Vis kilden til Sollid (Bykle gnr 13/38)

{{Infoboks gard
| målform       = nn
| bgfarge       = 
| navn          = Sollid
| bilde         = Mosdøl 48.jpg
| bildetekst    = Sollid 1910. Foto: Ferdinand Køhn, Kristiansand. Kvinnene i framgrunnen er Birgit Knutsdotter og Tone Olavsdotter. Bilete frå Ingebjørg Vegestog.
| altnavn       = 
| førstnevnt    = 
| ryddet        = 
| utskilt       = 
| sted          = [[Bykle]] (Kyrkjebygdi)
| sokn          = [[Bykle sokn|Bykle]]
| kommune       = [[Bykle kommune|Bykle]]
| fylke         = [[Agder fylke|Agder]]
| gnr           = 13
| bnr           = 38
| areal         = 
| bruk          = 
| type          = Småbruk
| gateadr       = Bykilsmoen 2
| postnr        = 
}}
'''[[Sollid (Bykle gnr 13/38)|Sollid]]''' ligg oppi lia på nordsida av Fiskleimhylen i nordenden av [[Bykil]], heilt i sudvestkanten av [[Mosdøl (Bykle gnr 13)|mosdølgardsvaldet]] i [[Bykle kommune]]. På vestsida byter Sollid mot [[Holen (Bykle gnr 12)|Holen]], på austsida mot Mosdøl og på sørsida mot [[Bykilsmoen (Bykle gnr 13/8)|Bykilsmoen]]. Bruket var fyrst [[husmannsplass]] under [[Mosdøl (Bykle gnr 13/3)|Evre Mosdøl]], bnr 3. Her vart rudt og bygt i 1863, og året etter fekk plassmannen bygselsbrev av Tarald Ånundsson Mosdøl. 

Plassleiga vart fastsett til halvannan speciedalar og 2 arbeidsdagar i året. Plassen var sjølveigarbruk frå kring 1880, men merkeleg nok tok det langt over hundre år etter dette fyrr bruket vart skyldsett og matrikulert for seg sjølv, og der har ein forklaringa på det høge bruksnummeret. Papirarbeidet i samband med skyldsetjinga vart avslutta våren 2002. 

Rudningsmannen i 1863 var fødd einkvarstad i [[Skafså]], men då han kom hit, hadde foreldra hans, Hallvard Olavsson Mule og kona, Tone Olavsdotter, i 20 års tid halde til på [[Oddeskar under Dale]]. Dei er omtala i bolken om den verestaden i ''Vallesoga'' (VI, 65). Men nå til dei som kom hit: 

{{thumb|Mosdøl 50.jpg|Olav O. Sollid med kone i Amerika. Bilete frå Ingebjørg Vegestog.}}
* '''Olav Hallvardsson Oddeskar''', f 1829, d 1900 
: g 1. 1860 m Margit Knutsdtr. Hoslemo, f 1824, d 1895. Born: 
:* Hallvard, f 1860, d 1863 
:* Gyro, f 1866, d 1867 
: g 2. 1888 m Birgit Knutsdtr. Byklum, f 1852, d 1938. Born: 
:* Olav, f 1886, til Amerika 1906, d ca 1935, g m ukj. 
:* '''Tone''', f 1891, g 1918 m Knut Bjugsson Homme, sjå nedanfor 
 
Margit Knutsdotter var frå [[Uppigard (Bykle gnr 4/2)|Uppigard Hoslemo]]. Knut Knutsson på det bruket og kona, Guro Oddsdotter, var foreldra hennes. 

Olav fekk eingong mellom 1875 og 1886 kaupe plassen sin til eit sjølveigande småbruk. I 1886 fekk han også kaupe den store utmarksteigen Lambeto på vestsida av Bykil hjå Pål Oddsson Byklum i Innistog Gjerden. Kaupet av Lambeto vart tinglyst, kaupet av Solli vart ikkje det, men pengane til Lambeto hadde Olav lånt hjå Knut Hallvardsson Trydal, som fekk tinglyst pant i båe eigedomane. 

Då Margit sumaren 1886 fekk vita at mannen hennes var far til barnet åt Birgit Knutsdotter Byklum, kravde ho skilsmisse ved dom, domen fall 5.10. same året. Eit par år seinare gifte Olav seg omatt med Birgit. Ho var dotter åt Knut Åvoldsson på [[Juvet (Bykle gnr 14/4)|Juvet under Byklum]] og kona, Gro Arnesdotter, fødd Berdalen. Margit budde etter skilsmissa mellom anna i [[Bjones (Bykle gnr 16/8)|Bjones]], men då ho døydde i 1895, var ho i [[Bjørnarå (Bykle gnr 18)|Bjørnarå]]. 

Etter at Olav døydde fem år seinare, vart Birgit og borna verande i Sollid. Sonen Olav flutte likevel etter måten tidleg ut, for då han drog til Amerika med eit emigranstkip frå [[Kristiansand]] våren 1906, vart han oppskriven som busett i [[Hornnes]]. Då dottera Tone gifte seg i 1918, overtok ho og mannen hennes bruket. 

