Ålhus krins

Ålhus krins (også skreve Aalhus) var ein skulekrins i Jølster kommune i Sogn og Fjordane. Skulekrinsen dukkar fyrst opp i protokollane i 1882, men kan ha vore i drift tidligare.

I 1897 blei Svidal skulekrins slått saman og lagt under Aalhus krins. Samanslåinga hadde blitt vedtatt av skulestyre i Jølster i 1896, men blei først gjennomført i 1897, da kyrkjedepartementet godkjente vedtaket.

Det vart i perioden 1898 til 1900 også heldt privatskule i Aalhus. Dette var for barn under 15 år. Totalt var det 39 barn som blei undervist i privatskule dei to åra. Frå hausten 1900 var det berre fem barn som blei undervist utanfor folkeskulen i heile kommunen.

I 1959 blei det bestemt at dei fire skulekrinsane: Aalhus, Eikaas, Gjesdal og Sandal skulle samlast til «ein skulestad». Den nye skulen skulle vere på Vassenden. Da Vassenden skule blei opningsklar i 1968, så vart Aalhus skulekrins nedlagt og innlemma i den nye skulen.

Skulehus

Når det blei bygga eit skulehus i Ålhus er usikkert. Det eldste tilfellet man høyrer om skulehuset er i femårmeldinga for «Jølster folkeskoler» frå 1891-1895. Der står det oppført at «Aalhus skolehus er opført af kretsen uden amtsbidrag og er saaledes kredsens eigedom». Skulehuset måtte derfor ha vore drift seinast i 1891.

I perioden 1896-1900 vart det bygd eit nytt skulehus i Aalhus. I femårsmeldinga frå same periode, står det fylgjande: «I Aalhus er bygget nyt skolehus med 2 klasseværelser, Hvis gulvflade er henholdsvis 6.5 X 7 og 6.5 X 5». Det nye skulehuset rommet ca. 30 barn.

I 1956 blei det innlagt «drikkevatn og vassklosett» på skulen. Gangen vart også utvida og eit nytt rom til skulemateriell vart bygt.

Skuledagen

Informasjon om skuletid og fag for folkeskulen i Jølster

Foto: Henta frå: Dagbok for Ålhus skulekrins 1960-1968

I Skuleprotokoll for Ålhus skulekrins 1903-1968 oppgis det at det i 1940 ikkje vart avheldt årsprøve, og at elevane istaden har fått standpunktkarakterar. I den same protokollen oppgis det at engelsk vart innført som fag ved skulane i Jølster frå hausten 1966. I 1967 var det derfor berre gitt karakterar i muntleg engelsk.

Lærarar

Etternamn	Fornamn	Fødd	Skule	Tilsett år	Slutta år	Utdanning frå	Merknad
Fossheim	Elias	1846	Ålhus	1883	1893	Balestrand 1867 og Stord 1870
Fossen	Anders	1855	Ålhus	1893, 1908	1900, 1912	Hamar 1884	Var lærar på Ålhus i to perioder: 1893-1900 og 1908-1912
Ålhus	Johannes	1880	Ålhus	1900	1908	Elverum 1900
Bolæst	Aud		Ålhus	1911	1912
Sandnes	Samuel	1890	Ålhus	1912	1914	Volda 1911
Thune	Hermund	1891	Ålhus	1914	1960	Lærarskuleeksamen 1912
Fluge	Kristianne	1902	Ålhus	1927	1941
Blakar Sunde	Anne		Ålhus	1951	1961		Lærarinne for 1. og 2. klasse
Aasen	Kåre		Ålhus	1961	1968
Sårheim	Almveig		Ålhus	1961	1962		Lærarinne for 1. og 2. klasse
Erna	Osvoll		Ålhus	1966	1968		Lærarinne for 1. og 2. klasse

Kjelder og litteratur

Prenta kjelder

• Femårsmeldingar frå 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905, Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
• Espeland, Arne: Norske skulefolk. Stavanger, Dreyer (1934)
• Bakke, Karl: Norske skulefolk 1. Stavanger, Dreyer (1952)
• Bakke, Karl: Norske skulefolk 2. Stavanger, Dreyer (1952)

Digitale kjelder

• Firda Folkeblad 15.02.1956

Ikkje-prenta kjelder

• Dagbok for Svidal og Ålhus skulekrins 1891-1914. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
• Dagbok for Ålhus skulekrins 1883-1904. Digital versjon og Digitalarkivet.no.
• Dagbok for Ålhus skulekrins 1904-1924. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
• Dagbok for Ålhus skulekrins 1914-1945. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
• Dagbok for Ålhus skulekrins 1924-1968. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
• Dagbok for Ålhus skulekrins 1945-1960. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
• Dagbok for Ålhus skulekrins 1960-1968. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
• Skuleprotokoll for Ålhus skule og Svidal skule, 1892-1913. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
• Skuleprotokoll for Ålhus og skulekrins 1903-1968. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
• Protokoll over undervisningspliktige born for Ålhus skulekrins, 1907. Digital versjon på Digitalarkivet.no.