Begna: Forskjell mellom sideversjoner

1 347 byte lagt til ,  10. feb. 2022
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring
 
(14 mellomliggende versjoner av 3 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
'''[[Begna]]''' er ei elv i [[Valdres]]. Vassdraget den tilhøyrer renn frå [[Steinurdalstjern]] i [[Vang kommune]], på 1429 moh., men namnet Begna får vassdraget fyrst der [[Ylja]] renn saman med [[Otrøelva]]. Elva munnar ut i [[Sperillen]], og er ei av dei største tilløpselvene i [[Drammensvassdraget]].
{{Infoboks elv
| navn = Begna
| bilde = Nord Aurdal - no-nb digifoto 20160303 00077 NB MIT FNR 07059.jpg
| bildetekst = Begna gjennom [[Nord-Aurdal]]. {{byline|[[Nasjonalbiblioteket]]|1948/1949}}
| altnavn = Ådalselva
| lengde = 213
| fall = 908
| middelvannføring = 88
| nedslagsfelt = 4851
| kilde = [[Otrøvatnet]]
| kildehøyde = 971
| utløp = Samløp med [[Randselva]] ved [[Hønefoss]]
| utløphøyde = 63
| gjennom = [[Vangsmjøsi]], [[Slidrefjorden]], [[Strondafjorden]] og [[Sperillen]]
| sideelver = }}
'''[[Begna]]''' er ei elv i [[Valdres]]. Vassdraget den tilhøyrer renn frå [[Steinurdalstjern]] i [[Vang kommune]], på 1429 moh., men namnet Begna får vassdraget fyrst der [[Ylja]] renn saman med [[Otrøelva]]. Elva munnar ut i [[Sperillen]], og er ei av dei største tilløpselvene i [[Drammensvassdraget]], og sør før Sperillen kallas elva og Åcdelaelva.


Steinurdalstjern har avløp til [[Tenlefjorden]]. Derifrå renn [[Tenla]] til [[Otrøvatnet]], og frå dette renn Otrøelva vidare til ho møter Ylva og danner Begna.   Langs vegen nedover Valdres dannar elva innsjøane [[Vangsmjøsi]], [[Slidrefjorden]] og [[Strondafjorden]]. I sistnemnde renn også [[Dalsåni]] ut, men også lenger ned kallast elva Begna. Nedanfor Strondafjorden, som ligg ved [[Fagernes]], kallast dalen [[Begnadalen]], og i enden av denne renn elva ut i Sperillen. I Begnadalen er elva også kjend som «Storelva» frå [[Mikkjel Fønhus]] sin dikting.  Distansen er på om lag 213 km, med ein høgdeskilnad på om lag 908 meter.
Steinurdalstjern har avløp til [[Tenlefjorden]]. Derifrå renn [[Tenla]] til [[Otrøvatnet]], og frå dette renn Otrøelva vidare til ho møter Ylva og danner Begna. Langs vegen nedover Valdres dannar elva innsjøane [[Vangsmjøsi]], [[Slidrefjorden]] og [[Strondafjorden]]. I sistnemnde renn også [[Dalsåni]] ut, men også lenger ned kallast elva Begna. Nedanfor Strondafjorden, som ligg ved [[Fagernes]], kallast dalen [[Begnadalen]], og i enden av denne renn elva ut i Sperillen. I Begnadalen er elva også kjend som «Storelva» frå [[Mikkjel Fønhus]] sin dikting.  Distansen er på om lag 213 km, med ein høgdeskilnad på om lag 908 meter.


Frå Sperillen renn [[Ådalselva]] vidare til [[Hænefoss]] der ho møter [[Randselva]] og munnar ut i [[Tyrifjorden]].  
Frå Sperillen renn [[Ådalselva]] vidare til [[Hønefoss]] der ho etter [[Hønefossen]] møter [[Randselva]] og renner videre som [[Storelva (Ringerike)|Storelva]] før ho munnar ut i [[Tyrifjorden]].
 
Frå 1886 gjekk jarnbanens dampskip [[DS «Bægna»]] i gods- og persontrafikk frå [[Hen (Ringerike)|Hen]] med [[Hen stasjon]] i [[Ådalselva]], vidare gjenom [[Sperillen]] og opp Begna til [[Sørum (Sør-Aurdal)|Sørum]] i [[Sør-Aurdal]]. Då [[Sperillbanen]] kom i 1926, vart endestoppen flytta til ny dampskipsbryggje ved endestasjonen [[Sperillen stasjon]] på [[Finsand (Ådal)|Finsand]]. Frå 1929 gjekk båttrafikken med ein motorbåt fram til båttrafikken og persontrafikken på Sperillbanen vart lagt ned i 1933.


Kraftutbygginga i Begna har ei maksimal yting på om lag 326 MW (2003). Det største kraftverket er [[Åbjøra kraftstasjon]] i [[Nord-Aurdal kommune]]. Tidlegare var Begna også ei viktig fløytingselv.
Kraftutbygginga i Begna har ei maksimal yting på om lag 326 MW (2003). Det største kraftverket er [[Åbjøra kraftstasjon]] i [[Nord-Aurdal kommune]]. Tidlegare var Begna også ei viktig fløytingselv.
Linje 12: Linje 29:


<gallery>
<gallery>
Fil:102. Fra Vangsmjøsen, Valdres - no-nb digifoto 20130207 00016 bldsa FA1047.jpg|Vangsmjøsa. {{byline|Jørgen Aune|1904}}
Fil:Dampskipsbrygge Sperillen.png|Dampskipsbrygga med [[DS «Bægna»]] og godsvogner.{{byline|[[Norsk Jernbanemuseum]]|1925}}
Fil:Fagernæs Valders - NB MS G4 0162.jpg|Strondafjorden. {{byline|Marthinius Skøien|omkr. 1880–1898}}
Fil:102. Fra Vangsmjøsen, Valdres - no-nb digifoto 20130207 00016 bldsa FA1047.jpg|Vangsmjøsa. {{byline|[[Jørgen Aune]]|1904}}
Fil:Fagernæs Valders - NB MS G4 0162.jpg|Strondafjorden. {{byline|[[Marthinius Skøien]]|omkr. 1880–1898}}
</gallery>
</gallery>


Linje 22: Linje 40:


[[Kategori:Elver og bekker]]
[[Kategori:Elver og bekker]]
[[Kategori:Drammensvassdraget]]
[[Kategori:Valdres]]
[[Kategori:Valdres]]
[[Kategori:Ringerike]]
[[Kategori:Ringerike]]
{{artikkelkoord|61.18966|N|8.21878|Ø}}
{{artikkelkoord|61.18966|N|8.21878|Ø}}
{{nn}}
Skribenter
87 027

redigeringer