{{thumb|Mosdøl 51.jpg|Ståande: Knut B. Sollid, Jon T. Trydal, Mikkel Hisdal, Bjug K. Sollid. Sitjande: Birgit K. Sollid, Hallvard F. Trydal, Dreng Hisdal, Ingebjørg Hisdal. Biletet er teke av Jon O. Løyland då denne flokken var samla til passfotografering hausten 1940. Frå Setesdalsmuseet.}}
* '''Tone Olavsdtr. Sollid''', f 1891, d 1925 
: g 1918 m Knut Bjugsson Homme, f 1889, d 1977. Born: 
:* '''Bjug''', f 1919, g 1942 m Gyro Bjørgulvsdtr. Homme, sjå nedanfor 
:* Margit, f 1920, g 1947 m Olav Hallvardsson Trydal, sjå [[Åsdokk (Bykle gnr 17/21)|Åsdokk Trydal]], gnr 17, bnr 21 
:* Birgit, f 1922, husmor, gbr., g m Harald Ødegård, [[Ulefoss]], busett Ulefoss, born: 
::* Mathias, f 1948, g m Randi Eiklund, [[Ulefoss]], busett Ulefoss
::* Tone f 1949, g m Sigbjørn Andreassen, [[Ulefoss]], busett Ulefoss 
:* Olav, f 1924, d 1924 
 
Knut Bjugsson var frå [[Bjugshus under Steinsland]] i [[Valle kommune|Valle]]. Foreldra hans var Bjug Knutsson Homme og kona, Margit Olsdotter, fødd Haugen (jfr. ''Valle'' III, 580). 

Ei stund etter at Knut og Tone hadde overteke Sollid reiste Birgit til sonen Olav i USA, og budde hjå han nokre år, men så døydde Olav, berre snaue 50 år gamal. Då drog mora heimatt til Sollid og budde hjå versonen, som hadde vorte enkemann. 

Knut sette opp ny stoge på bruket i 1937. Ho er i to fulle høgder og har ei grunnflate på 80 m². Same året fekk han seg også opp ein ny løebygning. 

Knut budde her med borna sine og dreiv bruket til 1941, då han flutte til Bjones, som han leigde hjå enka Tore Olavsdotter Bjones. Det var noko meir dyrka jord på Bjones, og såleis meir å greie seg på under [[andre verdenskrig|krigen]]. I 1947 flutte han oppatt hit saman med sonen og kona hans, som då gifte seg og overtok bruket. 

{|style="float:right; clear:right; "
|-style="vertical-align:top;"
|{{thumb|Mosdøl 52.jpg|Bjug Sollid var god smed. Her sit han og smiar på eit knivblad ein gong i 1980-åra. Folke Nesland tok biletet.}}
|{{thumb|Mosdøl 53.jpg|Bjug og Gyro Sollid i 1978.|Gerd Fosse Hovden}}
|}
* Bjug Knutsson Sollid, f 1919, d 1998 
: g 1947 m Gyro Bjørgulvsdtr. Homme, f 1921. Born: 
:* Tone, f 1949, g m Torjus J. Trydal, f 1949, d 1986, sjå [[Sarvskroken (Bykle gnr 15/30)|Sarvskroken]], gnr 15, bnr 30, jfr. nedanfor 
:* Birgit, f 1953, g m Lars Sveinung Tveiten, sjå [[Malmvegen 26 (Bykle)|Malmvegen 26]], gnr 2, bnr 353 
:* Knut, f 1959, tømrar, lærar byggfag, busett [[Valle kommune|Valle]] til 1985, sidan [[Kristiansand]], g 1. 1983 m Sissel Synnøve Vatnedalen, Tveit ved Kr.sand, born: 
::* Marion, f 1983
::g 2. m Gro Ljunggren, [[Kristiansand]], born: 
::* Morgan, f 1995 
::* Sander, f 1997
 
Gyro Bjørgulvsdotter kom frå [[Gråmannshus (Valle gnr 29/1)|Gråmannshus]] i Valle, gnr 29, bnr 1. Foreldra hennes var Bjørgulv Torsson Homme og kona, Birgit Bjørgulvdotter, fødd Homme. 

Bjug og Gyro dreiv bruket med 2 kyr, 8-10 sauer, og gjerne ein gris og nokre høns. I 1950 sette dei opp nytt fjos ved sidan av løa frå 1937. Utpå 1950-talet fekk dei kaupe eit stykke på nordsida av elva frå [[Holen (Bykle gnr 12)|Holen]], og dyrka opp kring 15 mål der, så det dyrka arealet på eigedomen kom opp i omlag 30 mål. Ved sidan av bruket dreiv Bjug mykje med bygningsarbeid, og var elles med på fleire kraftanlegg. 

I 1967 selde Bjug og Gyro damrettar til [[I/S Øvre Otra]], og sette seg året etter opp eit nytt hus i [[Nedre Sarv]] i [[Bykle|Kyrkjebygdi]] ([[Sollid (Bykle gnr 15/35)|Sollid]], gnr 15, bnr 35). Her bur Gyro framleis (hausten 2002). Då det viste seg at det likevel ikkje vart aktuelt å demme ned gardsbruket, fekk familien behalde det. 

Då Bjug var borte i 1998, kom borna til om at det høvde best at Tone, eldste dottera, overtok Sollid, medan Knut fekk ei hyttetomt på eigedomen. I samband med denne heimelsovergangen oppdaga dei at bruket aldri hadde vore skyldsett for seg sjølv, og såleis heller ikkje var oppført i matrikkelen. Det vart då teke initiativ til dette, men fyrst våren 2002 var det nødvendige papirarbeidet til endes, og Tone vart formell eigar. Ho er nærare omtala i bolken om heimen hennes i Nedre Sarv ([[Sarvskroken (Bykle gnr 15/30)|Sarvskroken]], gnr 15, bnr 30). 
 
{{Byklesoga|[[Kyrkjelii 10 (Bykle)|Kyrkjelii 10]]|[[Byklum (Bykle gnr 14)|Byklum]]}}

[[Kategori:Garder]]
[[Kategori:Småbruk]]
[[Kategori:Bykle kommune]]
{{nn}}