Holsvik notlag: Forskjell mellom sideversjoner

   

{{thumb|Holsvik notlag ca 1910 b.jpg|Holsvik notlag}}

Ved namnebyte skriv Holsvik Notlag kontrakt for laget etter den gamle notlova:

</blockquote>

I kjøpekontrakt ved eigarskifte på Sundalsåsen med "tiltredelse" i 1926 står om eigarskap til notlag: "Med paa kjøpet fylgjer daa: Ein halvpart i notpart i stornot, veslenot og seidnot". Dette fortel truleg at Holsvik notlag i opphavet har vore organisert med heile og halve partar på same måte som [[Årset notlag]]. Ved oppmøte måtte det møte to personar for heil part og ein person for halv part nøye regulert etter [[Kjeldearkiv: Om Aarset notlag|den gamle notlova]]. Truleg er og at Skinvik har vore siste bruket med heil part då Per Skinvik f.1877 fortsette som eigar av Storenota etter at han flytte til Sundalsfoll bruk 1 i 1928. Der var framleis ein notpart i Skinvika. Etter denne tid har truleg halv part vore rekna som part og det har møtt ein person for kvar part. Ein ser at Årset notlag vart delt og [[Håvik notlag]] starta i 1932. Då vart desse to og organisert med ein person oppmøte pr. part. Grunnen til behovet for mindre folk i laget var innføring av motorisert drift og lettare nøter. Frå rekneskapen til Årset notlag går fram at før notlaga investerte i eigne motorbåtar leigde dei lokale motorbåtar. Då slapp dei å ro, behovet for folk minka og aksjonsområdet auka.  

For bruk av landnot på Holsvika var arbeidsdelinga slik at brukaren på Sundalsåsen fylgde med om det kom fisk opp på Holsvika og melde til Holsvika som hadde ansvar for å setje not. Denne arbeidsdelinga kalla ein «å rope ut i nota»: «La nota gå» høyrde ein frå Åsekammen, då rodde ein til ny ordre, «krøkje no», då var ein klar av fiskestimen og kunne svinge mot land. Var det fleire notlag på vika samstundes brukte dei avtalte signal for setjing (på moderne språk, kode).  

{{thumb|Holsvik notlag AMUf-001.0210.jpg|Holsvik notlag i kast i Grasneset rundt 1950}}

Laget må ha hatt jamn drift rundt 1900. Martinus Holsvik f. 1887 seier i intervju med Lars Holsvik at nøtene var i bruk mest dagleg sommarstid i hans oppvekst. Det er og nemnt at dei andre notlaga oftast vart for seine til å samle folk og fylgje med på Holsvika. Når dei kom var ei av Holsvik-/Holmenøtene komne i sjøen. Ellers i fjorden var vel høvet meir likt til å fylgje med fisken.

Holsvik notlag brukte not for siste gong sommaren 1963 og frå då vart utstyret selt og laget avvikla som dei fleste andre store notlag langs fjordane her.

==Båtar ein veit om:==

{{thumb|Lissjenotabåten Tispa i Holsvik Notlag i Notanaustet på Bjørke b.JPG|Lissjenotabåten Tispa i Holsvik Notlag i Notanaustet på Bjørke b}}

*'''Gamlenotebaaden''': 1881. Bjergnings løn til Ole Aarsæt Ø for gamle Notebaaden kr. 1,-.

* '''Storenotabåt''': Syner heilt til høgre på Styrkar Skare-bilete frå ca. 1910 på Follabugen. Her syner ein gavlbåt med rull i dokker på spegelen bak. Frå "Holsvik-annalane" etter Martinus Holsvik f.1843 ser ein at båten er bestilt av Austefjord/Østefjorden Notlag i 1878 hos Sjur R. S. Strømme. Sjur Strømme (Straume) og Johans Kjille (Kile) er oppført som båtbyggarar. 20. april er M. Holsvik, L. Skinvik, J. Løfold, H. Dyvik, O. Skare, H. Aaslid, J. Leite og E. V. S. Førde til Kile og hentar seg ein "rektig pen Baad". Betaling er totalt 30 spesidalarar betalt med 18 spesidalarar ved henting og resten betalt før fyrste pinsedag same år. Vel heime har notlaget kjøpt 3 "pegler" linolje, 2 pund sinkkvit måling og 1 "lod" pariserblå måling. Dermed må det vere ein flott båt som 1. mai 1878 blir brukt for fyrste gong med not. Karane likte båten dårleg i bruk. Det kan no ikkje ha vore så frykteleg gale, for det er notert at dei tok 900 storseid. Båten blir utrusta med mastr og fleire segl. Dei påfylgjande åra er det utbetalt landlut og leige av salteplass langs Austefjorden, Klisfjorden, Dalsfjorden og Ørstafjorden. Skal ein tru resten av opplysingane har den vore i bruk til Storenota og Seidenota til 1924 då "Gimbra"/"Levan" tok over. Det er vel god grunn til å tru at Storenotabåten i størrelse og form har vore rimeleg lik Årset Notlag sin båt som står på Sunnmøre Museum og som Austefjord Museum har modell laga av Andreas Årsetøy av.   

