Foldsæ: Forskjell mellom sideversjoner

== Foldsæ som tradisjonell gard fram til 1897 ==

<onlyinclude>Det er lite vi kjenner til garden frå eldre tider. I skattelistene av år 1585 er det nemnd at garden låg øyde, der er heller ikkje førd opp brukar i skattelista av 1593. I ein matrikkelprotokoll frå 1665 står det mellom anna: «Folsiøe skylder 2 Tønder Mel., er god Skouff.»

Oppigjennom åra var det mykje eigarskifte, av og til fleire eigarar og også leiglendingar. Det var ofte dårlege økonomiske tider på garden, og der var konkurs. Det vart freista i 1787 å få sage 800 vankanta bord av skog som ikkje kunne nyttast på annan måte, men dei mektige handelsfolka i [[Arendal]] ville ikkje tillate dette. Brukaren Halvor sa då at: «Disse kjøpmenns ukristelige fremfart med denne under åket sukkende fattige almue. Det kan ikke handles med kjøpmenn i Skien eller Porsgrunn. Blir hindret i å handle med andre enn Arendals kjøpmenn.» Det vart gjeve løyve til sag, men ikkje til å skjere bord.

Foldsæ ligg om lag to mil frå sentrum, og etter kvart som tidene endra seg, fann folk flest at det var upraktisk å ha ein gamleheim så langt unna. Garden hadde no nemleg fått mest preg av å vere ein stad for gamle. Samtidig var det eit sterkt ynskje om ein landbruksskule i øvre bygdene i [[Telemark]], det var alt etablera ein mellombels i [[Vrådal]]. Valet stod mellom fleire aktuelle gardar, Foldsæ stod sterkt på grunn av at garden hadde jord, skog og stølsdrift samt mykje hei. Fyresdal kommune kom med tilbod om sal av garden, flytta dei gamle mellombels til ein gard nærare sentrum og Foldsæ vart selt i 1922. Det vart halde unna ein del skog. Nær sentrum vart det så bygd ein ny gamleheim.

== Foldsæ som landbruksskule 1922–1989 ==

{{thumb høyre|Foldsæ Landbruksskule.jpg|Foldsæ landbruksskule i 1930-åra.}}

Ragnvald Graver bygde styrarbustad, Søren Øverland tilsvarande privatbustad og det vart bygd ein skulebygning med skulesalar, lærarrom og elevinternat. Den gamle hovudbygningen vart bygd på mot uthuset og det vart bygd nytt fjøs som tilbygg til driftsbygningen.

Det vart jamleg bygd ei rekke nye hus, lærarbustader, skulebygningar, internat, verkstadar, skogshusvære og ein ny driftsbygning. Det vart brote mykje ny jord og det vart arbeidd med oppdrett av fisk. Det vart bygd utleigehytter og stølen Fjøddi (Fjellet) vart bygd ut. Den eine av dei to eldste hovudbygningane, den med ark og difor kalla Arken, vart rive. Eit stykke ved Skredevatn, Kastet gnr. 92/20, vart innkjøpt frå Fossum gnr. 92/17  i 1927. Foldsæ har ikkje hatt område ved vatnet før dette.

I 1941 kravde Telemark fylkeskommune å få ta over skulen i samsvar med avtalen. Etter krigen gjekk det ikkje lang tid før det vart spørsmål om nedlegging av landbruksskular. Fyresdal kommune var alltid engasjera i å styrke drifta og i 1949 vart det overførd 2300 dekar nærliggande kommuneskog og i 1966 2600 dekar. Då var mest all skog kome attende til garden.  

I 1948 kom Fyresdal med i [[Vest-Telemark Kraftlag]] slik at kommunen fekk tilgang på den krafta dei trong. Då var det ljosfest på Foldsæ og optimismen stor. Men skulen hadde same problem som andre landbruksskular på denne tida. Talet på elevar gjekk ned frå år til år, kostnadane per elev vart høge og skuledrifta dermed dyr. Gardsdrifta og skogen kunne ikkje på sikt vege opp dette.

== Fotografi frå Foldsæ ==

<gallery>

</gallery>

*[http://www.artemisia.no/arc/arkitekter/norge/borve.haldor.html Arkitekt Haldor Larsen Børve (1857-1933) (Artemisia.no)]

*[http://da2.uib.no/cgi-win/WebBok.exe?slag=lesside&bokid=biskopjn&sideid=190&storleik= Biskop Jens Nilssøns Visitasbøger og reiseopptegnelser 1574 - 1597. Kapittel IV, side 381 på Digitalarkivet]

* Taraldlien, Bendik: ''Fyresdal''. Andre utgåva 1949. Alb. Cammermeyers forlag. Oslo.

[[Kategori:Garder]]

[[Kategori:Fyresdal kommune]]

[[Kategori:Landbruksskole]]