossbugjerdene som Ola i 1904 sto ført opp som eigar av. Etter at Ola døydde fekk sonen, Knut Olson Sekshus, skøyte (1925) på både Krossbugjerdene og Nordre Ruken. Då Gudmund Olavson Tollerud overtok garden Sekshus med stølane i 1971, var Krossbugjerdene nedlagt, mens Nordre Ruken truleg framleis var i bruk.
Sjå også
Oversyn over setrer på Ustaoset.
Kjelder
- Reinton, Lars og Sigurd: Folk og fortid i Hol. I kommisjon hos Grøndahl, 1938-1982. Bind 7.