{{thumb|Holsvik notlag Nothengje og Storenotanaustet .jpg|Holsvik notlag}}

* '''Storenotanaustet''': Dagens naust bygd ????, påbygt under krigen.  Størrelse l/b/h førebels ukjend.

{{thumb|MB «Rolf» M 10 VA c.jpg|MB «Rolf»}}

* '''Barkekaret''': Vedfyrt. Står omlag ti meter aust av tufta til notakassa og 6 - 7 meter nordaust av Storenotanaustet slik til at not kunne dragast i karet både frå bakre ende av nothengje og frå Storenotanaustet. Eit støypt kar ca. 2 x 2 x 2 m med avtappingsrør og plugg i botnen. Borka vart kokt på ved at ein fyrte i ei grue midt under karet. Her var sikkert gruer i tillegg der det vart kokt "barke" i koparkjelar. Det gjekk mykje ved til dette. "Rollo"/Vandring enda sine dagar som energirik (full av tjøre) ved under barkekaret.  Då barkekaret vart for lite kjøpte notlaget ein stor koparkjel med skraphandlar Holck, skar ut eine enden og skøytte den til tidlegare betongkar. Dette var ein isolert tank for flybensin frå krigen. MB «Lissjeveren» M 20 VA var til Ålesund og henta ein slik til Årset notlag og ein til Holsvik notlag. Det var mykje arbeid å gjere denne rein for isolasjon utvendig (noko bekstoff med seglduk på utsida) og hogge ut skvalpeveggar/forsterkingar inni.

==Nøter==

{{thumb|Lissjenotabåten Tispa i Holsvik Notlag i Notanaustet på Bjørke a.JPG|Lissjenotabåten Tispa i Holsvik Notlag i Notanaustet på Bjørke a}}

* '''Bolkenota''': Frå lydband etter Martinus Holsvik f. 1887: Partshavarane kjøpte bomull- eller hampetråd og batt nota sjølve. Så sette dei saman bolkane og laga på denne måten ei not. Kvar hadde trespiler med bumerket eller svimerket sitt på kavlen (kavlen vart kalla korken etterkvart dei byrja bruke kork til "fljøt") for sin bolk. <br />Bolkenot var nok meir namn på organisasjonsforma av notlaget enn på nota. I og med at den som ville delta i eit notbruk måtte legge ned eit stort arbeid for å lage sin «bolk» var det ikkje berre å verte med. Fyrste tida kjøpte dei hamp og konene spann tråd, den var stiv og vanskeleg å spinne. Å binde småmauska not tok mykje tid. Det måtte lagast mykje tau og alt skulle vedlikehaldast ved bruk. Namnet «Bolkenota»  vart brukt lenge etter den vart vedlikehalden på «fellesen» saman med dei andre nøtene.

*'''Vintersnurpa''': Det notlaget kalla vintersnurpa var mest truleg ei "forfangstnot" (med band mellom sommar- og vintersnurpe) og var og  ei [[Bruk av snurpenot, endesnurpe/øyresnurpe|endesnurpe/øyresnurpe]], laga eller kjøpt ferdig, truleg i 1950 eller 1951. Den vart brukt med tidlegare omtala snurpedorisen (-dorry) på ca. 30 fot. Anten var kunnskap i bruk for liten eller så hadde nota eit uheldig skap og var lite "fiskja", som dei sa. Eine året tok nota botn og vart ille tilreidd utfor Rivjehornet sør for Sørevaulen ved Fosnavåg med dyr reparasjon ved notbøteri i Spjelkavika. I januar 1954 skriv Hans Langvatn i dagboka si at sonen Mass var med Holmenota på vintersilda. Dei hadde gjort fleire kast utan å få sild. Her er konklusjonen at nota er ganglaus.   

* '''Stengjeposar'''/Merde: Notpose, kvadratisk med «fljøt» i fire hjørner på «normalposane» brukt i Austefjorden. Normalt brukt med to stengjeføter og to «landtog». Kan og setjast med fire stengjeføter. Ein ser og brukt posar med rektangulær form. Der var fleire størrelsar der ein valde stengjenotstørrelse etter fangst.

Notakasta, sjå [[Landnotset i Austefjordområdet]] måtte alle som skulle setje landnot kunne, elles vart det unødig mykje reparasjonar av nøtene. Stein på botnen vart kalla «hengje». Notakarane visste om dei forskjellige hengja var lette eller vanskelege å hanskast med. Ved bruk av snurpenot var det ikkje kasta heilt ved land ein måtte kunne, men djupne og tilhøve på botnen der det var i minste laget djupt.

==Kjelder og informantar==

*[[Fiskebåtregisteret ved Austefjord Museum]]

*''[[Voldasoga|Busetnadssoga for Volda]]'' band 3

*''[[Voldasoga]]'': Per Årviknes

*Botn, Rolf f. 1934

*Botn, Tryggve f. 1935

*Holsvik, Hallgeir f. 1954

*Høydalsvik, Ragnar E f. 1948

*[[Bruker: Oddvar Høydalsvik|Høydalsvik, Oddvar E.]] f. 1951

*Åslid, Einar f. 1943

{{F1}}