Dyre Vaa: Forskjell mellom sideversjoner

'''[[Dyre Vaa|Dyre Kristofer Vaa]]''' (født [[19. januar]] [[1903]] i [[Kviteseid kommune|Kviteseid]], død [[11. mai]] [[1980]] i [[Vinje kommune|Vinje]]) var bilethoggar og kunstmålar. Han var namnebror av den segnomsuste jegeren og soldaten [[Dyre Vaa (jeger)|Dyre Vaa]], og skal ha vore ættling av han.  

==Slekt og unge år==

I 1917 ga faren opp gardsdrifta og tok med familien til [[Oslo|Kristiania]]. Dyre Vaa tok [[middelskule]]n som privatist, og fekk [[examen artium]] frå [[Kristiania katedralskole]] i 1920. Kort etter dette gjekk faren fallitt, og familien vart splitta opp. Ein onkel sørga for at Dyre Vaa fekk gått på [[Statens kunstakademi]] under [[Wilhelm Rasmussen]] i 1922–1923. Han fekk også korrektur av [[Gunnar Utsond]] våren 1922.  

==Karriere==

Dyre Vaa kom tidleg i gang som bilethoggar, og allerede i 1930-åra var han rekna som ein av landets fremste i faget. Men det var som skribent han først vart kjent. I 1923 skreiv han om skulptur, og vekte oppsikt då han hevda at forma er grunnlaget for god skulptur. Seinare same året reiste han til Paris, Roma og Athen. Han prøvde å få studere under Antoine Bourdelle, men det vart det ikkje noko av. I 1925 var han for første gongen med på [[Høstutstillingen|Haustutstillinga]]. Hans portretthovud av [[Ivar Tveiten]] vart innkjøpt av [[Nasjonalgalleriet]]. På same tida laga han «Hannulv og Hunnulv» til [[Ilatrappa]], og vart kjent i det breie publikum.

Den første separatutstillinga han hadde var i [[Kunstnernes Hus]] i 1935, og omfatta skulptur, måleri og teikningar. Han fekk ein del negativ kritikk, mellom anna for den sterke frontaliteten i heilfigurane. Ein kan også sjå ein unaturleg stivleik i figurane som ikkje alltid harmonerar med realistiske detaljar. Mellom verk som har vorte kritiserte for dette er [[Sjømannsmonumentet (Bergen)|Sjømannsmonumentet]] i [[Bergen]], [[Holbergmonumentet]] ved [[Nationaltheatret]] i Oslo og statuen av kronprinsesse Märtha med prins Harald ved [[Asker kirke|Asker kyrkje]].  

I 1953 hadde han ei stor separatutstilling i Oslo, og denne gongen var kritikken mot formbehandlinga hans sterk. Same året flytta familien for ei tid til [[Asker kommune|Asker]], men vende attende til Sporanes etter ei tid. I seinare år budde dei nokre vintrar i Asker, som har eit mildare vinterklima enn Vinje. I 1960–1962 var Dyre Vaa leiar i [[Norsk Billedhoggerforening]]. Han var der ein talsmann for tradisjonell, figurativ skulptur, og kom enda meir på kant med kritikarane. Midt i 1970-åra måtte han avslutte karrieren på grunn av helseproblem.  

Fil:Ankerbrua (Eventyrbrua) i Oslo - Peer Gynt.JPG|«Peer Gynt» på Ankerbrua i Oslo. {{byline|Chris Nyborg|2013}}

Fil:Piperen i Piperviken.JPG|«Piperen i Piperviken» på Rådhusplassen i Oslo. {{byline|Chris Nyborg|2013}}

Fil:Lars Skrefsrud statue Lillehammer 2013.jpg|«Lars Skrefsrud», ved Lillehammer kirke. {{byline|Elin Olsen|2013}}

Fil:Ivar Aasen byste Blindern.jpg|«Ivar Aasen» på Blindern. {{byline|Stig Rune Pedersen|2013}}

Fil:HolbergOslo.jpg|«Holbergmonumentet» ved Nationaltheatret i Oslo.

Fil:Torgeir Vraa minnesmerke Drammen.jpg|«Torgeir Vraa» på Gamle kirkeplass i Drammen. {{byline|Stig Rune Pedersen|2014}}

Fil:Busterudparken Halden monument av Dyre Vaa.jpg|Monument i Busterudparken i Halden. {{byline|Stig Rune Pedersen|2013}}

Fil:Aasmund Olavsson Vinje statue Sogn studentby.jpg|«Aasmund Olavsson Vinje» på Sogn studentby i Oslo. {{byline|Stig Rune Pedersen|2013}}

Fil:Myllarguten.jpg|«Myllarguten» i Arabygdi. {{byline|Anne Brit Flatin Borgen|2008}}

Fil:Aukrust statue 2.jpg|Olav Aukrust ved kyrkja i [[Lom]]. 1954. {{byline|Hans P. Hosar|2013}}

</gallery>

==Kjelder==

* Aamold, Svein: [https://nbl.snl.no/Dyre_Vaa Dyre Vaa] i ''Norsk biografisk leksikon''

* {{WP-lenke|Dyre Vaa|nb}}

{{DEFAULTSORT:Vå, Dyre}}

[[Kategori:Personer]]

[[kategori:Billedhoggere]]

[[Kategori:Kviteseid kommune]]

[[Kategori:Vinje kommune]]

[[Kategori:Fødsler i 1903]]

[[Kategori:Dødsfall i 1980]]